sua eidem abbacie hec omnia suprascripta mecum ibi dedit et teneri concessit. Testes: Guillelmus episcopus Pictavensis, G. de Leziniaco, Guillelmus de Sto Laurencio, Guillelmus...1, Arbertus Ruffi et plures alii. Anno Verbi gracie millesimo centesimo LXXX° Io.

1182.

4. Confirmation et ampliation de la charte de fondation par Richard Coeur de Lion, comte de Poitou. (Carte no 388, et

no 54, vidimus donné le 3 septembre 1398 par Jean Champaigno, notaire des cours de Poitou.)

In nomine sancte et individue Trinitatis, Patris et Filii et Spiritus Sancti. Notum sit omnibus tam presentibus quam futuris presens scriptum inspecturis quod ego Richardus, filius Anrici regis Anglie, comes Pictavensis et dominus de Thalemundo, do et concedo Deo et abbacie et monachis Sti Johannis de Orbisterio, pro salute anime mee, patris et matris mee et parentum meorum, locum in quo abbacia Sti Johannis de Orbisterio est fundata, cum omnibus pertinenciis suis, quibuscumque et ubicumque sint in dominio meo de Thalemundo, terris cultis et incultis, pratis, vineis, nemoribus, silvis et aquis, domibus, possessionibus quibuscumque à torrente Illicum usque ad Portum Juratum et tocius Portus Jurati ingressum, hinc et inde, usque ad recessum maris, et stagnum de Portu Jurato usque ad prata Ogerii et a pratis Ogerii usque ad Quercum Croux, et totas landas maritimas usque ad Quercum Crous et a Quercu Crous usque ad pratum Ascelini, et medietatem prati Ascelini sicut dividitur certis metis, et a prato Ascelini usque ad exitum foreste mee de Orbisterio, usque ad viam que ducit viatores qui de portu Olone ambulant apud Thalemundum, et a via que ducit via

1. Nom resté en blanc,

tores de portu apud Thalemundum usque ad torrentem Illicum, qui defluit per gulam de Doctis in mare, et usque ad recessum maris, et omne nemus quod includitur infra metas superius nominatas, ad faciendam suam plenariam voluntatem. Item, dono et concedo predictis monachis usagium plenarium et eciam liberum per totam forestam meam de Orbisterio, ad quocumque opus voluerint faciendum et ubicumque voluerint ad opus eorum deportare per totum territorium Thalemondi, ad quelibet edificia facienda, reedificanda construenda vel eciam reparanda, sine deffensione aliqua quam in predicto usagio ego Richardus predictus vel heredes sive successores vel ballivi sive forestarii mei vel successores eorumdem possimus imponere vel inferre, et pascua plenaria et libera ad omnia animalia predictorum monachorum nutrienda vel eciam depascenda, cujuscumque sint generis, sive sint predictis monachis propria animalia sive sint parcionaria, et lecterias ad eorumdem opus animalium per totam forestam meam Orbisterii. Hec sunt dona, concessiones et libertates quas ego Richardus, comes Pictavensis et dominus de Thalemundo, pro salute anime mee, patris et matris mee et parentum meorum, do et concedo monachis et abbacie Sti Johannis de Orbisterio, scilicet villam de la Biretere cum omnibus pertinenciis suis, villam de la Lavendere prope Thalemundum cum pertinenciis suis, villam de la Grandetere cum pertinenciis suis, villam de la Pironere cum omnibus pertinenciis suis; et omnes homines habitantes vel habitaturos presentes et futuros infra metas superius nominatas et successores predictorum hominum predictis monachis manumisi; et quicquid juris sive dominii quod habebam vel habere poteram in hiis et super aliis superius nominatis, nichil omnino michi vel heredibus meis neque successoribus meis retineo. Prefati vero monachi dederunt michi prata Ogerii in quibus pratis stagnum construxi. Et propter hoc donum ego do predictis monachis furnum meum proprium de Thalemondo et quicquid juris et dominii habebam vel habere po

teram in predicto furno, et hoc volo et concedo quod dictum furnum dictorum monachorum calefaciatur de foresta Orbisterii de feodo forestarii et de branda. Dedi eciam feras quascumque quocumque modo, ad opus infirmorum et hospitum, infra metas eorum ipsi monachi vel servientes eorum poterunt comprehendere vel eciam detinere. Et in recompensacionem malorum que aliquociens eisdem abbacie et monachis feceram et intuleram, vel mei nomine meo, et in augmentacione dictorum abbacie et monachorum et specialiter pro salute anime mee, patris et matris mee et parentum meorum preteritorum, presencium et futurorum, volo et concedo et confirmo et dispono quod si dicti monachi de quibuslibet successoribus meis dictam forestam meam ultra plus quam medietatem cognoverint devastari, et hoc significent ad dominum regem Francie et dominum episcopum Pictavensem qui pro tempore erunt; et ipsi provideant et disponant fideliter et observant ne dicti monachi possint amictere sua jura que habent et in predicta foresta possident et sua usagia sicut superius sunt expressa. Et si terre foreste devastate remanserint et inculte, volo et concedo de terris vastate foreste dicti monachi ex dono meo perpetuo percipiant et habeant et explectent libere, pacifice et quiete, tantum et quantum potuerint et excolere voluerint de foresta devastata; et de dictis terris, quas ego Richardus predictus dono predictis monachis, ipsi monachi possint omnino facere suam plenariam voluntatem: ita tamen quod illas terras cultas et incultas dicti monachi possint tradere ad colendum quibus. cumque colonis et quocienscumque et ad quantoscumque colonos viderint expedire. Volo et concedo quod coloni predictarum terrarum [et heredes] predictorum colonum sint immunes et liberi per totam forestam meam Orbisterii ab omni costuma et servicio, preter illa que a dictis monachis exhibentur; et habeant dicti coloni usagium in dieta foresta Orbisterii ad sua edificia facienda et ad quadrigas et quadrugas et ad alias circumstancias ad opus culture neces

sarias, et caufagium predictum in dicta foresta ad opus predictorum colonum de feodo forestarii et de branda, et pascua universis animalibus predictorum colonum et lecterias per totam forestam meam Orbisterii. Insuper volo et concedo ut dicti abbacia et monachi habeant duas naves mercatorias in portu Olone proprias sive parcionarias, que possint per totos portus meos navigare et transire libere, pacifice et quiete et asportare que sunt necessaria monachis supradictis. Volo eciam et concedo quod dicti monachi vel homines eorumdem monachorum habeant vayssella piscatoria, propria sive parcionaria, quantacumque voluerint vel potuerint habere in portu Olone; de quibus vaissellis propriis seu parcionariis dicti monachi habeant et percipient totam costumam piscium de quolibet genere pisces fuerint. Et si aliquid juris vel dominii habuero in dictis piscibus, quolibet tempore fuerint deprehensi, totum illud jus et dominium de illis piscibus dono predictis monachis et concedo. Et si homines dictorum monachorum secum actulerint de naufragio navium in mare mersarum, in quibus habere debeam aliquid juris et dominii, totum illud jus et dominium dono monachis memoratis. Dono eciam et concedo ut quocumque predicti monachi potuerint acquirere in tota mea provincia Pictavensi quolibet titulo vel a me vel a meis successoribus sive hominibus meis legiis vel planis seu costumariis, volo et concedo ut dicti monachi omnia dona et eisdem monachis facta habeant et possideant et explectent libere, pacifice et quiete, sine contradicione aliqua quam in predictis donis ego Richardus vel successores mei possimus imponere vel inferre. Et si aliqua dona a me vel a meis antecessoribus declaranda seu specificanda vel exprimenda in istis licteris pretermisi, volo et concedo quod hoc non obstante omnes alie lictere a me vel a meis antecessoribus concesse predictis monachis super quibuscumque donis nichilominus robur obtineant firmitatis. Et hec autem universa supradicta dona dicti monachi habeant a me et possideant et

explectent libere, pacifice et quiete, et acquisita omnia et acquirenda de cetero habeant, ex concessione mea et antecessorum meorum, libera, pacifica et quieta sine contradicione aliqua quam ego Richardus vel heredes sive successores mei in hujusmodi donis,acquisitis vel acquirendis, possimus imponere vel inferre. Et quia valde timeo quod in futuris temporibus a meis successoribus super donis meis, concessionibus et largicionibus dicta abbatia et monachi perturbantur, volo et concedo quod omnia dona, concessiones et largiciones a me et a meis antecessoribus facte predictis monachis sint in manu et custodia domini regis Francie et domini episcopi Pictavensis qui pro tempore erunt; et ipsi, Deo dante, dona predicta fideliter observabunt monachis memoratis. Et ad hec autem universa et singula dicte abbacie et monachis perpetuo prosequenda et integranda ac fideliter observanda, obligo me et mea et terram meam et heredes meos et successores presentes et futuros, in manu domini regis Francie et domini episcopi Pictavensis qui pro tempore erunt. Concesserunt michi abbas Briencius cum suis monachis sui monasterii in vita et in morte beneficium spirituale, et unum sacerdotem qui pro me et meis antecessoribus et pro cunctis fidelibus defunctis missam diebus singulis celebrabit. Et ne predictis donis dicti abbacia et monachi a meis heredibus et successoribus valeant defraudari, de jurisperitorum consilio huic cartule sigillum meum proprium apposui, in testimonium veritatis, meis heredibus et successoribus imponendo silencium sempiternym. Hujus rei testes sunt qui convenerant in aula mea, quam edificavi super stangnum monachorum de Portu Jurato: Aimericus vicecomes Thoarcii, Goffridus de Liziniaco, Guillelmus de Lezayo, Radulphus de Maleonio, Petrus de Ganaspia, Petrus de Bulio, milites, et plures alii qui venerant ad me causa venandi. Datum et actum publice, anno Domini millesimo centesimo octogesimo secundo.