Imágenes de páginas
PDF
EPUB
[ocr errors]

en ellas en qual manera quier; é apodero é entrego en ellas á vos el dicho cabildo que sean vuestras para fazer ende toda vuestra voluntad sin contra e sin embargo que ayades de mi nin de otro ninguno en ningun tiempo por ninguna manera. Et obligo las dichas casas que vos el dicho cabildo me dedes e todos los otros mios bienes muebles e raizes, los que oy dia he é auré cabadelante de vos defender é rredrar en juizio é fuera de juizio de quien quier que vos quiera demandar ó enbargar las dichas casas en manera que sean del dicho cabildo para siempre jamás.

Et desto son dos cartas de un tenor que dise la una tanto commo la otra; é qualquiera que paresca dellas vala como si amas paresciessen. Fechas fueron tres dias de abril era de mille é tresientos é sesaenta é cinco años.

(1) שמואל בר וקאר

Yo estevan dias, fijo de diego yanes, escrivano en toledo so

اشتافن ديس .testigo

Et yo Garci Estevan, fijo de Estevan peres, escrivano en toledo

اشتبان .so testigo جرسی

É yo Alfonso ferrandes escrivano en toledo, fijo de ferrand

الفس فررنس peres

Al desafuero ú omisión del marjadraque en el estilo notarial contribuirían, si mal no juzgo, los abusos á que se prestaba, ó por lo menos las complicaciones á que daba origen. Bien lo muestra, por una parte, el artículo 13 de las Cortes de Madrid celebradas en 1339, y por otra el Ordenamiento que dió el Rey aquel mismo año (2 de Mayo) á los cavalleros é ommes bonos de Madrit, suprimiendo el Fuero Viejo y disponiendo la observancia del Fuero Real.

Madrid 20 de Junio de 1884.

(1) Samuel, hijo de Uacar. Con el facsímile de esta firma autógrafa merecería ilustrarse la nueva edición de la Crónica de Alfonso XI (capítulo 99), que prepara nuestra Real Academia.

[ocr errors][merged small]

Una y otra, fechadas en el palacio de Letrán, á 30 de Noviembre de 1125, encierran sumo interés para la Historia civil y eclesiástica de España; y han sido objeto ya de graves errores, que urge rectificar.

1.

Liber privilegiorum ecclesie Toletane, fol. 95 recto y vuelto.

Honorius (1) episcopus, servus servorum dei, venerabili fratri Raimundo Toletano archiepiscopo, eiusque successoribus canonice substituendis, in perpetuum.

Sacrosancta Romana ecclesia ab ipso salvatore, omnium domino, ihesuchristo, capud et cardo est ecclesiarum omnium constituta. Non decet igitur capite membra dissidere, sed eminenti rationi et superne provisioni capitis obedire. Moderatrix autem discretio capitis, singulorum membrorum officiosas actiones considerans, unicuique ius et ordinem a natura constitutum districte conservat, et quibusque nobilibus venustatis sue dignitatem, sine invidia, sociali caritate custodit. Hac igitur inducti ratione honorem nobilis et famose Toletane ecclesie, apostolice sedis proprie

(1) Consagrado, en sustitución de Calixto II, á 21 de Diciembre de 1124.

et specialis filie, volumus conservare. Ideoque, venerabilis frater Raimunde, quem vera in christo caritate diligimus, tuis rationabilibus postulationibus paterne pietatis affectu duximus annuendum.

Per presentis ergo privilegii paginam apostolica auctoritate statuimus ut per universa hyspaniarum regna primatus obtineas dignitatem. Palleo itaque a nobis tue caritati concesso in missarum celebrationibus uti debebis tantum in precipuis festivitatibus, Tribus videlicet diebus in natale domini, in Epiphania, Hypopanton, Cena domini, Sabbato sancto, tribus diebus in pasca, in ascensione, Pentecoste, in sollempnitatibus Sancte Marie, Sancti quoque Michaelis et Sancti Johannis baptiste, in omnibus nataliciis apostolorum et eorum martirum, quorum pignora in vestra ecclesia requiescunt. Sancti quoque Martini et Ildeffonsi confessorum, et omnium commemoratione sanctorum, in consecrationibus ecclesiarum episcoporum et clericorum, in annuo consecrationis tue die, et in natale etiam sancti Isidori et leandri. Primatem te universi presules hyspaniarum respicient; et ad te, siquid inter eos questione dignum exortum fuerit, referent, salva tamen Romane auctoritate ecclesie. Verum personam tuam in manu nostra propensiori gratia retinentes, censemus ut solius Romani pontificis iuditio eius causa, siqua fuerit, decidatur. Sane toletanam presentis privilegii stabilitate munimus, Complutensem ei parrochiam cum terminis suis, necnon et ecclesias omnes quas iure proprio antiquitus possedise cognoscitur confirmantes. Episcopales preterea sedes, Ovetum, Legionem, Palenciam, eidem Toletane ecclesie tamquam metropoli subditas esse decernimus. Reliquas vero que antiquis ei temporibus subiacebant, cum dominus omnipotens christianorum restituerit potestati sue dignatione misericordie, ad capud proprium referendas decreti huius (1) auctoritate sancimus. Porro illarum dioceses civitatum, que, sarracenis invadentibus, metropolitanos proprios amiserunt, eo tenore vestre subicimus ditioni ut, quoad sine propriis extiterint metropolitanis, tibi ut proprio debeant subiacere.

(1) Cód. «decretibus»>.

Sique autem metropoles in statum fuerint proprium restitute, suo queque diocesis metropolitano restituatur, ut sub proprii regimine pastoris super divini collatione beneficii glorietur.

Siqua igitur in futurum ecclesiastica persona vel secularis hanc nostre constitutionis paginam, sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita si non satisfactione congrua emendaverit, potestatis honorisve sui dignitate careat, reamque se divino juditio existere de, perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine dei et domini redemptoris nostri ihesu christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem ecclesic iusta servantibus sit pax domini nostri ihesu christi, quatenus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premium eterne pacis inveniant, amen.

Ego Honorius catholice ecclesie episcopus subscribo.

Datum Laterani per manum Aimerici, sancte Romane ecclesie Diaconi cardinalis et Cancellarii, 11 kalendas decembris, Indictione II., Incarnationis dominice anno M. c.o xxv, Pontificatus autem domini Honorii Secundi pape PRIMO.

Sobre esta bula he de rectificar la equivocación á que se ha visto inducido el ilustre Loewenfeld (1):

«1125, Dec. 12. Laterani. Raimundo, archiepiscopo Toletano, primatum per universa Hispaniarum regna concedit; pallium ei dat et Calixti II. privilegium (supra 6931) confirmat. Neues Arch. vI. 352 («II. id. Dec.») et Pflugk-Harttung Acta 11. 257 («11: kal. Dec.»).—Sacrosancta Romana etc.>

Este error cronológico, causa á su vez de otro no menos grave, árranca de una traidora copia modernísima, venida desde el archivo de Sahagún al Histórico Nacional, en cuyo lazo se han dejado coger el Dr. Ewald (2) y el Sr. Vignau (3), no recordando lo

(1) Jaffe, edición 2.a; Leipsick, 1885; n.° 7231.

(2) «Honorius II. 1125, Dec. 12. Raymundo Toletano archiepiscopo pallium dat et Calixti II privilegium (Jaffe, 5067) confirmat. - «Sacrosancta Romana.» Datum Laterani per manum Aimerici, etc. II. idus Dec. indictione iv. incarn. etc. 1125, pontificatus etc. anno 1.» Neues Archiv, vi, 352; Hannover, 1881.

(3) «Año 1125. Diciembre 12.-Bula de Honorio II, en la cual remite el palio arzobispal á D. Raimundo arzobispo de Toledo, y confirma en favor de esta silla todas las gra

que Florez había escrito en el tomo xiv, página 366 de la España Sagrada (1).

«D. Juan Bautista Pérez, Canónigo de Toledo, y luego Obispo de Segorve (2), alega en sus Manuscritos una Bula del Papa Honorio II, que está en el Archivo de Toledo, Arqueta 4; su data en día último de Noviembre del año I de su Pontificado, por la qual confirma á D. Raymundo en la Sede Toledana y en la Primacía.»

Este mismo documento debió también de leer en aquel Archivo D. Diego Castejón Fonseca, obispo que fué de Lugo (3) y administrador del arzobispado de Toledo, pues cita breves párrafos del original (4). La fecha que le atribuye (5) es la del 30 de Noviembre de 1125.

Y esta misma fecha es la que señala el códice 15, 22 entre los preciosos de vitela ó de pergamino, que han venido desde Toledo á la Biblioteca Nacional, y en ella se custodian. Fué escrito en el año 1253, casi al propio tiempo que el Liber privilegiorum ecclesie Toletane; y lleva por encabezamiento: Notule de primatus nobilitate et dominio ecclesie toletane. Incipiunt que, de diversis antiquorum voluminibus patrum atque privilegiis breviter extracte, ad modernorum memoriam et futurorum notitiam sub uno opere colliguntur. Ha descrito este códice el Dr. Ewald (6); y en él pudo ver cuán poco hay que apreciar para el caso que discutimos, lo que resulta del papel ó cuaderno de Sahagún. El códice, en su folio 15 vuelto y 16 recto, escribe:

<«<Honorius episcopus... (7) hyspaniarum presules respicient, etc. Ego honorius catholice ecclesie episcopus subscribo. Datum laterani per manum

cias que concedió á su antecesor D. Bernardo el papa Calisto II, según consta en el artículo reseñado en el número 2302. Datum Laterani . idus Decembris, Indictione III, Incarnationis Dominice anno millesimo cxxv, Pontificatus domini Honorii secundi pape, anno 1.» Índice de los documentos del monasterio de Sahagún, art. 2303; Madrid, 1874. (1) Segunda edición; Madrid, 1786.

(2) Años 1591-1597.

(3) Años 1633-1636.

(4) Primacía de la Santa Iglesia de Toledo. Tercera parte, pág. 672; Madrid, 1645.

(5) Por error, quizá de imprenta, la edición que tengo á la vista transformó en II el año I del Pontificado.

(6) Neues Arch., vi, 319, 320.

(7) Omito la porción textual intermedia.

« AnteriorContinuar »