DOCUMENTS.

03060

I.

Fondation de l'abbaye d'Aulps par le comte Humbert (1).

(1094 environ.)

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Notum sit omnibus tam presentibus quam futuris quod ego Umbertus comes et marchio ad promerendem Dei misericordiam servorum Xpi precibus cupiens adjuvari Vuidoni primo Alpensis cenobii abbati et monachis ejus eorumque successoribus inperpetuum dono allodium meum loci in quo idem cenobium fundatum est annuente Giraldo Alingiensi et Gillione de Roverea quorum feudum est quod jacet in pago Genevensi in valle que dicitur Alpis. Illud eis dono

(1) Cet acte et le suivant ont déjà été imprimés par Besson: Mémoires pour servir à l'histoire des diocèses de Genève, Tarentaise, Aoste et Maurienne, preuves, nos 10 et 12.

cum vallicula adjacenti a summitate collis que dicitur Testus usque ad locum qui vocatur Bordel ad dexteram vero partem et in sinistram utrobique quantum tenet spatium unius leuce in agris pratis pascuis sylvis montibus aquis aquarum decursibus et omnium rerum usibus ita ut inperpetuum libere habeant utantur sine omnium hominum inquietatione vel cujuslibet debiti exactione servitii. Preterea quidquid exterius longe vel prope juste et rationabiliter jam acquisiverunt vel imposterum poterunt adipisci confirmamus eis quiete possidendum. Si quis autem contra hanc nostre donationis cartam supradictum cenobium temerariis vexationibus fatigare vel pertubare presumpserit centum libras argenti persolvat et dampnum in quadruplum restituat. Hujus vero donationis et carte testis est Boso Augustensis episcopus. Giraldus Alingiensis testis. Rodulfus de Fulciniaco testis. Udricus comes testis. Anselmus testis. Vullielmus testis. Amedeus filius ejusdem Giraldi testis.

II.

Accord fait entre l'abbaye de Molême et l'abbaye d'Aulps.

(1097.)

Notum fieri volumus universis ecclesie filiis tam futuris quam presentibus inter nos Molismensis cenobii fratres locumque Alpensem super ejusdem loci abbatis ordinatione et subjectione taliter definitum fuisse. Cum scilicet fundus ille olim ecclesie nostre collatus et per omnia subditus ut cella fuerit ipsius loci fratres domino inspirante sancti

patris nostri Benedicti preceptis arctius inherentes quorumdam religiosorum' consilio animati ipsius etiam regule auctoritate edocti abbatem sibi a nobis dari petierunt in qua petitione suppliciter in nostro capitulo perseverantibus. Sic tandem annuimus ut ejusdem loci abbates sicuti primus ita omnes ejus successores a nostro loco expetiti atque collati suscipientes illius loci curam a nostro abbate ibidem instituantur eumdem quoque abbatem Molismensem scilicet dum illuc venire contigerit omnis ei reverentia tam in sede quam in justitiis regulariter tamen peragendis exhibebitur. Si vero quod absit inter illos fratres ac suum abbatem discordie malum irrepserit ad hoc examinandum vel pacificandum noster abbas non alia quelibet persona advocabitur. Id quoque statutum est ut frater quilibet loci illius in aliquo scandalisatus ad nos confugerit vel de nostris quispiam ad eos ibidem facere pertentaverit sine proprii abbatis permissu minime suscipiatur. Quod si forte illi fratres quod Deus avertat ab ipsa quam abripuerint districtione ad usus secularium revertentes apostataverint pristino more nobis ut cella locus ille restituatur. Definitum est hoc a domino Roberto Molismensium abbate primo in presentia subscriptorum domini scilicet Widonis in eodem loco primitus in abbatem constituti. Alberici Molismensis prioris. Ade monachi. Walterii monachi. Hescelini monachi. Stephani quoque monachi per cujus manum scriptum est. Confirmatum est autem a domino Roberto Lingonensium episcopo. presentibus domino Amaldrico decano. Herigaldo archidiacono. Hugone archidiacono. Sed et Wido Genevensis episcopus idem confirmavit presentibus Victore decano. Bernardo canonico. Alberto de Lanciaco. Id etiam concesserunt Umbertus

comes et Girardus de Alingio et Gislo milites a quibus nobis est ille locus attributus. Actum est hoc anno ab incarnatione Domini m°. nonagesimo vij°. indictione quarta. Pontificatus Urbani secundi pape anno nono. Signum domini Roberti Lingonensis episcopi. Signum domini Widonis Genevensis episcopi .

III.

Légende de saint Guérin, fondée en partie sur les épitres de saint Bernard et en partie sur la tradition.

Guarinus, qui et Guerinus, Mussiponte in Lotharingiả nobili loco natus, spretis ab adolescentia sæculi voluptatibus et illecebris, Deo in religiosâ familiâ, Molismi, ut vulgo creditur, se dicavit. Alpense monasterium recens fundârat Humbertus Sabaudiæ comes. Ad illud se contulit Guarinus, ibique Deo, sub regulâ sancti Benedicti, totus militans, exemplar fuit absolutissimum humilitatis, pœnitentiæ, obedientiæ et religiosæ pietatis. Canobio præfectus abbas, cæteris sancti monachi virtutibus singularem adjunxit in tractandis ingeniis solertiam, et indefessam in regularem disciplinam promovendam studium. Præter morem suum, suorumque prædecessorum traditiones, ecclesias et ecclesiastica beneficia reliquit, cellulas extrà cœnobium, in quibus tres vel quatuor fratres sine ordine, sine disciplina habitare solebant, destruxit, fœminas à monasterio arcuit; quòque tutiorem ad perfectionem viam sibi munirent, fratribus suasit ut se divi Bernardi disciplinæ traderent, et Claravallensibus adhærerent. Cum

jam seni requies, jam corona debebatur emerito, ait beatus abbas Claravallensis, tanquam novus in Christo miles Guarinus nova iterum sibi excitabat bella, provocabat adversarium, et rem fortium præsumebat; vincebat annos animus, et frigente jam corpore fervebat adhuc sanctum in corde desiderium, nec sentiebat rugosa carnis spiritus promptus. Magis magisque in dies crebrescente sanctitatis et sapientiæ Guarini famâ, ad regendam Sedunensem ecclesiam, in locum defuncti Edmondi episcopi, communibus cleri et populi votis assumptus est, anno supra millesimum centesimo trigesimo octavo. Munus ultrò oblatum, suis ipse oculis vilis et abjectus, ut susciperet, non nisi semel et iterum jubente Innocentio secundo, pontifice maximo, adduci potuit. Ea in dignitate constitutus, consuetâ vivendi ratione prope nihil immutatâ, incredibili zelo, ætate licet provectiori, quæcumque sunt, episcopalis sollicitudinis partes exegit, collapsam instaurans cleri disciplinam, corruptos plebis mores emendans, bonis operibus, sermone, doctrina, cunctos erudiens ad salutem. In Alpensi monasterio, quò spiritualibus exercitiis liberiùs ut juxtà priscam vitæ normam vacaret, identidem secedebat; incommodâ valetudine tentatus, instante jam ad urbem episcopalem reditu, nihilhominus, gregis revisendi studio vires sufficiente, in viam se dedit. Ubi ad montem haud ità procul dissitum pervenit, ultrà progredi non valens, iter retrò vertit et ægrè admodum cœnobium repetiit, ibique ingravescente morbo, paucos intra dies, extremum diem clausit, anno circiter millesimo centesimo quadragesimo secundo. Corpus ejus ibidem marmoreo tumulo reconditum, frequenti accessu et religione, reverantur indigenæ et vicini populi .