Imágenes de páginas
PDF
EPUB

1103.

Die Aebtissin Jutta und die Nonnen zu Frauenthal räumen Gottfried von Hohenlohe, seiner Gemahlin Richza und ihren Erben ein Wiederlosungsrecht an zwei Höfen zu Sonderhofen ein, welche sie von genanntem Gottfried erworben.

Mergentheim 1247. December 12.

Ivtta, dei gratia abbatissa, totumque collegium sanctimonialium in Valle sancte Marie virginis1), omnibus in || perpetuum. Noverint omnes tam posteri quam moderni, quod nobilis vir dominus Gotfridus de Hohenloch, coad||unata manu coniugis sue Richze, contulit cenobio nostro duas curias in Sundernhouen), unam, que vocatur || Burcgrauii, et alteram, que dicitur Richenberc, proprietatis titulo perpetuo possidendas, pro centum marcis argenti, quas idem dominus Gotfridus nobis solvere tenebatur, nosque fecimus ipsis hanc gratiam spețialem, ut liberum sit eis et heredibus eorundem, quandocunque sibi placuerit, emere curias prenotatas pro eadem, quam iam diximus, pecunie quantitate. Ad huius rei firmam et certam memoriam in futurum presentem paginam sigillo nostro dedimus communitam, annotatis testibus, qui tunc presentes erant. Qui sunt: frater Heinricus de Hohenloch, magister domus hospitalis Theutonice, frater Andreas ordinis eiusdem, frater Iohannes, preceptor in Mergentheim, item milites: Gernodus de Bartenstein 3), Hermannus Lesche et Hermannus filius suus, Otto de Gnotstat1), Cunradus de Vinsterloch) et Heinricus de Ehinheim).

Actum apud Mergentheim, anno domini Mo. CCo. XLVII., pridie idus Decembris, VI indictione.

Nach dem Originale des fürstlich Hohenlohischen Archives in Oehringen. - Das noch anhängende länglichrunde Siegel aus bräunlichem Wachse zeigt, etwas abgerieben, die Aebtissin, in der Rechten den Stab. Umschrift: + Sigillum. ABATISSE. IN. VROWENTAL. (Das erste N und die E gerundet.) - Abdruck bei Hansselmann, Diplomat. Beweis 1, 578.

1) Frauenthal, auf der rechten Seite der Tauber, an der Steinach, nordöstlich von Creglingen, O.A. Mergentheim. 2) Sonderhofen, baier. L.G. Aub. 3) Bartenstein, O.A. Gerabronn. 4) Gnodstadt, baier. L.G. Uffenheim. 5) Finsterlohr, O.A. Mergentheim.

6) Enheim, baier. L.G. Uffenheim.

1104.

Pabst Innocenz IV. nimmt das Kloster Heiligkreuzthal in seinen Schutz und bestätigt die sämtlichen Besitzungen, Rechte und Freiheiten desselben.

Lyon 1247. December 16.

Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis in Christo filiabus, abbatisse monasterii de Valle sancte Crucis eiusque sororibus, tam presentibus quam futuris, regularem vitam professis, in perpetuum. Religiosam vitam eligentibus apostolicum convenit adesse presidium, ne forte cuiuslibet temeritatis incursus aut eas a proposito revocet aut robur, quod absit, sacre religionis enervet. Eapropter, dilecte in Christo filie, vestris iustis postulationibus clementer annuimus et monasterium sancte dei genitricis et virginis Marie de Valle sancte Crucis, Constantiensis diocesis, in quo divino estis obsequio mancipate, sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et presentis scripti privilegio communimus. In primis siquidem statuentes, ut ordo monasticus, qui secundum deum et beati Benedicti regulam atque institutionem Cisterciensium fratrum a vobis post concilium generale susceptam in eodem monasterio institutus esse dignoscitur, perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea quascunque possessiones, quecunque bona idem monasterium inpresentiarum iuste ac canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium, seu aliis iustis modis prestante domino poterit adipisci, firma vobis et eis, que vobis successerint, et illibata permaneant. In quibus hec propriis duximus exprimenda vocabulis: locum ipsum, in quo prefatum monasterium situm est, cum omnibus pertinentiis suis, terras, quas habetis in de Hensilingen1), de Andilvigen), de Ruodelingen), de Marebach), de Maredorf3), de Billofuingen), de Guncekofen) et de Althain), villis cum terris, pratis, vineis, nemoribus, usuagiis et pascuis, in bosco et plano, in aquis et molendinis, in viis et semitis et omnibus aliis libertatibus et immunitatibus suis. vestrorum, que propriis sumptibus colitis, de quibus aliquis hactenus non percepit, sive de ortis, virgultis et piscationibus vestris, sive de vestrorum animalium nutrimentis nullus a vobis decimas exigere vel extorquere presumat. Liceat quoque vobis, personas liberas et absolutas e seculo fugientes ad conversionem recipere et eas absque contradictione aliqua retinere. Prohibemus insuper, ut nulli sororum vestrarum post factam in monasterio vestro professionem fas sit, sine abbatisse sue licentia de eodem loco discedere, discedentem vero absque communium litterarum vestrarum cautione nullus audeat retinere. Illud districtius inhibentes, ne terras seu quodlibet beneficium monasterio vestro collatum liceat alicui personaliter dari sive alio modo alienari absque consensu totius capituli vel maioris aut sanioris partis ipsius. Si que vero donationes aut

Sane novalium

167

alienationes aliter, quam dictum est, facte fuerint, eas irritas esse censemus. Insuper authoritate apostolica inhibemus, ne ullus episcopus vel quelibet alia persona ad synodos vel conventus forenses vos ire vel iudicio seculari de vestra propria substantia vel possessionibus vestris subiacere compellat nec ad domos vestras causa ordines celebrandi, causas tractandi, vel aliquos conventus publicos convocandi venire presumat, nec regularem electionem abbatisse vestre impediat aut de instituenda vel removenda ea, que pro tempore fuerit, contra statuta Cisterciensis ordinis se aliquatenus intromittat. Pro consecrationibus etc. etc. *)

(Rundzeichen **).) Ego Innocentius, catholice ecclesie episcopus, subscripsi. (Monogramm für Bene valete.)

Ego Oto, Portuensis et sancte Rufine episcopus, subscripsi.

Ego Petrus, Albanensis episcopus, subscripsi.

Ego Petrus, tituli sancti Marcelli presbyter cardinalis, subscripsi.

Ego Willelmus, basilice duodecim apostolorum presbyter cardinalis, subscripsi.
Ego frater Iohannes, tituli sancti Laurentii in Lucina presbyter cardinalis, subscripsi.
Ego Iohannes, sancti Nicolai in carcere Tulliano diaconus cardinalis, subscripsi.
Ego Willelmus, sancti Eustachii diaconus cardinalis, subscripsi.

Datum Lugduni, per manum magistri Marini, sancte Romane ecclesie vicecancellarii, XVII. kalendas Ianuarii, indictione VI., incarnationis dominice anno Mo. CC°. XLVII°., pontificatus vero domini Innocentii pape IIII. anno quinto.

Nach einer von der Heiligkreuzthaler Kanzlei den 25. September 1782 beglaubigten Abschrift auf Papier, ausser welcher noch zwei weitere (die eine am 29. Oktober 1714, die andere gleichfalls am 25. September 1782) beglaubigte, jedoch nicht vom Originale unmittelbar genommene Abschriften vorhanden sind. Uebrigens weisen alle drei Abschriften Mängel auf, daher ist z. B. bei der oben zu Grunde gelegten hinsichtlich der Namen der Cardinäle stillschweigend Rufus in Rufine geändert und vor Willelmus ego ergänzt worden. Die Ortsnamen bald nach Beginn der Urkunde lauten in den andern Abschriften theilweise anders, so: Andiluingin (in einer), Marbach (desgl.), Marcdorf, Marcdorff, Bisoluingin, Billfingen, Guoncekouen, Guncekoven, Althaim, Altham; auch schliesst die Sentenz des Rundzeichens nach einer derselben statt mit vias tuas, mit vias vite.

*) Der nachfolgende Text stimmt mit ähnlichen feierlichen Schutzbriefen, unter anderen mit dem von Pabst Gregor IX. demselben Kloster am 12. Mai 1231 (Bd. 3, S. 284 ff.), sowie dem von Pabst Innocenz IV. dem Kloster Gnadenthal am 9. Januar 1246 ausgestellten (oben S. 124 ff.. beziehungsweise 99 ff.) wörtlich überein. Die unbedeutenden Abweichungen der vorliegenden Urkunde von dem Texte der zuletzt genannten bestehen darin, dass in derselben obtentu statt optentu (oben S. 125, Z. 8 v. o.), et communionem statt vel communionem (Z. 10 v. o.), consecrationes statt et consecrationes (Z. 17 v. o.), charitate statt caritate (Z. 15 v. u.), apostolicorum privilegiorum statt privilegiorum apostolicorum (Z. 11 v. u.), ordini vestro statt ecclesie vestre (oben S. 100, Z. 18 v. o.), prefatum monasterium statt prefatam ecclesiam (Z. 17 v. o.), auctoritate allein statt auctoritate et diocesani episcopi canonica iustitia (Z. 13 v. u.), tentaverit statt temptaverit (Z. 11 v. u.), nostri redemptoris statt redemptoris nostri (Z. 8 v. u.) steht.

**) Mit: Notas mihi fac, domine, vias tuas.

1) Langen-Enslingen, zoller. O.A. Sigmaringen.

O.A.Stadt.

4) Marbach, O.A. Riedlingen.

7) Günzkofen, O.A. Saulgau.

Sigmaringen.

[blocks in formation]

3) Riedlingen, 5) Markdorf, bad. B.A. Ueberlingen. 6) Billafingen, zoller. O.A. 8) Altheim, O.A. Riedlingen.

1105.

Der Predigerordens-Bruder Hermann überlässt die, von der weiland Römischen Königin Margarethe zu Verwendung für die Armen ihm übergebene Krone dem Predigerhause in Esslingen und den beiden Klöstern Weil und Sirnau und bestimmt genauer, wie es mit derselben gehalten werden solle.

1248.

Notum sit omnibus, tam presentibus quam futuris, presentem paginam inspecturis, quod frater Hermannus de ordine fratrum Predicatorum, quondam prior fratrum || eorundem in Herbipoli, coronam domine Margarete) quondam regine Romanorum, quam sibi commisit ad erogandum pauperibus, presentibus fratre H., priore fratrum || Predicatorum domus Ezzelingen, et fratre F. suppriore et fratre Ber., lectore fratrum eorundem, contulit in remedium animarum predicte regine et patris et mariti | ipsius et omnium progenitorum eius domui fratrum Predicatorum in Ezelingen et ecclesiis sororum in Wilerio et in Syrmenowe in manus prioris predicti et priorissarum predictarum ecclesiarum. Si vero, quod absit, fratres domus Ezelingen) dispergi continget, supradicte ecclesie sororum ex equo supradictam coronam parcientur. Et si fratres dictos redire continget, tunc ipsis terciam partem corone secundum donationem supradictam refundent. Dicte autem priorisse ex parte suorum conventuum fide data in manus supradictorum prioris et supprioris promiserunt, quod partes suas ad nullos alios usus expenderent, sed quod ex ipsis predia supradictis ecclesiis suis emerent, que sororibus ibidem deo servientibus imperpetuum deservirent. Supradictus vero prior fide data in manus fratris Hermanni et fratris Ber. lectoris promisit, quod promissionem sepedictarum priorissarum, quantumcumque etiam egerent, nullatenus relaxaret. Et ut hec firmius observentur, prior et sepedicte priorisse suis sigillis presentem paginam muniverunt. Acta sunt hec anno domini M°. CC°. XLo. VIII°.

Mit drei an Pergamentriemchen anhängenden länglichrunden Wachssigillen, von denen besonders das erste und dritte stark beschädigt sind. Auf dem ersten befindet sich die Himmelskönigin Maria mit dem Jesuskinde auf dem Schoos; von der Umschrift ist PRIORIS noch erhalten, das übrige weggebrochen; das zweite zeigt die Kreuzabnahme mit der Umschrift: S P(r)ORIS FR(atru)M P... M I(n) EZELING(e)N (die E und M gerundet); das dritte wieder die Himmelskönigin mit dem Jesuskinde auf dem Schoos, mit der Umschrift: Sigillum PR... E: IN SIRMENOW.. (die E, M und N gerundet).

a) Der dreimal vorkommende Name ist das erste Mal Ezzelingn, das zweite Mal Ezelingn, das dritte Mal Ezeling geschrieben.

*) Margarethe, Tochter Liupolds VI., Herzogs von Oesterreich, Gemahlin Heinrichs Herzogs von Schwaben, Römischen Königs, Sohns von K. Friedrich II.

1106.

Der Maier L. in Ertingen vergabt zu Ausstattung seiner Tochter Ir. einige Wiesen bei der Donau an die Kirche in Heiligkreuzthal.

1248.

Quoniam litere sunt vasa memorie, sepius literis conmendare solemus quod temporis antiquitate nolumus oblivisci. Notum sit igitur omnibus tam futuris quam presenti| bus, quod ego L. villicus || in Ertingin') prata quedam sita iuxta Danubivm ecclesie in Valle Sancte Crveis cum omni iure || hereditario in dotem dilecte filie mee Ir. cum consensu et donatione ipsius heredum Er. et Lv.") hac forma subiniu[n]cta, si quis presumat aliquam calumpniam in prefatis pratis conventui eiusdem ecclesie, X marcas argenti se sciat exibiturum prefate ecclesie. Huius rei testes sunt: decanus in Althain2) et H. pater suus, Cvno, Rv., Ber., H. et R. fratres, Lvfrit, Har., Ber., Bvr., Wal., pastores.

Actum est autem sub H. abbatissa, anno ab incarnatione domini Mo. CCo. XL°. VIIIo.

An Pergamentriemchen hängt das länglichrunde Wachssigill der Aebtissin mit dem Siegelbild: Christus am Kreuz mit dem ihn in die Seite stechenden Kriegsknecht, und der Umschrift: Sigillum. ABB(atiss)E. DE. VALLE. S(an)C(t)E. CRVCIS.

a) Hier fehlt ein contradidi oder dergleichen.

1 und 2) Ertingen und Altheim, O.A. Riedlingen.

1107.

Schenk Konrad von Winterstetten erklärt sich mit dem Ankauf gewisser Güter in Ingoldingen und deren Stiftung an das Kloster Schussenried durch seinen Dienstmann Peter zum Zwecke der dereinstigen Beisetzung und Gedächtnissfeier desselben im Kloster einverstanden und verzichtet dabei auf gewisse ihm zustehende Vogtrechte.

1248.

In nomine sancte et individue trinitatis. Universis Christi fidelibus presens scriptum intuentibus C. pincerna de Winthirstetin1) notitiam rei geste. Ne mortalium || hominum dicta aut facta vetustate temporum, numerositate annorum oblivioni tradantur, sapientum virorum industria sane consuluit, ut eadem literali memorie || sedulo conmen

« AnteriorContinuar »