1074. 27. Juli. Passau.

LXXVII.

Bischof Altmann verleiht dem Propste zu St. Florian die Freiheit, die Seelsorge der Pfarre einem Chorherrn übertragen

zu können.

In nomine sancte et indiuidue trinitatis altmannus dei gratia sacrosancte patauiensis ecclesie episcopus et apostolice sedis legatus cunctis successoribus suis et omnibus christi fidelibus in perpetuum.

Officium pastoralis dignitatis summopere exigere uidetur, ut nos, qui quasi rectores et gubernatores ecclesiarum a deo ex omnibus hominibus specialiter electi sumus et constituti, specialius etiam pre omnibus ipsarum securitati et non solum presenti sed et future debeamus iugiter intendere. Hinc est, quod nos continua nec non et deuota dilecti fratris nostri Hartmanni prepositi domus sancti floriani peticione conmoniti, parrochiam, in qua ipsum, cui preest, fundatum est monasterium, speciali priuilegio nostro sibi suisque successoribus confirmare et quo iure ipsam aliasque possessiones undecumque sibi et nunc collatas, nec non et postmodum iuste conferendas, possidere debeant, omnium et successorum nostrorum et aliorum christi fidelium memorie presenti scripto duximus firmiter conmendare. Pateat igitur omnibus christi fidelibus tam futuris quam presentibus, quod fratres quondam in domo sancti floriani deo seruientes supra dictam parrochiam et in omnibus ipsius parrochie terminis tam cultis quam colendis decimam totam a duobus antecessoribus nostris pie recordationis episcopis Haertwico scilicet et Adalberto legitimo concambio permutatam duabus uicibus in proprios usus suos pleno iure conquisierunt, sed eam iterum atque iterum in destructione ipsius monasterii distractam et usibus eorum penitus abalienatam nos tandem nunc tercio sed respectu tantum diuine remunerationis decimam totam et indiuisam parrochiam pleno iure restituimus ipsis et confirmamus auctoritate dei omnipotentis sub pena eterne dampnationis firmiter inhibentes, ut nullus successorum nostrorum ipsos uel secularem clericum uel etiam de fratribus unum iam dicta parrochia inuestiendum sibi representare conpellat, sed ipsius monasterii prelatus eam libere uni de confratribus suis, quem ad hoc ydoneum inuenerit, conmittat, qui et plebem in diuinis summa diligentia procurare non negligat et tamen singulis diebus et ad refectorium et ad dormitorium suum redire non omittat, quem etiam pro tempore, si negligentem inuenerit, mutet

alterum substituendo et hoc faciat, quandocumque uiderit expedire, et episcopo et archidyacono et eorum decano inconsultis et irrequisitis. Reliquis autem parrochiis uel nunc sibi collatis uel postmodum iuste conferendis, quandocumque uacauerint, seculares clericos pleno iure inuestiat, nullum super cura animarum recipienda uel episcopo uel archidyacono representans. In omnibus enim ecclesiis suis curam animarum sibi in confirmatione sui una cum prelatura debere conferri statuimus et inuiolabiliter confirmamus. In aliis autem ipsius monasterii possessionibus, decimis scilicet et prediis, agris et uinetis talem iusticiam et libertatem prelato indulgemus, ut plenam in eis habeat potestatem cum consilio tamen fratrum suorum dandi, uendendi, precariandi, conmutandi in omnem utilitatem, sicut conmodius sibi et ecclesie sue uiderit expedire, non obstante nec factum suum impediente uel episcopi uel etiam eius, quem pro tempore sibi elegerit aduocatum, contradictione. Igitur ut hec nostre institutionis iura rata et perpetuo ab omnibus seruari debeant inconuulsa, presentem paginam sigilli nostri inpressione consignamus, auctoritate dei omnipotentis sub pena eterne dampnationis firmiter inhibentes, ut nullus uel successorum nostrorum uel alter quispiam prescripte institucionis formam uel infringere presumat aliquatenus uel infirmare. Si autem quispiam successorum nostrorum, quod deus auertat, eam postmodum temere uel infregerit uel infirmare presumpserit, si tercio conmonitus resipiscere noluerit, prepositus ipsius monasterii hoc utens priuiligio (sic) super tanta iniuria querimoniam coram domino papa deponat, ut ipse hoc, quod iustum fuerit, decernat. Si ergo super hoc, quod forte fieri potest, indignatus dominus papa predictum monasterium a iurisditione patauiensis ecclesie in iurisditionem romane sedis transferat, deus omnium iniquitatum uindex iustus tantum honoris et rerum dispendium patauiensi ecclesie irrogatum ab auctore ipsius mali requirat et in hoc seculo et in futuro. Conseruantibus autem pax a deo et misericordia et in presenti et in futuro seculo conseruetur. Amen.

Datum Patauie. Anno ab incarnatione domini M.lxx.IIII. Indictione V. VI. Kalendas augusti. Regnante Heinrico imperatore huius nominis IIII. Anno regni eius VIIII Imperii uero eius VII. feliciter. Amen.

Original mit Siegel im Archive des Klosters St. Florian. Umschrift des Siegels: ALTMANNVS. DJ. GRA. PATAVIENSIS EPS. Abgedruckt bei Hormayr, Wien I. II. S. XVII. Mon. boic. XXIX. II. 14.

1075. 24. März. Rom.

LXXVIII.

Papst Gregor VII. bestätigt die Stiftung des Klosters St. Nikola bei Passau.

Gregorius Episcopus seruus seruorum dei dilecto fratri in christo Altmanno patauiensi episcopo et per eum ecclesie, quam in territorio eiusdem ciuitatis in portu eni fluminis construxit et in honore sancte trinitatis et resurrectionis domini nostri iesu christi et sanctorum Andreę apostoli, pantaleonis Martyris et sancti Nycolai confessoris consecrauit, in perpetuum. Conuenit apostolico moderamini religiosis desideriis et peticionibus ea benignitate et pietatis studio condescendere effectumque prebere, ut, dum spiritualis auctoritas officii sui debitum peragit, dum pia fidelium statuta roborando uenerabilibus locis presidium defensionis inpendit, hinc affectus supernę retributionis lucretur meritum, quod in prestando beneficio non minor fuit karitas quam potestas. Hoc enim et bonorum studiis spe proficiendi augmentum tribuit et opus proprium fructu perfectionis deo acceptabile reddit. Itaque dilecte frater, carissima sancti Petri filia Imperatrice Agnete semper Augusta indicante nobis te in suburbio ciuitatis tuę iuxta portum predicti fluminis eni ad communem et regularem uitam ecclesiam construxisse et ut eam iuxta propositum tuę deuotionis constitutionis apostolicę priuilegiis firmaremus, tum ipso pro te sanctissimo desiderio postulante tanto promptius utriusque uoluntati annuendum esse iudicauimus, quanto et tua uota iusta esse certius intelligimus et illius desideria diuino accensa spiritu ubique prosperari cupimus. Concedentes igitur tibi et prefate ecclesię huius nostri apostolici decreti priuilegium sanctimus et apostolica auctoritate statuimus, ut clerici, qui uel nunc in eadem ecclesia sunt ordinati uel aliquo post in tempore fuerint ordinandi, sub communi semper uita et claustrali conuersatione consistant. Ad quorum communem usum confirmamus et incommutabiliter tenenda decernimus determinate quidem et ea, que prenominata imperatrix augusta pro remedio anime sue donauit uidelicet nonam partem omnium, que ad persinbiugen ad manus suas culta redduntur et ea, que tu ipse per manum aduocati tui Rainberti illuc tradidisti, scilicet antesignatum portum predicti fluminis eni cum omni utilitate sua gratis quidem transponendis, qui causa orationis uadunt. Insuper duas curtes Semftelingen et Niuwenhouen cum omnibus pertinentiis et unam

houesacham, quam Egeno ad usum episcopi dedit, et unum mansum et dimidium ad steinuelde et tres houesachas in loco, qui dicitur Alburch et decimationem eius uille cum uno manso et unam curtim Encinwis cum genezeo et omni utilitate et tres houesachas de Ebechendorf cum omni utilitate. Ad richeresdorf I. mansum et I. molendinum. Ecclesiam I. que dicitur Eitinbach, et I. decimationem in barrochia Hotaren et I. houesacham ad Östa cum ceteris bonis illuc pertinentibus, Et ad allinchouen I. mansum cum decimatione eiusdem ecclesię, Ad Rustam decimationem, Ad Liuben I. uineam, Ad Mutaren I. mansum, ad Walchöuue II. uineas, Ad sconenböhel II, Ad Ascha II. Et III. sagenas, unum patauie et aliam sebach, terciam Mathse. Pro uestitu autem XXIV. libras, X. de nauibus, VI. de Goldarewerde, IV. de Euirdingin, III. de censu Mathse, I. de Vfhusen et molendinum in eodem loco, Vnam houesacham ad Roingerisdorf, I. peringen, Öinkirichen et Altheimin cum omnibus pertinentiis suis, I. Gerichwis, I. Heimingen, I. decimationem Rötprehtishouen, II. uineas Liumuntingen, I. ecclesiam cum decimatione Griezkirichen et I. houesacham Kaltinbach, decimationem in rure biugin, item decimationem Zöintis. Hec inquam omnia et quecunque etiam innominata bona eidem ecclesie uel nunc iuste collata sunt uel inposterum deo disponente conferenda, eo tenore et auctoritate ad communem usum fratrum ibidem deo famulantium decernimus et corroboramus, ut communem et regularem uitam ducentes nichil de bonis ecclesie proprio et singulari usui uendicent. Si quis vero imperatorum, regum, sacerdotum, clericorum iudicum ac religiosarum personarum hanc constitutionis nostrę paginam agnoscens contra eam uenire temptauerit, potestatis honorisque dignitate careat reumque se diuino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et nisi ea, que ab illo sunt male ablata, restituerit uel digna penitentia illicite acta defleuerit, a sacratissimo corpore ac sanguine domini redemptoris nostri iesu christi alienus fiat atque in extremo examine districtę ulcioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco iusta seruantibus sit pax domini nostri iesu christi, quatenus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eternę pacis inveniant. Datum Rome per manus Petri presbiteri cardinalis ac Bibliothecarii IX. Kalendas Aprilis anno Pontificatus domni gregorii papę VII, Indictione XIII.

Mon. boic. IV. 290, aus einer Abschrift sec. XII. im k. bairischen Reichsarchive zu München.

Nach 1075. Passau.

LXXIX.

- Stiftbrief des Klosters St. Nicolaus bei Passau.

In Nomine Sancte et indiuidue trinitatis. Ego Altmannus peccator qualiscunque Patauiensis Ecclesie pastor. episcopalis cure sollicitudine conmonitus Locum diuinis cultibus et seruitiis aptum sancti spiritus gratia et auctoritate dictante et cooperante prouidi, in quo religiosi ac deo deuoti canonici pie et iuste uiuentes et diuine contemplationi vacarent et pro nobis et pro cunctis fidelibus deum exorarent. Adiuuante itaque et cooperante beata Imperatrice Agnete in suburbio Patauiensis ciuitatis in portu Eni Fluminis monasterium in honore Sancti Andree apostuli et sancti Panthaleeymonis martyris et beati Nycolai confessoris fundauimus et apostolicorum virorum Alexandri, Gregorii pape necnon et Hainrici regis huius nominis quarti priuilegiis et sigillis insigniri et corroborari impetrauimus et religiosis viris ex diuersis cenobiis ad predictum monasterium congregatis deo, in quantum potuimus, superna prosperante gratia seruitium inibi preparauimus et ea bona, que eidem monasterio prenominata imperatrix Augusta et ego in communem usum fratrum ibidem regulariter conuersantium longe uel prope, culta uel colenda donauimus, nostri precepti tuitione et sigilli inpressione stabiliuimus et firmiter semperque tenenda firmauimus hac conditione, ut ipsi canonici comunem et regularem uitam secundum instituta regule beati Augustini ibidem ducentes nichil de bonis ecclesie propriis usibus suis uendicent, sed pari uictus et uestitus sustentatione fruentes debitas deo pro beneficiis sibi collatis gratias agere non cessent. Hec igitur sunt bona, que beata Imperatrix pro remedio anime sue predicto cenobio donauit: nona pars omnium, que de Bersinbuoge et Ibisburch ad manus suas culta reddebantur. Ego uero, que in usum et prebendam fratrvm inibi deo seruientium contuli, per manum Aduocati mei Regenberti illis tradidi, decimas scilicet de ortis, de pomeriis, de vineis, de agris, que in illo domate coluntur. Ad usum quoque fratrvm contuli presignatum portum fluminis Eni cum omni utilitate sua excepto, quod hii, qui gratia orationis uadunt, gratis transducantur. Tradidi etiam illis Ecclesiam Sancte Marie Magdalene dimidio manso dotatam et in suburbio ciuitatis undecim domata et quicquid culti ruris est a danubio usque ad Enum preter duo iugera in Winkobeln et duas stabularias curtes ibidem, Senftelingen scilicet et