Imágenes de páginas
PDF
EPUB

sionem Ebrardus, predictorum Henrici et Hade leidis filius, piam matris ordinationem executus devote reddiderit liberaliter pluribus annis, postmodum nichilominus amplioris favore benevolentie domino cooperante materne consors virtutis et bonorum spiritualium, que ibidem fiunt et fient in perpetuum, confrater et particeps esse desiderans tam in obitu quam in vita, sicut religiose .. abbatissa et conventus eiusdem monasterii eidem plenarie concesserunt, prescriptam frumenti donationem factam ad tempore a) modicum in aliam realem et perpetuam volens efficaciter commutare, loco ipsius pensionis et pro remedio anime sue et parentum suorum, uxoris sue......") et heredum suorum, idem Ebrardus contulit in elemosinam de proprio allodio prefato monasterio totum scilicet predium, quod habebat in Hottonbach', iure perpetuo possidendum). Prefata uxor eius sponte renunciavit omni iuri, quod sibi in illo predio conpetebat vel posset conpetere, eo quod eidem concessum fuisse nuptiarum tempore, ut moris est, propter copulam dicebatur. Ut autem predicta donatio facta de predicto predio effectum habeat meliorem, ipse Ebrardus, uxor sua et eorum filii, Iohannes videlicet, Henricus et Iacobus, quorum consensus et laudatio huic intervenit donationi et ordinationi, meis in manibus predictum predium, devestiendo se de eodem, tradiderint "), rogantes instanter, quatinus de ipso prefatum monasterium investirem. Quorum bonam volens benigno favore prosequi voluntatem, providendo eidem monasterio ipsam acceptavi donationem et permutationem et ratam habui nomine meo et omnium fratrum meorum et corporalem possessionem predicti predii libere et pacifice possidendi in posterum abbatisse et conventui tradidi prelibatis. Promisi etiam bona fide et sollempniter ad maioris cautele cumulum, quod predicte donationi, permutationi, ratihabitioni aut alicui de premissis articulis non contraveniam aliquo tempore neque contravenienti consentiam nec in modico nec in magno, quin potius bonam varandiam super predicto predio contra omnes efficaciter iam dicto monasterio exibebo. Hec eadem per omnia memoratus Ebrardus et eius filii promiserunt, abbrenuntiantes") omni iuri, omni actioni iuris seu consuetudinis cuiuslibet, omni auxilio et omni exceptioni, que contra predicta sibi sive suis heredibus in posterum conpeterent vel conpetere viderentur. Eandem abrenuntiationem ego feci, quieti et paci sepedicti monasterii consulendo. Horum testes vocati et rogati sunt et hoc de mandato meo, ne quis de timore se excusenta): dominus scilicet Chunradus prior, dominus Rodulfus de Masnane monachus de Capella, Uolricus de Hidrilinchon miles, Chunradus, Iohannes, Wernherus de Affoltra fratres carnales, Chunradus et Uolricus de Ustra et alii plures. Presens autem instrumentum ad preces predictorum Ebrardi, uxoris sue et filiorum eorundem inpressione sigilli mei roborari et sigillari feci et predictis abbatisse et conventui tradidi ad predictorum omnium perpetuum valorem et incommutabilis roboris firmitatem. Actum in prelibato monasterio, anno domini MCC quinquagesimo quinto, indictione tercia decima 3.

a) sic. b) Hier ist im Copialbuch freier Raum gelassen für den Namen, der wohl im Original unlesbar oder mit 2 Punkten angedentet war. ) Die Uebersetzung hört hier auf mit „,zuo Ottenbach zuo ewigen Zeiten mit allen rechten zuo besitzen etc. anno 1255".

2

1 Ottenbach, Pfd.

Jedenfalls verlesen und zwar nicht, wie Neugart meint, statt des allzu entfernten Trüllikon, sondern, wie schon Zurlauben annahm, statt Verzlikon, Pf. Kappel, welches damals Urzilinchon" geschrieben wurde. Affoltern a. Albis. In der Urkunde vom 18. Sept. 1258 „homo noster" genannt, also Vasall, Dienstmann oder Höriger der Schnabelburger. 5 Vor 24. September 1255.

3

Copien: Stiftsarchiv Frauenthal, Accurata Descriptio von Zurlauben p. 41 (nach dem Original, mit Bemerkung, dass das runde Sigel Berchtolds von Schnabelburg mit dessen bekanntem Schild an weissen Wollschnüren hieng): † S. BER.............. NOBILIS VIRI DE SNABELBVRCH. Kantonsbibl. Aargau, Zurlauben Stemmatographie 80, p. 137.

Uebersetzung der ersten Hälfte: Stiftsarchiv Frauenthal, auf Papierblatt in 4o, XVIII. Saec.
Druck: Neugart Cod. d. Al. II. p. 207 nr. 953 (aus Zurlauben).
Reg.: Geschichtsfreund I. p. 368.

948. Bischof Eberhard von Constanz entscheidet im Streit zwischen dem Kloster St. Blasien und dessen Vogt, dem Edlen Lütold von Regensberg, dass dieser das Kloster für Beschädigungen und widerrechtlichen Bezug von Einkünften, namentlich der Besitzungen zu Kaiserstuhl, entschädigen soll.

1255. (Vor September 24.) Constanz.

Universis Christi fidelibus presentem paginam inspecturis E[berhardus] dei gratia Constantiensis episcopus subscriptorum noticiam cum salute. Mota questione inter reverendos in Christo .. abbatem et conventum monasterii sancti Blasii Nigre Silve || ex una et virum nobilem Lútoldum militem de Regins perch ex parte altera super eo, quod idem nobilis ipsos in bonis monasterii sui, quorum exstitita) advocatus, per biennium omnibus proventibus et aliis iuribus, que percepisse debuerant, spoliavit usurpando sibi quasdam eiusdem monasterii possessiones apud Kaisirstûl), et super aliis dampnis et iniuriis agitata diucius coram nobis, demum in nos a partibus super his exstitit compromissum. Nos vero taliter arbitrati sumus, quod dictus nobilis duas partes de omnibus in anno praesenti ablatis et partem mediam anni preteriti, iuxta quod Beringerus cellerarius dicti monasterii,.. decanus de Theingen) et H. de Bermûtingen' miles vel duo ipsorum usque ad purificationem beatę Marię virginis proximam perquisita diligentius veritate compererint, a festo iam dicto usque ad XIIIIcim dies restituat abbati et conventui suprafatis; alioquin nobilis Cůnradus miles de Tengin, Arnoldus de Legirn, Cûn. de Stainmur milites apud Wintertůr, .. dictus decanus, H. de Endingen et Fridericus dictus Gir milites) apud Kaiserstůl verorum obsidum nomine se recipiant apud hospites moniti per eundem decanum, cui hoc iniunximus voce viva, abinde nullo modo recessuri, quousque partes predicte, sicut dictum est, fuerint plenius restitute, et nihilominus abinde ad XIIIIcim dies sepefatus nobilis cum uxore, familia, terris, hominibus, colonis et ecclesiis, in quibus ius obtinet patronatus, excomunicationis et interdicti sententiis) usque ad satisfactionem plenariam ordinatam a nobis ipso facto maneat irretitus, quas etiam extune sententias f) sicut ante precipimus inviolabiliter observari. Ad hec iniungimus nobili predicto in emendationem et restaurationem dampnorum monasterii pleniorem, ut dictum non presumat monasterium decętero molestare, sed semper provisores illius et nuntios manutenere et defendere studeat iuxta posse, et quod inducat

a) Zurzacher Copie: „exstat", Klingnauer Copialbuch: „existat". b) Klingn. Copialbuch: „Keiserstül". c) Zurzacher Copie: Theitingen". d) corrigiert aus,,melites". e) Zurzacher Copie: Lücke an Stelle der dem Copisten unverständlichen Abkürzung „sniis“. f) Zurzacher Copie: „quos" und an Stelle von „sententias" eine Lücke.

1 Bermatingen im Badischen.

cum effectu ad hoc etiam fratrem suum, et quod in possessionibus monasterii, specialius tamen in grangiis, que vulgo) vroinde dicuntur, nichil requirant preter ius advocaticium inpositum ab antiquo, quod etiam ipse nobilis in nostris promisit manibus fideliter coram multis. De possessionibus vero dicti monasterii apud Kaiserstůl diffinimus b), quod predicti Ber.) cellerarius, decanus et H. de Bermûtingen inquirant diligencius veritatem, et quascunque declaraverint adtinere monasterio, prefati abbas et conventus ordinent eas, prout volunt, et quiete possideant cum domo, quam ibidem construxerunt, impedimentum super hoc ipsis dicto nobili non pręstante. Si vero praefatus nobilis vel obsidum aliquis predictorum aut etiam inquisitores prenominati, quod absit, infregerint aliquid de premissis, causa) totaliter in priori statu remanente, promittimus abbati et conventui memoratis exhibere de omnibus iusticie complementum nec ullas deinceps sententias ) relaxare sine iusta vocatione. ipsorum vel quicquamf) remittere, nec etiam a iuris tramite cuiusquam devictis) instantia declinare. Ut autem hec omnia permaneant firmiora, hanc paginam exinde conscriptam sigilli nostri munimine roboramus. Actum Constantie, anno domini MCC LV, indictione XIII, multis presentibus tam clericis quam laicis, in domino feliciter amen.

Original: Perg. 15/15 cm. Stiftsarchiv St. Paul in Kärnthen, St. Blasien nr. 11.

Sigel fehlt, aber Einschnitt für Streifen.

Copien: St. A. Aargau, Copialbuch von 1546 des Propsteiarchivs Klingnau fol. 5 und Abschriften von St. Blasien aus dem XVIII. Saec. im Stiftsarchiv Zurzach.

Reg.: Huber Regesten von Klingnau p. 617. Ladewig nr. 1876.

949. Bischof Eberhard von Constanz bestätigt dus von Aebtissin und Convent von Zürich gemachte Statut, dass bei Erledigung einer Pfründe die Früchte des ersten Jahrs zum Ankauf eines zum Nutzen aller Pfründen bestimmten Grundstücks verwendet werden sollen.

1255. September 30. Gottlieben.

Eberhardus] dei gratia Constantiensis episcopus dilectis in Christo.. abbatisse totique conventui tam dominarum quam clericorum monasterii Turicensis salutem || in domino. Recte debitum nostri officii exequimur, cum nobis subiectis in pace et tranquillitatis concordia ecclesiis, quantum cum deo possumus, intendimus subvenire. Vestris igitur ordinationibus, que pacem et concordiam in vestro monasterio reformare videntur pariter et nutrire et etiam utilitatem respiciunt prebendarum, auctoritate ordinaria benivolum prebentes assensum, eas tenore presentium confirmamus, ita videlicet, ut, cum ibidem ex morte tam prebendati clerici quam sanctimonialis prebenda vacaverit, fructus primi anni alicui fide digno ad usus universitatis conmittatur, ita ut per summam pecunie exinde provenientis predium comparetur ad communes usus prebendarum, et ex hoc singulis annis dies anniver

a) Beide Copien haben hier eine Lücke gelassen statt der ihnen unverständlichen Abkürzungen des Originals und die zwei folgenden Worte ganz falsch gelesen: „proinde dicitur". ) Zurzacher Copie: Lücke; Klingnauer Copie: disserimus". e) Copien: Bur.". d) Zurz. Cop.: „eam". e) Zurz. Cop.: Lücke. f) Copien: „quecunque". 8) Zurz. Cop.: „,cuiusque devicta".

1 Mechtild von Wunnenberg, die zweite Nachfolgerin Judentas, da die erste, Elisabeth, nach wenigen Monaten, am 24. Juli 1255 starb; vgl. G. v. Wyss Geschichte d. Abtei p. 67.

sarius domine mortue vel clerici ibidem prebendati defuncti cum ministris sollempniter debeat in perpetuum celebrari. In huius igitur vestre constitutionis et nostre confirmationis evidentiam pleniorem presentes literas vobis concedimus nostri sigilli munimine fideliter roboratas. Nulli ergo hominum liceat huiusmodi nostre confirmationis tenorem infringere aut ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, omnipotentis dei et beate Marie virginis et nostram indingnationem se noverit incurrisse. Datum apud Gotliube, anno domini MCC LV, pridie kal. Octobris, indict. XIIII".

Original: Perg. 14/26 cm. St. A. Z. Abtei nr. 31.
Sigel des Bischofs, zerbrochen, an grüner Seidenschnur.
Copie: Scheuchzer Dipl. 527a.

Druck: G. v. Wyss Abtei Beilage 142.

Reg.: Neugart Episcop. Const. II. 444. - Ladewig 1895.

950. Papst Alexander IV. bestätigt die Incorporation der Kirche Baar an das Kloster Kappel durch den Legaten Petrus.

1255. October 9. Anagni.

[ocr errors]

Alexander episcopus servus servorum dei dilectis filiis a) abbati et conventui monasterii de Capella, Cister ciensis ordinis, Constantiensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem. Ut illibata permaneant, que auctoritate apostolica provide peraguntur, merito hiis adicimus apostolici muniminis firmitatem. Sane petitio vestra nobis exhibita continebat, quod dilectus filius sancti Georgii ad velum aureum diaconus cardinalis, tunc in illis partibus apostolice sedis legatus, ecclesiam de Barro, Constantiensis diocesis, in qua ius patronatus habetis et in qua duodecim marchas argenti ex concessione apostolica consuevistis percipere annuatim, cedente vel decedente rectore ipsius retinendi perpetuo ad manus vestras et ipsius redditus et proventus in usus proprios convertendi, reservata vicario in eadem ecclesia servituro pro substentatione sua et consuetis ac debitis oneribus supportandis congrua portione, necnon et intrandi possessionem eiusdem ecclesie ipsius cardinalis freti auctoritate, diocesani episcopi vel alterius assensu minime requisito, vobis et monasterio vestro concessit, prout ex auctoritate sibi a sede apostolica prestita poterat, per suas litteras 1 liberam facultatem, prout in litteris confectis exinde plenius dicitur contineri. Nos itaque vestris precibus inclinati, quod ab eodem cardinali super hoc factum est, ratum habentes et gratum illud auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli) ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmationis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Anagnie, VII. idus Octobris, pontificatus nostri anno primo. Original: Perg. 25/34 cm. Pfarrarchiv Baar nr. 10.

strums.)

Dorsualnotizen: „Rescriptum DCCLXXIIII capitulo, anno primo". (Citat des päpstlichen Regi,,Confirmacio de omnibus fructibus percipiendis in Barre".

-

a) Erst hier beginnt der Eintrag im Registrum, wo auch die Salutatio nach ,,diocesis" fehlt.
b) Im Registrum hier wieder abgekürzt.

Vgl. die Urkunde des Legaten vom 9. April 1255, oben nr. 926, deren Wortlaut hier benutzt ist.

Bleibulle Alexanders IV. an roth und gelben Seidenschnüren.

Vidimus des Bischofs von Constanz vom 6. Juni 1256; vgl. unten.

Druck: Acta Pontif. Helvet. I. p. 395 nr. 651 (aus Reg. Vatic. tom. 24, fol. 114 ep. 774).
Reg.: Zuger Neujahrsblatt für 1882 p. 21 nr. 8 (aus Orig.).

951. König Wilhelm ermahnt die Stadt Murten zum Beharren in der Treue gegen das Reich, verspricht, sie gleich Laupen und Grasburg dem Reich nicht zu entfremden, auch mit den Grafen von Kiburg keinen Frieden zu schliessen ohne Willen der Stadt (demum cum comitibus de Guiburg nullam prorsus pacem vel concordiam admittemus nisi de vestra voluntate et consilio speciali).

1255. November 3. Bei Wesel.

Original: Im Stadtarchiv Murten.
Drucke: Schweiz. Gesch.-Forscher VII. 266.

Soloth. Wochenblatt 1828 p. 447. Wurstemberger
Fontes rerum Bern. II. p. 403 nr. 382.
Reg.: Böhmer-Ficker nr. 5275,

Peter II. von Savoyen IV.

203. p.

[ocr errors]

952. Der Edle Rudolf von Kaiserstuhl und seine Gemahlin Adelheid vergaben dem Kloster Wettingen auch noch die beiden in ihrer frühern Vergabung vorbehaltenen Hofstätten bei Eglisau und in Glattfelden.

1255. November 24. Beim Kloster Wettingen.

Vita brevis, memoria labilis, malicia temporis, mutatio personarum exigunt et deposcunt legittimas hominum donationes scripturis commendari, ut calumpniantibus via malignandi eo facilius precludatur. Noverint igitur, quos nosse fuerit oportunum, quod ego Rudolfus vir nobilis de Keisirstůl omnes homines meos, qui iam sciuntur vel | in posterum reperientur ad me pertinere, et uxor mea Adilheidis femina nobilis, filia videlicet bone memorie H. nobilis de Tengin, homines, quos ex dato propter nuptias, quod vulgo dicitur morgingabe, habet, cum duabus areis, que vulgo dicuntur hofstete, una videlicet in ducatu seu districtu Svevie, Mure dicta, prope opidum Owe super ripam Reni sita, altera in terra districtus Burgundie in villa, que dicitur Glatevelt, sita, quos videlicet homines et arcas olim, cum omnia bona nostra seu predia claustro sive monasterio gloriose virginis dei genitricis Marie in Wetingin, Cisterciensis ordinis, Constantiensis diocesis, contulimus', usibus nostri dominii reservavimus nominetenus excipiendo, legali iuris ordine observato, reverendis in Christo domino C. pro tempore abbati dieti monasterii de Wetingin et suo conventui corumque successoribus nomine claustri in remedium animarum nostrarum et omnium parentum nostrorum cum omni iure, quo ipsos possidemus, sponte, publice, bona fide, devoto corde, sine omni conditione sub aere libero conferimus et donamus. Ad maiorem itaque premisse donationis evidentiam seu firmitatem pleniorem presens instrumentum de nostro rogatu et consensu confectum et conscriptum antedictis .. abbati et conventui de Weting in tradimus sigillo mei, videlicet prefati R., quo et ego Adilheidis uxor eiusdem utor, in hac parte patenter et legittime communitum. Nomina

1

Vgl. die Urkunde vom 21. Februar 1254, oben II, nr. 882, in welcher die zwei Hofstätten vorbehalten waren.

« AnteriorContinuar »