H́nh ảnh trang
PDF
ePub

KHẢO DỊ:

Đắn đo nghĩ suy cặn kẽ,

Tình người sao mà cũng dằng dặc như tình sông!

Hãy đánh thẳng vào Hà Dương bằng ba mũi tên Thiên Sơn,(2)
Cùng cổ vũ giữ biên cương, muôn người chung lưng đấu cật,
Dâng cho quân vương,(3) cõi bờ Vị Xuyên,

(4)

Dưới lầu Ngũ Vân, lại được gần ánh sáng trong trẻo,
Chiếc ấn to đeo ngang lưng,

Thật không uổng chí vẫy vùng sấm gió bốn phương hồ thỉ.

a.Bản A.117c/1: Nhật dạ H

b.Bản A.117c/1: Cận *.

CHÚ THÍCH:

1.Sông Khâm, chưa rõ ở đâu, có thể sông Gâm (Xưa viết “Khâm”) ở Tuyên Quang, tác giả viết khi đi đánh dẹp Hoàng Văn Đồng?

2.Ba mũi tên Thiên Sơn: Thiên Sơn, tên núi thuộc vùng Tân Cương. Tiết Nhân Quý nhà Đường đánh họ Vưu ở Thiên Sơn, bắn ba mũi tên giết ba tướng giặc. Trong quân vang lên tiếng hát mừng rỡ: “Tướng quân ba phát dẹp Thiên San, tráng sĩ ca vang vào Hán Quan.” Nhắc đến Thiên Sơn là nói đến chiến thắng kẻ địch.

Dương tên đất thời Xuân Thu, nay còn dấu thành cũ ở huyện Mạnh, tỉnh Hà Nam. Trung Quốc. Ở đây tác giả mượn để chỉ vùng đang có chiến sự. Cũng có thể là vùng Hà Giang, (xưa viết “Hà Dương”) của Việt Nam.

[blocks in formation]

Đường cùng thác dốc, rít như kẽm dốc, tên bay vút?

Về đông, ngày tháng chạy như điên,

Cấm sao được.

Mảnh giáp nhớ chúa!

Con xa ngóng làng!

Đôi tám vợ trẻ người một phương.

Đường ba ngàn dặm khách tham buôn,

Suy tính cho kỹ!

Dòng sông khôn đọ mối tình trường.

Hãy lấy Thiên Sơn tên ba mũi, phóng thẳng Hà Dương,
Muôn người chung tấm áo, quyết giữ biên cương,
Giựt cõi bờ sông Vị về hiến quân vương.
Dưới lầu năm mây gần ánh hào quang.

Quả ấn lớn đeo bên sườn,

Không phụ tiếng,

Gươm vang thành sấm sét,

Cung tên ngang dọc bốn phương.

PHIÊN ÂM:

19. 在金蘭寄弟學遜氏

兩度西遊到祖山 春風閱熟草花顏 不知風火何方鬧 祇見雲煙盡日閒 室在壺天真石室 蘭棲名地是金蘭 舍車我自行吾義 在處乾坤足碩寬

TẠI KIM LAN KÝ ĐỆ HỌC TỐN THỊ

Lưỡng độ Tây du đáo Tổ san,

Xuân phong duyệt thục thảo hoa nhan.

Bất tri phong hỏa hà phương nào;

Chỉ kiến vân yên tận nhật nhàn.
Thất tại hồ thiên chân Thạch Thất,

Lan thê danh địa thị Kim Lan.
Xả xa ngã tự hành ngô nghĩa,
Tại xứ càn khôn túc thạc khoan.

Hoàng Tạo

DỊCH NGHĨA:

NGUYÊN CHÚ:

Ở KIM LAN, GỬI CHO EM LÀ HỌC TỐN

Hai lần sang chơi phía tây, tới núi Tổ, (1)
[Đón] gió xuân, nhìn thuộc cả dáng cỏ hoa.
Chẳng biết binh lửa náo động ở phương nào;
Chỉ thấy khói mây suốt ngày lởn vởn.

Nhà ở dưới “trời trong bầu,” đúng là Thạch Thất;
Lan mọc đất danh tiếng, ắt phải là Kim Lan.
Ta bỏ xe, tự mình thực hành điều nghĩa,

Đâu đâu đất trời đều cũng thênh thang.

.(2)

A.Thạch Thất, Kim Lan ở xứ Sơn Tây, mộ Hoàng tổ táng ở đây. Kim Lan, trước gọi là Kim Gian £ i .

KHẢO DỊ:

a.Bán A.117c/1: Thi是.

CHÚ THÍCH:

1.Núi Tổ, chưa rõ.

2+3.Thạch Thất (nhà đá); Kim Lan (lan vàng): Đây là một lối chơi chữ.

Thực ra đây là hai tên đất: Có lẽ, Thạch Thất là tên huyện, Kim Lan là tên làng thuộc địa phận Sơn Tây?

20. 書賜楊契子洪並語

余與綺羅憲使楊兄交,自乙未登第以後爾,而其相 信之深相知之篤,有總丱握手所不能及。余交天下甚 多,靜思之,楊兄真金玉君子也。余嘗有夢楊兄以子托 我,我嘗恐負所托。今見門人伯僉攜其嗣子洪來,觀其 人 表不俗,楊兄信有後矣。爾洪學宜加勤,行宜加 勵,以繼厥考之業,是余深有望焉。

夢中相訪十年前
今見君兒淚泫然
有後定知賢者壽

PHIÊN ÂM:

想君死日即生年

THƯ TỨ DƯƠNG KHẾ TỬ HỒNG TỈNH NGỮ

Dư dữ Ỷ La Hiến sứ Dương huynh giao, tự Ất Vị đăng đệ dĩ hậu nhĩ, nhi kỳ tương tín chi thâm tương tri chi đốc, hữu tổng quán ác thủ sở bất năng cập. Dư giao thiên hạ thậm đa, tĩnh tư chi, Dương huynh chân kim ngọc quân tử dã. Dư thường hữu mộng Dương huynh dĩ tử thác ngã, ngã thường khủng phụ sở thác. Kim kiến môn nhân Bá Thiêm huề kỳ tự tử Hồng lai, quan kỳ nhân biểu bất tục, Dương huynh tín hữu hậu hĩ. Nhĩ Hồng học nghi gia cần, hành nghi gia lệ, dĩ kế quyết khảo chi nghiệp, thị dư thâm hữu vọng yên.

DỊCH NGHĨA:

Mộng trung tương phỏng thập niên tiền,

Kim kiến quân nhi lệ huyễn nhiên.

Hữu hậu định tri hiền giả thọ,

Tưởng quân tử nhật tức sinh niên.

VIẾT CHO CON NGƯỜI BẠN HỌ DƯƠNG TÊN LÀ HỒNG

KÈM LỜI DẪN

(1)

Ta chơi với quan Hiến sứ người ở Ỷ La là Dương huynh, từ sau ngày thi đỗ (Tiến sĩ khoa Ất Mùi (1775), tin tưởng nhau sâu sắc, hiểu biết nhau kỹ càng, những người chơi với nhau từ thuở còn để chỏm cũng không bằng. Ta cũng đã giao du với nhiều người trong thiên hạ, nhưng nghĩ cho kỹ, thì Dương huynh đáng là bậc quân tử vàng ngọc vậy. Ta thường mơ Dương huynh đem con gửi gắm cho ta, nhưng chưa thực hiện được điều ấy. Nay thấy người học trò là Bá Thiêm dắt Hồng tới, thấy dáng người tuấn nhã [mới biết] đúng là Dương huynh có con nối dõi. Hồng!

Cháu học nên chăm chỉ, hành nên cố gắng, để nối nghiệp cha, đó là điều bác mong đợi sâu sắc vậy.

Thăm nhau trong mộng đã mười năm trước,

Nay thấy con anh mà nước mắt đầm đìa.

Có con nối dõi, biết là người hiền còn sống mãi,

Nhớ đến ngày anh mất, tức là nhớ những năm anh vẫn còn.(2)

CHÚ THÍCH:

1.Tức Dương Nguyễn Huống người thôn Ỷ La, Từ Liêm (nay thuộc huyện Hoài Đức, Hà Tây), đỗ Tiến sĩ năm 1772, trước tác giả một khoa.

2.Ngày anh vẫn còn: Nguyên văn là “sinh niên,” cũng có thể hiểu: “Ngày được con nối nghiệp.”

DỊCH THƠ:

Gặp nhau trong mộng đã mười năm,
Nay thấy con anh nước mắt đằm.

Con dõi người hiền thì thọ mãi,

Tưởng anh còn sống vẫn vào thăm.

21.哭弟廣業君

悲君捨我兩經旬
隔一堆黄不可親
腸斷杜鵑啼入夏
心酸芳草送殘春
彭殤未必關人事
離合徒增惱色身
萬古竹岡松柏壽
想應一脈萃昭焄

Lâm Giang

« TrướcTiếp tục »