Imágenes de páginas
PDF
EPUB

2. Sigel, beschädigt, an grünen Wollschnüren, des Propstes Werner; vgl. Sigelabb. Lief. II. nr. 49. 3. Sigel, beschädigt, an braunen Wollschnüren, das Sigel des Z. Chorherrencapitels; vgl. Sigelabb. Lief. I. nr. 39.

4. Sigel, Fragment, an grünen Wollschnüren; nach Zurlaubens Beschreibung wäre es schildförmig, doch ist es identisch mit dem besser erhaltenen runden Sigel der Urk. v. 19. Jan. 1261. Schild mit einem glatten Querbalken über 3 carrierten Pfählen; nach Zurlauben lautete die Umschrift: † S...... VLRICI NOBILIS DE REGENSPERG; vgl. Sigelabb. Lief. II. nr. 21.

5. Sigel, beschädigt, an weissen Wollschnüren, von rothem Wachs, O, der Stadt Zürich; vgl. Schulthess Städtesigel Tafel II. nr. 5; hier zum 1. Mal gebraucht.

Copien: Stiftsarchiv Frauenthal Accurata Descriptio v. Zurlauben p. 57. Zurlaubens Stemmatographie 80 p. 147.

Drucke: Neugart Cod. dipl. Al. II. p. 211 nr. 956 (aus der Stemmatographie).

Zürich Beilage 149 (aus Neugart).

Reg.: Neugart Ep. Const. II. 261.

Geschichtsfreund I. p. 370.

Cantonsbibl. Aargau,

[blocks in formation]

977. Abt Hugo und Convent des Allerheiligenklosters in Schaffhausen verkaufen 3 Schupossen ihrer Besitzungen zu Rorbas an die Brüder Heinrich und Rudolf von Rorbas um 6 Mark Silber.

1256. (vor September 24.) Schaffhausen.

Omnibus Christi fidelibus presentium .....") Hugo dei miseratione abbas totusque conventus monasterii Scafus ensis, || ordinis sancti Benedicti, Constantiensis ....), cum noticia subscriptorum sinceram in domino caritatem. Ad imprimendam memoriam futuri temporis hominibus ....o) nostra legitime conscripta debemus conficere, ne, si ea scriptis committere neglexerimus, || negligentiam nostram incuset ignorantia futurorum. Noverint igitur tam presentes quam posteri, quod nos deliberato consilio communi et unanimi consensu partem possessionum nostrarum in Rorboz, videlicet tresiusiurnales, que vulgo dicuntur sůpůzan, ob evidentem monasterii nostri necessitatem Hainrico et Rudolfo fratribus dictis de Rorboz pro sex marcis argenti pure vendicionis titulo vendidimus cum omni iure et proprietate, que nobis in eisdem possessionibus competebant vel competere videbantur. Dictum etiam argentum ad monasterii nostri utilitatem esse conversum presentibus protestamur iuxta venerabilis patris ac domini nostri E[berhardi] dei gratia Constantiensis episcopi ordinationem. Protestamur etiam presentibus, quod prefati emptores nichil iuris curie nostre in Rorboz attinentis sibi huiusmodi emptionis seu possessionis occasione debent vendicare, renunciantes presentibus omni actioni, omni repeticioni, omni restitutioni et omnibus aliis, quibus vel quorum occasione predicti

a) Loch im Pergament, Platz für circa 12 Buchstaben; zu ergänzen: „,inspectoribus".

b) Loch für circa 4 Buchstaben; zu ergänzen: „dioc[esis]“.

e) Loch für circa 4 Buchstaben; zu ergänzen: „acta“ oder „gesta“.

1 Hugo II., Abt von Allerheiligen 1256–1260.

2 Das räthselhafte, nach Dr. Buck galloromanische Wort „tresjusjurnales", in vorliegender Urkunde zwar getrennt „tres iusiurnales", sonst immer als ein Wort geschrieben, kommt auch sonst nur in Schaffhauser Urkunden vor im Sinne von Schuppos; vgl. die im Glossar citierten Stellen in Baumanns Ausgabe der Urkunden des Klosters Allerheiligen, Quellen z. Schweiz. Geschichte III. 1. p. 217. Schon jornale allein hätte diesen Sinn. Hängt,,tresius“ zusammen mit tresor, so dass an Domänengüter und das specielle Recht derselben zu denken wäre oder bedeutet es „jus trium dierum“, da in Quellen III. 1. p. 127 „jornalen arare aut tres dies servire" gleichgesetzt wird?

fratres in prefata emptione possent decipi aliqualiter et eludi. Et in huius facti testimonium presentem literam sepedictis fratribus tradimus, nostris videlicet sigillis necnon universitatis Scafusensis sigillo patenter roboratam. Acta sunt hec in capitulo nostro, presentibus et expresse consentientibus, quorum intererat, anno domini MCCL VI°, indictione XIIII. Testes, qui hiis interfuerunt: C. et N. nobiles de Tufin, magister H. de Zurzah, B. Scultetus, dominus E. dictus Scultetus, dictus Gelfrat milites, Ul. dictus de Zurzah, R. et C. fratres dicti Scolbun et quidam alii.

Original: Perg. 17/21 cm. St. A. Z., Embrach 3. Das Pergament ist, wie viele Urkunden des Embracher Archives, durch Feuchtigkeit beschädigt und musste auf Papier aufgezogen werden, wobei noch einige Buchstaben verloren giengen, die bei der vorher für dieses Urkundenbuch gemachten Copie noch lesbar waren. Dorsualnotiz (jetzt durch Papier verdeckt): „Emptio scopozarum in Rorboz per Heinr. et Rudolfum

de Rorboz".

An grauen Hanfschnüren hängen 3 Sigelfragmente des Abts, des Conventes und der Stadt Schaffhausen ; auf letzterm ist noch sichtbar der Rumpf und das eine Horn des Widders; vgl. Sigelabb. Lief. II. nr. 72. Ritter Walther von Liela überlässt der Propstei Luzern ein Grundstück

978.

mit Vogtei zu Bickwil tauschweise gegen ein Grundstück zu Aesch.

1256. (vor September 24.) Im Hof Luzern.

3

Quoniam humana conditio labilis est, que consuevit plerumque in suis actibus vacillare, ideo antiqui sua facta in ceratis tabulis conscripserunt, quos nos moderni gestientes imitari nostra cedulis annotamus. Noverint ergo tam presentes quam futuri, Ůl. prepositum et conventum monasterii Lucernensis mihi Walthero militi de Liele in villa, que Esche communiter nuncupatur, quoddam predium tradidisse pro eo, quia sibi et conventui Pikwile aliut predium conferebam, quin etiam advocatus extiti super dicto predio, quamvis a me fuerat || comparatum; de hac autem advocatia prefato preposito et conventui tribuo potestatem mihi cum meis pueris universis et maritis filiarum mearum, videlicet Iohanne nobili de Bönstetten et Hartmanno militi a) de Baldekke, non amplius potentiam aliquam vendicando. Quod autem nulla impeticione ab aliquo de mea propagine antedictus prepositus et conventus super predicto valeant agravari, ego necnon generi mei antedicti Io. et H. tradimus in testimonium presentem litteram nostrorum sigillorum munimine roboratam. Acta sunt hec in curia Lucernensi, anno domini MCCLVI., indictione XIIII., multis presentibus, quorum nomina subnotantur: W. minister Lucernensis, Iohannes de Hiltegesrieden, Petrus in Ponte, magister Petrus medicus, Rudolfus cocus, Ar. gener magistri Petri medici, Burchardus de Wolvenschies et quamplures.

Original: Perg. 12/26 cm. Stiftsarchiv St. Leodegar in Luzern nr. 17.

Sigel fehlen, Pergamentstreifen für 3 Sigel hängen, der 1. und 3. Streifen enthalten den Anfang desselben Textes, wohl von einem Doppel oder einer misslungenen Ausfertigung derselben Urkunde. Druck: Geschichtsfreund I. p. 190.

a) sic.

1 Diese Erwähnung antiker Wachstafeln ist sehr ungewöhnlich und verräth einen in antiken Schriftstellern belesenen Schreiber, etwa einen Luzerner Chorherrn oder den hier genannten Petrus medicus. Der Vergleich hinkt ein wenig, da Wachstafeln nicht zur Verewigung dienen konnten.

[ocr errors]

2 Liela, Burg in Pf. Kleinwangen, Ct. Luzern. Aesch, Pfd. im Ct. Luzern.
4 Bickwil, Pf. Obfelden.

979. Aebtissin Mechtild von Zürich verleiht Reben zu Riesbach, Flüh und Zollikon, welche Emma von Bäch, Bürgerin von Zürich, theilweise von ihr zu Erblehen besessen und ihr hiezu mit nachträglicher Zustimmung ihres Gatten, des Ritters Rudolf von Thurn, aufgegeben hatte, an das Kloster Kappel.

1256. October 23. bei Zürich und 1258. November 18. Burg Rapperswil.

Mechtildis divina miseratione abbatissa totusque conventus monasterii Thuricensis, ordinis sancti Benedicti, Constantiensis dyocesis, universis Christi fidelibus, ad quos presentes littere pervenerint, caritatis affectum et noticiam subscriptorum. Universis et singulis tenore presentium innotescat, quod domina Hamma dicta de Bechu, civis Thuricensis, uxor Rudolfi militis vulgariter dicti a dem Turne1, nullam prolem habens a), consentiente, procurante, auctoritatem prestante) eodem marito suo vineas suas in Riespach, in Vluon et in Zollinchon sitas, quarum quasdam quasi titulo proprietatis possidere videbatur, quasdam etiam a nobis et nostro monasterio iure hereditario habebat, nobis annuatim quartam partem unius libre piperis ponderis Thuricensis et duos denarios monete Thuricensis usualis pensionis nomine solvendo, nobis ordinatione inter ipsam et venerabiles in Christo .. abbatem et conventum de Capella, Cisterciensis ordinis, prefate dyocesis, super ipsis bonis prehabita et quatuordecim marcis argenti ab eisdem de Capella receptis tali conditione cum areis, agris et campis earundem vinearum bona fide resignavit, ut nos eadem bona et vineas predictis religiosis, cum id absque monasterii nostri et nostra permissione, ad quod tam ipsa domina Hamma quam bona, que possidet, universa spectare dinoscuntur, efficere non posset, concederemus cum omni iure, quo ipsa eadem bona possederat, possidendas perpetualiter et habendas. Nos igitur predicte peticioni grato concurrentes assensu, maxime cum in hoc ius et conditio monasterii nostri deteriorari seu ledi nullatenus videatur, prefatas vineas et bona dictis religiosis et eorum monasterio de consilio et assensu nostri conventus concedimus cum omni iure, quo predicta domina Hamma eadem bona dinoscitur possedisse, ita tamen, ut iidem religiosi dimidiam libram cere ponderis Thuricensis nostro monasterio de ipsis bonis annuatim in festo Galli persolvant nomine pensionis. Huius rei testes sunt: Burchardus dictus Bluni), Waltherus dictus Reinger monachi de Capella, Burchardus incuratus de Altorf, Waltherus dictus Sliuzelli et Heinricus dictus Milcheli et alii fide digni. Actum apud Thuregum, anno domini MoCCoLo sexto, decimo kalendas Novembris. Postmodum etiam prefatus Rudolfus miles in presentia domini sui Rudolfi illustris comitis de Raprectswile constitutus unâ cum predicta coniuge sua presentibus Burchardo cellerario, Walthero custode, monachis et sacerdotibus de Capella, Arnoldo capellano predicti comitis, Heinrico de Owa, Alberto de Urinchon et Heinrico de Ebenote militibus, Walthero dicto Kamerario), Rudolfo de Halbperch, Heinrico de Ebenote servis et aliis

a) G. v. Wyss:
d) G. v. Wyss:

1

habentes". b) G. v. Wyss: approbante". e) G. v. Wyss: „Blum".
"R" statt „,K".

Vgl. die Urk. von 1255 und 11. Juni 1257, oben nr. 929 und unten, wonach Emma eine Tochter H. Goldschmieds war 2 Der Name ist noch erhalten in Flühgasse und Vorder-Flüh, in Riesbach, Pf. Neumünster, an der Grenze gegen Zollikon.

fide dignis publice profitendo utilitate propria inspecta omnia, secundum quod premissum est, de sua voluntate et auctoritate facta recognovit publice et approbavit. Ut autem apud posteros prenotata omnia noticiam ampliorem et firmitatem habeant evidentiorem, presens instrumentum sigilli nostri munimine ad peticionem sepedictorum coniugum prescriptis religiosis de Capella unâ cum sigillis Ottonis prepositi Thuricensis et predicti comitis de Raprectswile tradidimus roboratum. Actum in castro Raprects wile, anno domini MCC° quinquagesimo octavo, quarto decimo kalendas Decembris, indictione I.

Original: Perg. 21/22 cm. St. A. Z. Kappelerhof nr. 3.

3 Sigel, wohlerhalten, an weissen, geflochtenen Leinenschnüren.

1. der Aebtissin Mechtild; vgl. G. v. Wyss Abtei Zürich, Sigeltafel I. nr. 8b.

2. 0 46/28 mm. TVRICEN.

Geistlicher mit Buch; über ihm 3 Kirchthürme: S'OTTÕIS MAN.. EN PREPÕIT.

3. des Grafen von Rapperswil; vgl. Sigelabbild. z. Zürcher Urkundenbuch, Lieferung I. nr. 22. Druck: G. v. Wyss Abtei Zürich Beil. 159.

Reg.: Kappel nr. 76.

980.

Propst B. des Klosters auf dem Zürichberg verleiht einen Weinberg am Restelberg an H. Bernold und seine Gattin Bertha zu Erblehen.

1256. November 5.

B. prepositus totusque conventus Montis Turicini, ordinis sancti Augustini, Constantiensis diocesis, universis presentium inspectoribus noticiam subscriptorum. Noverint, quos nosse fuerit oportunum, quod nos vineam quondam Ŏningeri sitam in Restelberg, iure proprietatis nostro cenobio attinentem, concessimus H. dicto Bernold et Berhte uxori sue hereditario iure possidendam, ita tamen, quod iidem plenam et debitam curam circa culturam predicte vinee adhibentes, dimidiam partem vini, quod in eadem creverit, nobis conferant singulis annis et consignent, hac etiam apposita conditione, quod, si alter ipsorum decesserit, superstes eandem prefatam vineam eodem iure debet possidere. Si vero ambo sine legitimis heredibus ex ipsorum commixtione progenitis decesserint, ipsa vinea ad usus nostri cenobii pleno iure sine contradictione qualibet revertetur. In huius rei testimonium prefatis, videlicet H. et B., presentem litteram tradimus sigillo mei, prepositi videlicet memorati, quo et nos conventus utimur in hac parte, patenter communitam. Acta sunt hec anno domini M°CCoLoVIo, non. Novembris, indictione XV.

[merged small][ocr errors][merged small]

981. Ritter Walther von Hallwil vergabt dem Kloster Kappel, in welchem er sein Begräbnis erwählt, das Igelersgut zu Seengen.

1256. November 9. Hallwil.

Waltherus miles de Hallewile omnibus, ad quos presens scriptum pervenerit, subscripte rei noticiam. Quoniam ex verbo sacre legis peccatorum nostrorum maculas elemosinis abluere

commonemur, ego sententie huius pro modulo et posse meo ante oculos summe maiestatis inveniri cupio promptus et hilaris executor. Hoc autem precipue decrevi faciendum apud fratres de Capella, Cisterciensis ordinis, Constantiensis diocesis, a progenitoribus quidem meis sepius honoratos, a me nihilo minus fideliter diligendos, utpote apud quos una cum prefatis progenitoribus meis ecclesiasticam prelegerim sepulturam. Accedente igitur consensu et consueta benevolentia domini mei Hartmanni comitis iunioris de Kibure, insuper et bona voluntate mee coniugis Will. et omnium filiorum meorum et filiarum, videlicet Waltheri, Bertholdi, Adelheidis, Sophie tunc temporis genitorum', mansum unum, qui dicitur Igeleresgût, cum suis attinentiis, scilicet pratis, nemoribus, pascuis, usuagiis, terris, aquis tam in posco quam in plano in villa Seingen solventem annuatim XVI modios tritici censuales prefatis fratribus de Capella pro remedio anime mee et parentum meorum libere, absolute perpetuo possidendum et habendum"), renuncians in hac parte nomine meo et heredum meorum omni actioni, exceptioni et omni auxilio seu beneficio iuris tam canonici quam civilis, consuetudinibus, constitutionibus generalibus seu specialibus publice seu privatim editis vel edendis et omnibus aliis, occasione quorum possent predicta vel per me vel per meos successores seu aliquem seu aliquos de meis inpugnari vel cassari. Predicti vero fratres in huius beneficii recompensationem, ubicumque me finem vite mee sortiri contigerit, usque ad tres dietas corpus meum suis vecturis et expensis recolligentes in suo claustro apud patrem meum sepelient et recondent. Huius rei testes sunt: Conradus et Arnoldus monachi de Capella, frater Heinricus supprior et I. socius suus, ordinis Predicatorum Turicensium, Ulricus clericus nobilis de Arbure sive de Buron, Berchtoldus de Halle wile frater meus, Cono de Vilmeringen, Heinricus de Remingen milites, Ulricus de Bozwile et multi alii fide digni. Ut autem apud posteros premissa notitiam pleniorem et firmitatem habeant evidentiorem, presens instrumentum de meo consensu et rogatu confectum et conscriptum memoratis religiosis sigillo venerabilium in Christo virorum.. abbatis de Mure, ordinis sancti Benedicti, et .. abbatis de Marisstella, ordinis Cisterciensis, necnon et meo patenter tradidi communitum. Nos prenominati abbates in assertionem seu testimonium facti sigilla presenti scienter apponi fecimus instrumento. Actum in Halle wile, anno domini MCCLVI., quinto idus Novembris.

Original: Perg. Familienarchiv im Schlosse Hallwil (hier wegen Abwesenheit des Eigenthümers nicht benutzt, sondern eine von H. Dr. v. Mülinen gütigst für uns angefertigte Copie aus der Collectio diplomatica der v. Mülinen II.). Das Original kam an die Hallwil zurück, als 1526 die Familie klagte, dass Kappel die Messen und Jahrzeitfeiern abgeschafft habe, und ein Schiedsgericht anordnete, dass ein Theil der Hallwilschen Vergabungen samt Urkunden zurückgestellt werden müssten; doch war es kaum richtig, dies auch auf gegenwärtige Urkunde zu beziehen, die ausdrücklich alle Klagrechte der Erben ausschliesst und keine Jahrzeiten bedingt; höchstens konnte wegen Abschaffung der Todtenmessen geklagt werden.

1. Sigel fehlt.

2. Sigel, wohlerhalten, () des Abts v. Wettingen.

3. Sigel, wohlerhalten, 72 Flügel im Schild: S. WALTHERI DE HALLEWILE.

a) Ausgefallen „tradidi", oder etwas derartiges.

1 Nach Kopp Gesch. II. p. 435 ist noch ein 3. Sohn Rudolf urkundlich bezeugt, und zudem vermuthet Kopp, dass auch Dietrich und Hartmann Söhne Walthers seien. Diese 3 müssten dann, wenn diese Urkunde echt ist, später geboren sein. Die Gruft der Hallwil befand sich in der Dreifaltigkeitskapelle des Kreuzganges, deren Altar aber erst 1306 gestiftet wurde; vgl. Mittheil. d. Antiq. Gesellschaft XXIII. 254.

« AnteriorContinuar »