et de eodem residuo, ut supra, faciemus domino regi per nos homagium, et cum hominibus et incolis ipsorum hærod domino regi et corone regni Dacie servicium faciemus requisiti, hoc adjecto, quod convicti pro morte patris domini regis Dacie, ipsorum heredes et complices Daci, ibidem nullatenus colligantur, et, ut ipsa hærod et castra ibidem recuperentur ad manus nostras, cooperari debet dominus rex Dacie fideliter nobiscum, toto posse, Preterea ad preces et instancias nostras de speciali gracia duxit dominus rex Dacie admittendum, quod uxores et liberi novem, pro morte patris sui convictorum, et complices ipsorum novem, et eorum liberi, qui racione excessuum suorum bona sua, antequam fratri nostro et nobis homagium fecerant, amisisse ligittime dinoscuntur, bonis suis utantur maternis tantum modo, complices vero ipsorum alii omnes, ipsorum uxores et eorum liberi, qui antequam in servicium nostrum venerant in Norwegiam, bona sua propter excessus suos, ut premittitur, non amiserant, utantur regno et bonis suis omnibus paternis et maternis, hi nichilominus, qui caucionem domino regi Dacie fecerint, quam ipse duxerit acceptandam, reliqui vero bona sua vendant, et cum precio eorundem maneant extra regnum, hoc adjecto, quod uxores et liberi novem convictorum pro morte patris domini regis Dacie, perpetuo extra regnum Dacie stent, et infra tres annos premissa bona sua alienent; de ceteris vero in voluntate et gracia domini regis Dacie sit, quos ipsorum regno cum bonis, ut premittitur, uti voluerit: quos ipsorum extra regnum stare voluerit, et de bonis suis premissis fructus et redditus levare: et quos ex ipsis extra regnum manere perpetuo voluerit, ac bona sua supradicta vendere, et extra regnum deducere precium eorundem, Jnsuper, ne quid remaneat, quod pacem et concordiam premissas violare poterit, seu dissensionis alicujus materiam generare, bona materna, racione quorum actenus lites et dissensiones sepius sunt commote, domino regi Dacie et corone regni, ubicumque infra regnum Dacie sita sunt, resignabimus, pro suis usibus ordinanda libere, qum adepti fuerimus castra et quatuor hærod in Hallandia prius dicta, Jtem instrumenta seu littere omnes, super bonis nostris maternis in Dacia nobis restituantur, que dominus rex Dacie habet, vel per ipsum poterint optineri, Jtem faciat dominus rex Dacie, quod nobis fiat justicia de quibuscumque personis infra regnum Dacie constitutis, contra quos querimoniam movere voluerimus, secundum quod exigunt leges patrie et postulat ordo juris, Sic etiam faciemus domino regi Dacie in regno nostro vice versa, Jtem resignavit nobis dominus rex Dacie exnunc, omnia bona nostra materna, ubicumque infra regnum Dacie sita, pro nostris usibus libere ordinanda, super fructibus autem de. bonis eisdem a die decollacionis beati Johannis baptiste sub anno domini m.° ccco. viij°. usque nunc, per quemcumque perceptis, vel percipiendis forsan in futurum, super quibus coram domino rege Dacie querimonia, nostro nomine, mota fuerit, faciat ipse dominus rex Dacie nobis, quod exigunt leges terre, donec castra et quatuor hærod in Hallandia, ut premittitur, consecuti fuerimus et adepti. Jtem dominus rex Dacie, duces Suetie, quam cicius poterit, hostiliter invadat, nec nos cum eisdem ducibus pacem treugas seu diem aliquem faciemus vel recipiemus, sine consensu domini regis Dacie, et si contingat nos cum dictís ducibus diem vel treugas, ex causa aliqua, recipere, illa dies seu treuge debent esse breves, et dominus rex Dacie et regnum suum in eisdem die et treugis includantur; et hoc sibi tempestive per nos debet intimari; super quo postmodum fiat, quod utrique nostrum expediens videatur, Jtem dominus rex Dacie et nos, non debemus separatim cum fautoribus dominorum ducum predictorum aliquibus pacem facere, nisi cum eis, quos nobis et domino Birghero regi Suecie attrahere poterimus in servicium et juvamen. Jtem mercatores utriusque regni, Dacie videlicet et Norwegie, hic vel ibi naufragium pacientes, bona sua, per se vel per alios, salvent libere, et de salvatis disponent libere, pro sue libito voluntatis, nullum eciam theloneum in Dacia vel Norwegia a mercatoribus ipsorum regnorum extorqueri debeat aliquatenus, nisi secundum quod solvi consueverat ex antiquo, Jtem mercimonia quecumque per mercatores utriusque regni emta in eisdem regnis ante publicacionem inibicionis, super eisdem non deducendis ibidem factam, soluto theloneo, ut supra, libere deducantur, si que vero empta fuerint post publicacionem inibicionis hujusmodi quandocumque factam, eadem, nisi de gracia speciali minime deducantur, antequam ipsa deducendi data fuerit licencial generalis, ut autem premissa omnia ex parte nostra inviolabiliter observentur, submittimus nos jurisdiccioni venerabilis patris Roskelldensis episcopi, quicumque pro tempore fuerit, ita quod, si in premissorum aliquo defecerimus, possit in nos sentenciam excommunicacionis ferre, et nos excommunicatos denunciare, donec defectus hujusmodi suppleatur, sic eciam memoratus dominus rex Dacie jurisdictioni venerabilis patris, domini episcopi Asloensis, qui eciam pro tempore fuerit, se submisit, similiter viceversa, et cum hoc, ut supradicta omnia firmiter observentur, promiserunt una nobiscum bona fide, venerabiles patres, domini Ketillus Stawangrensis, Hælgo Asloensis, Arno Bergensis, et Jngeldus Hamarensis, dei gracia episcopi, ac dominus Ericus Walldemari condam regis Sueuorum filius, dominus Finno, magister capellarum nostrarum, ac nobiles viri, dominus Bernardus de Biarkerœy, Thorias Haquini, Snaro Aslaci, barones, nec non et domini Thorwaldus Thoresson, Elauus Eilifsson, Sigwardus de Random, Throndo Halwardi, Siguatus de Leirholom, Thorias Harfer, Sigwardus Harexson, Bryniulphus Storm, Throndo Gunulphi, Gunnarus Thome, Birgherus Thorkilli, Serkus Petri, Jwarus Steinari, Eywindus Symonis, Augustinus Arnonis, Andreas Sigwardi, milites, ac eciam Haquinus Thorie, Johannes Gudbrandi, Ivarus Arnonis, Bryniulphus Agmundi, Agmundus Eywindi, Johannes de Strond, Auduenus Gudthormi, Haquinus Agmundi, Petrus Peterss son, Gudbrandus Gudbranzsoner, armigeri nostri, quorum sigilla, una cum nostro, presentibus sunt appensa, Condictum est eciam, quod ducenti et septuaginta milites et armigeri nostri promittent bona fide, et super hoc dabunt literas suas patentes, quod singula omnia, ut premittitur, nostro nomine observentur, et illas literas mittemus nos, si securus fuerit transitus, Tunsbergis, die nativitatis beati Johannis baptiste proximo affuturo, nunciis domini regis Dacie ibidem assignandas, Si vero securus non fuerit transitus, ipso tempore litere predicte tam suo nomine quam nostro Kaupmannahafn mittentur, eodem die ibidem nunciis nostris utrinque mutuo assignande, Jtem si ex promissoribus nostris, predictis militibus videlicet et armigeris, interim aliquem vel aliquos mori contigerit, alium vel alios instituemus, qui nostro nomine promissionem similem faciat loco sui. Actum et datum, loco anno et die in principio supradictis. 83. Den valgte Erkebiskop Eilif af Nidaros paalægger Biskop Arne af Bergen i Anledning af det Orknöske Kapitels Begjæring om Stadfæstelse paa sit Valg af Erkedegnen Villiam til Biskop i den afdõde Dolgfinns Sted at indstevne dem, der maatte have noget at indvende mod den valgte, Vælgerne eller Valgmaaden. Efter Afskr. i Msscr. Barth. IV (E), S. 520—21, jfr. m. Apogr. Arn. Magn. 12 Septbr. 1309. Bergen. Elawus miseratione divina electus ecclesie Nidrosiensis, venerabili in Christo patri domino Arnoni eadem gratia episcopo Bergensi, salutem in salutis auctore Jesu Christo. Significaverunt nobis discreti viri, domini Stephanus et Anacholldus, procuratores capituli Orchadensis, quod vacante ecclesia Orchadensi per mortem bone memorie domini Dolphinni, condam episcopi Orchadensis, unanimi consensu discretum virum dominum Willelmum, archidiaconum ac concanonicum suum, sibi et ecclesie Orchadensi in prelatum et pastorem concorditer elegerunt, et ut eleccionem hujusmodi confirmaremus, nobis cum instancia supplicabant procuratores memorati, Nos autem in tanto negocio juxta canonum statuta, debita maturitate procedere cupientes, ut, secundum apostolum, nemini cito manum imponere videamur, vos in juris subsidium requirimus et rogamus, quatinus clero et populo in ecclesia vestra majori congregato, auctoritate presentium per vos, vel per alium, quem ad hoc duxeritis deputandum, peremtorie citetis omnes et singulos obicere volentes crimina vel defectus in electi vel eligencium personas, seu etiam contra eleccionis formam, ut coram nobis a presencium publicacione compareant infra mensem, quod proponunt, legittime probaturi. Jn signum autem execucionis vestre seu denunciationis per vos facte, sigillum vestrum presentibus apponatis. Datum Bergis, pridie Jdus Septembris anno domini millesimo .ccc. nono. 84. Biskop Thord af Garde og Abbed Einar i St. Michaels Kloster (Munkeliv) i Efter Afskr. i Msscr. Barth. IV (E) S. 372—74. 9 Mai 1311. Bergen. Universis Christi fidelibus presens transcriptum cernentibus Thordo dei gracia episcopus Gardensis et Enarus abbas monasterii sancti Michaelis Bergis ordinis sancti Benedicti salutem in domino sempiternam, Noveritis nos apud civitatem Bergensem septimo Jdus Maii anno domini m. ccc.° undecimo literas felicis recordationis Gregorii. pape noni cum vera bulla et filo serico non rasas non abolitas non cancellatas nec in aliqua sui parte viciatas vidisse et diligenter inspexisse tenorem de verbo ad verbum ut sequitur continentes. [Her fölger Brev No. 6 i Dipl. Norv. II.] Nos igitur episcopus et abbas memorati presenti transcripto sigilla nostra apponi fecimus in testimonium premissorum, Datum loco die et anno supradictis. Kormak, Erkedegn paa Suderöerne, og Grimar (Ormsson), Præbendarius i Nidaros, afgive til Erkebiskop Eilif en Beretning om den dem paalagte Visitation af Orknõernes Bispedõmme om Hösten 1319, hvorved de forefundne Mangler befandtes mere at hidrōre fra Forgjængernes end den nuværende Biskops (Villiams) Forsömmelse; dog havde denne i Jarlens og fleres Nærværelse lovet at rette herpaa og anvist Penge dertil; hvad derimod hans private Liv angik, da havde de derom adspurgte geistlige under Ed bevidnet, at de ufordelagtige Rygter desangaaende vare fuldkommen falske, Efter Afskr. i Msscr. Barthol. IV. (E) S. 134–36, jfr. m. Apogr. Arn. Magn. (Trykt i Thorkelins Fragments of English and Irish history p. 71-72. Jfr. Suhms Hist. af Danm. XII S. 37-38, R. Keyser, D. n. Kirkes Hist. II S. 210 og P. A. Munch, D. n. Folks Hist. VII S. 31. Se ogsaa Dipl. Norv. VII No. 97.) 85. [Vaaren 1320?1] [Bergen?] Reverendo in Christo patri et domino suo, domino Elawo dei gracia archiepiscopo Nidrosiensi, sui humiles et devoti Cormacus archidiaconus Sodorensis, et Grimarus sue ecclesie Nidrosiensis prebendarius, salutem et omnem reverenciam, tam debitam quam devotam, Quoniam uterque peccat, qui veritatem occultat, et mendacium profert, quia hic prodesse non vult, et alius nocere desiderat, jdcirco testimonium veritati perhibere volentes, paternitati vestre reverende significamus, quod cum nos, ex commissione mandati vestri, in officio visitacionis ad dyocesim Orchadensem circa festum sancti Michaelis accessissemus apud Kirkewan, et porrecta ac ostensa commissione mandati vestri, venerabili patri, ejusdem loci episcopo, in ecclesia sua cathedrali, coram suo capitulo, nos ad execucionem officii nobis injuncti satis gratiose et obedienter admisit, et in omnibus necessariis, ob vestre paternitatis reverenciam humaniter et benigne pertractavit, officioque visitacionis per totam Orchadiam per nos plenius peracto et discusso, defectus quos invenimus in ecclesiis ibidem, magis per remissitudinem et negligenciam predecessorum suorum, quam suam, ut ad plenum intelleximus, existentes, cum tot et tales defectus infra breve tempus, licet pro posse suo nisus fuerit, eos reparare non suffecit. Promisit tamen nobis, fide media, coram domino Magno comite Orchadie et Cathanie et Caterina sponsa ejusdem, capituloque suo, ac multis aliis fidedignis, dictos defectus infra [breve] tempus emendare, assignavitque ad hoc certam portionem reddituum suorum, prout unicuique ecclesie opus fuerit, et sibi et capitulo suo visum fuerit oportunum, quoadusque dicti defectus plene fuerint emendati, Preterea quia quedam sinistra de persona dicti domini episcopi paternitati vestre fuerunt suggesta, super quibus nobis specialiter inquirere precepistis, habita super hiis fideli et diligenti inquisitione et examinatione, tam per archidyaconum suum et canonicos, quam vicarios ecclesie, corporali sacramento interposito, invenimus predicta suggesta omnino esse falsa et inania, et magis ex iniquitatis et odii fomite quam radice veritatis processisse, maxime quoad incontinenciam, dicto domino episcopo impositam, predicti archidyaconus, canonici et vicarii, per sua juramenta specialiter deposuerunt, se numquam scivisse, vidisse aut intellexisse, seu per aliqualem modum probabilem, vel alicujus suspicionis similitudinem perpendisse aut percepisse hujuscemodi contra prefatum dominum suum episcopum, postquam fuit in episcopum consecratus, sed pocius se credere et scire hujus[modi] penitus esse falsa, et ab emulis et malivolis, si qua dicta sunt, |