Lăng miếu ấp Bái, chỉ thấy trong giấc mơ.

Dậy cầu chúc ở điện Thiên An dưới trăng đêm thu,

Xin ánh trăng hãy soi thấu tấm lòng kẻ bầy tôi nhỏ mọn.

NGUYÊN CHÚ:

A.Điện Kính Thiên, còn có tên là điện Thiên An.

CHÚ THÍCH:

1.Trai cung: Cung điện để vua ở trai giới khi có tế lễ lớn.

2,3.Theo truyền thuyết thì, Hoàng Đế lấy đồng ở núi Thú Sơn đúc ba chiếc đỉnh ở phía nam Kinh Sơn, sau đó cưỡi rồng bay lên tiên, bỏ lại chiếc cung lớn (cung Hiên Viên). Kẻ tùy tòng bèn vội bám râu rồng mà lên theo, nhưng râu rồng bị đứt, nên không theo vua được.

Trịnh.

4.Thượng Dương: Tên cung điện trong cung vua.

5.Trước tác: Chức vụ trong tòa Hàn lâm, chuyên biên soạn Quốc sử.
6.Ứng Môn: Nơi cửa chính của Thiên tử.

7.Ấp Bái: Tức huyện Bái, quê Hán Cao Tổ. Có lẽ ở đây chỉ cố hương chúa

DỊCH THƠ:

Luyện thuốc xong rồi bỏ lại cung,
Kêu trời không kế bám râu rồng.
Thượng Dương chín cấp mờ non trướng;
Trước tác năm canh lạnh điểm chuông.
Điện các Ứng Môn bao cách trở;
Sơn lăng Bái ấp luống mơ màng.
Cầu trăng thu điện Thiên An nọ,

Trăng hãy soi thần dạ kiến ong.

64. 玩蟾秋霽

三峽來龍事甚幽
養魚池外玉河洲
銀虹邀月花磚古
金鳳翔風柳陌頭

Đào Phương Bình

ĐÊM THU TẠNH NGẮM TRĂNG

Long mạch...từ Tam Giáp dẫn đến, việc rất u huyền,
Bãi Ngọc Hà ở phía ngoài ao nuôi cá,(B)
Cầu vồng bạc đón trăng, trên nền gạch hoa đã cũ;
Chim phượng vàng liệng gió, phía đầu đường liễu.
Mây quấn quanh hành điện, bóng ngọc rực sáng;
Sao chầu về chòi canh, tiếng điêu đẩu lạnh lùng.
Chuyện Đỉnh Hồ mờ mịt, chiếc cầu vẫn còn đó,...)
Nhớ xưa, đã mấy lần áo mũ chơi ở nơi đây.

NGUYÊN CHÚ:

A.Tam Giáp tức, Hát Môn, Tô Quang và Ngọc Hà.
B.Hồ Kim Liên là ao nuôi cá thời Trần.

CHÚ THÍCH:

(2)

(3)

(A)

1.Long mạch: Theo thuật phong thủy thì, núi chúa (chủ sơn) là “lai long” (nơi long mạch dẫn đến), vì các mạch đổ đi khắp nơi đều xuất phát từ đấy.

2.Hành diện, cũng như hành cung, là cung điện được dựng ngoài hoàng thành, dùng làm nơi vua nghỉ lại khi đi ra ngoài.

3.Điêu dấu, một loại dụng cụ đúc bằng đồng chứa được khoảng một đấu gạo dùng khi hành quân, ban ngày làm nồi nấu ăn, ban đêm thay mõ khi canh phòng.

4.Đỉnh

Kinh Sơn, đúc
Hồ. Trong văn
DỊCH THƠ:

PHIÊN ÂM:

Hồ: Sử kí, Phong thiện thư chép: Hoàng Đế đúc vạc ở dưới núi xong cưỡi rồng bay lên trời. Người đời sau đặt tên núi ấy là Đỉnh thơ dùng“ rồng bay Đỉnh Hồ” để chỉ vua đã từ trần.

Sơn khê tần tống sứ quân an.
Giản thư lạc dịch biên trù khẩn;

DỊCH NGHĨA:

Cầm kiếm ủy trì thế lộ gian.

Sách lệ dữ quân tiên hữu mộng,

Trì khu tự tín thử tâm đan.

GHI CHÉP LÚC ĐI ĐƯỜNG VIẾT GỬI CHO VŨ HẠO TRẠCH

KHẢO DỊ:

Một năm ba lượt đến ải Nam Quan,

Dầm dãi tuyết sương, mái tóc đã đốm bạc.
Đá suối chất đầy bao túi người du tử;
Khe núi luôn đưa tiễn yên ngựa sứ quân.
Thư trát liên miên, việc biên khu khẩn cấp;
Gươm đàn dùng dắng, đường đời long đong.
Trước tiên muốn khuyên ông hãy cố gắng,
Tấm lòng son ấy, tự tin trong bước ruổi rong.

a.Bản A.117c/1: Lưỡng *.

b.Bản VHv.1743/22, VHv.16/3: Động i .

CHÚ THÍCH:

1.Vũ Hạo Trạch, tức Vũ Huy Tấn.

66. 記事

旌節團團護使軺
日馳精騎夜傳刁
中原自許同心會
大將原防落魄驕
兩國圖書非可啗
六經甲冑不曾燒
先皇威德方昭裕
萬里亨衢好並鑣

(1)

PHIÊN ÂM:

KÝ SỰ

DỊCH NGHĨA:

CHÚ THÍCH:

Tinh tiết đoàn đoàn hộ sứ thiều,
Nhật trì tinh kỵ dạ truyền điêu.
Trung Nguyên tự hứa đồng tâm hội;
Đại tướng nguyên phòng lạc phách kiêu.
Lưỡng quốc đồ thư phi khả hám;
Lục kinh giáp trụ bất tằng thiêu.

Tiên hoàng uy đức phương chiêu dụ,
Vạn lý hành cù hảo tinh biều.

GHI VIỆC

Từng đoàn, từng đoàn cờ tiết, hộ vệ xe sứ thần,
Ngày ruổi ngựa hay, đêm truyền tin thất thiệt.
Trung Nguyên từ buổi cho mở hội đồng tâm;
Bậc đại tướng nguyện phòng bước ngựa đi lạc lối.
Đồ thư hai nước không có thể nuốt trôi;(2)
Giáp trụ, Lục kinh còn chưa bị thiêu huỷ.(3)
Uy đức Tiên hoàng ta đang kỳ tỏ soi,

Đường vạn dặm hanh thông, ung dung vó ngựa.

1.Ý nói, nhà Thanh (Trung Nguyên) đồng ý cho nhà Tây Sơn thông hiếu, cử sứ thần qua lại.

2.Đồ thư: Sách vở, tài liệu nói chung. Ý nói, tài liệu sách vở hiện không bị quân giặc cướp đi như thời giặc Minh xâm lược.

3.Giáp trụ: Binh phục.

Lục kinh: Thi, Thư, Dịch, Lễ, Nhạc, Xuân thu, do Khổng Tử san đính. Sau kinh Nhạc thất truyền, nên gọi Ngũ kinh.

4.Tiên hoàng, chỉ vua Quang Trung.

67. 書餞侍郎典玉侯奉使

聖朝講信重交鄰

周道皇華簡閣臣