metropoliticam nomine nostro visitandi anno pro presenti, nec non et cetera agendi, que ad presens spectant negocium, et que facere, si presentes essemus, teneremur: nec non et recipiendi salubria monita ac mandata a reverendo in Christo patre ac domino nostro, domino Paulo miseracione divina archiepiscopo Nidrosiensi seu ejus vicem gerente, que nobis duxerit committenda, Jn cujus rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Bergis in festo beatorum apostolorum Symonis et Jude anno domini m. ccc. xxx. septimo.

Biskop Haakon af Bergen underretter Erkebiskop Paal om, at han har bemyndiget Præbendaren Hr. Arnfinn Peterssön til paa sine Vegne at besöge Metropolitansædet og modtage Erkebispens Befalinger.

Efter Afskr. i Msscr. Barth. IV (E) S. 695–96, jfr. m. Apogr. Arn. Magn.

107.

28 Oktbr. 1337.

Bergen.

Reverendo in Christo patri ac domino suo, domino Paulo dei gratia archiepiscopo Nidrosiensi, Haquinus eadem gratia episcopus Bergensis, se ipsum et quicquid poterit reverentie et honoris, Paternitati vestre tenore presentium innotescat, quod nos discretum virum dominum Anfinnum Petri, prebendarium ecclesie nostre cathedralis, exhibitorem presencium, ad paternitatis vestre reverenciam nostro nomine destinantes, eidem committimus vicem nostram, quo ad presens sedem metropoliticam visitandi, nec non et recipiendi a circumspeccionis vestre reverentia vestra salubria monita el mandata, que eidem quoad presens duxeritis committenda. Scriptum Bergis in festo beatorum apostolorum Symonis et Jude. anno domini m.° ccc. xxx.° septimo.

Biskop Haakon af Bergen afgiver efter Begjæring af Arne Gjavaldssön Forklaring om den Samtale, han hörte, mellem Erkebiskoppen og Bjarne Erlingsson angaaende Fiskeværet Grip, der efter hins Sigende længe skulde have tilhört Erkebispestolen.

Efter Apogr. Arn. Magn., jfr. m. Afskr. i Msscr. Barthol. IV (E) S. 699-700. (Trykt med Oversættelse i Saml. t. d. n. Folks Spr. og Hist. V S. 109–10).

108.

1 Januar 1338.

Bergen.

Ver Hakon [með guðs miskun biskup i Biorgwin] heilsom yor Aarne Giafuallzson með q. g. ok vaarre vinaatto. Bref ydart kom til vaar j. hueriu en þer beidduszt at ver skyllðum giorla amionaszt. viðrtolu. vaars vyrdulegs herra erkibiskups ok Biarna Erllings sonar.

vm Gripar. Minnum szt ver giorlla at Biarne gerdi nokora so. aminningh ok tiltolu vm þat sama vær. suaraðe vaar vyrdulegr herra erkibiskupen sem oss minnir at heilogh Niðaross kirkia. hafdi þat sama vær. lenghi fylght ok hefdatl. efter pi sem frammaszt huæszt han til vita. ok þat skyldo per giorlla vita sem han sagde. en þer sogðuszt eighi frammare til vita en at vaar herra erkibiskupen Eilifuer hefdi haft ok fylght þi sama væri .j. vaars herra konongsens barnðome. en at þer segdir at han hefdi vndandreghit. meghom ver með enghom hætte minnaszt. ei hyggium ver ok at per hafuer honom nokorn tima hallmælt lifwandom eðr framfornom með þi at ver vissum huatt kærleika han til ydar hafðe. ok þer til hans. varlla hygdim ver ok. at ver skylldim hoyra honom hallmællt væra. so at ver letem þat vm oss vttan nokors ordz eðr andsuara lijda. Skrifuer til vaar kunnlegha sem ydars vinar. er gerna vilium ok skulum pat gera er yor meghi væl lika. Gœymi yðr gud nu ok jamfnan. Skrifwat j. Biorghwin. jn die circumcisionis anno domini, m.° ccc.° xxx.° octauo.

Biskop Haakon af Bergen fratager efter sit Kapitels Raad Hr. Erling paa
Birkeland dette geistlige Beneficium, efter at han först forgjæves er ad-
varet mod at beholde sin Frille og derpaa suspenderet fra sine geistlige
Forretninger.

Efter Afskr. i Msscr. Barth. IV (E) S. 422-23, jfr. m. Apogr. Arn. Magn. (Se nedenfor No. 115 og P. A. Munch, D. n. Folks Hist. VII S. 328).

109.

17 Januar 1338.

Bergen.

In nomine domini amen. Cum nos Haquinus dei gracia episcopus Bergensis, te domine N. Erlinge, quondam de Birkilande, sepe sepius monuerimus, super focaria tua, immo fornicaria, de cura et curia tua dimittenda, moribus tuis et excessibus corrigendis, ac eciam penitentia super commissis delictis peragenda, quamvis tu, fronte effronti ac animo infrunito, precipientis salubria monita ac precepta et perungentis fomenta contempseris, non sine multorum scandalo et exempli pernicie. Nos diucius scelera tua conniventihus oculis sub dissimulacionis velamine preterire non valentes, sicut non audentes, ad convincendam, si fieri potest, tuam obstinaciam, te defraudantem memoratum beneficium serviciis sibi debitis, vix sine clavium contemptu, licet prius satis canonice monitum, immo ab officio ipso jure suspensum, ad hec premissa tibi trina monicione canonica, communicato fratrum nostrorum consilio, tuis exigentibus demeritis, beneficio prelibato de Birkilande sententialiter privamus, et privatum denunciamus in hiis scriptis, Lecta

et lata fuit hec sentencia privacionis in consistorio curie nostre Bergis, sub anno domini m.o ccc. xxx. viij.o jn festo sancti Anthonii abbatis.

Biskop Haakon af Bergen, der flere Gange forgjæves har advaret Hr. Peter paa Os for Frillelevnet, giver ham nu den tredobbelte kanoniske Advarsel, saa at han, hvis han ikke bortsender sin Frille, efter 5 Dages Forlōb er suspenderet, efter andre 5 Dage excommuniceret og, naar endnu 5 Dage ere hengaaede, afsat fra sit Embede.

Efter Afskr. i Msscr. Barth. IV (E) S. 436-37, jfr. m. Apogr. Arn. Magn. (Se de 2 fölgende No. og P. A. Munch, D. n. Folks Hist. VII S. 328.)

110.

[3? Juni 1338.]

[Bergen.]

In nomine domini amen, Quia nos Haquinus dei gratia episcopus Bergensis, jam sepe sepius non solum statuta provincialia seu synodalia pupplicando, sed et moniciones super eorum observanciis faciendo, immo et visitationis officium peragendo, te, domine Petre, satis debite et canonice monuimus et monentes induximus, super vita tua corrigenda, ac in melius reformanda, quamvis nostri laboris modicum vel nullum inveniatur lucrum, immo, quod dolentes referimus, tu, dei timore postposito salutisque tue immemor, non sine obstinata excecatione et excecata obstinacione, focariam tuam, immo fornicariam, contra canonum sancciones, nostras moniciones et precepta, ad anime tue pregrande periculum, plebis scandalum, exempli perniciem, huc usque detinuisti, et adhuc presumis detinere, non sine nostri et ecclesiastice contemptu discipline. Ne igitur tu obturans more aspidis surde aures tuas, in peccato tuo moriaris, sanguis autem tuus de manibus nostris requiratur, Nos, dei nomine invocato, ad convincendam, si fieri potest, tuam maliciam, te semel, secundo et tercio peremptorie monemus, ac monendo requirimus, eciam per aspersionem sanguinis domini nostri Jesu Christi, tibi nichilominus in virtute sancte obedientie districte precipientes, premissa trina monicione canonica quindecim dierum, ita quod quinque pro prima, et quinque pro secunda, totidemque pro tercia et ultima, tibi prefigimus et prefigendo assignamus, ad predictam tuam fornicariam a cura tua et curia modis omnibus amovendam, nullis unquam temporibus, ad suspectam cohabitacionem reversuram, Quod si hanc nostram monicionem et preceptum, per quinque primos dierum predictorum neglexeris aut contempseris, sentenciam contra te suspensionis ab officio ferimus in his scriptis, preter hanc sive has, quas a canone latas incurristi, quam suspensionis sentenciam, si per immediatos quinque dies, animo sustinueris indurato, excommu

nicationis sentenciam in hiis eisdem scriptis contra te promulgamus, quam excommunicationis sentenciam si ad ultimos dies quinque completos, non sine clavium contemptu sustinueris, hiis eisdem scriptis, premissa monicione canonica, qua prius, beneficio de Oose privamus et privatum indicamus.

Biskop Haakon af Bergen paalægger Thore, Vikarius ved Fane Kirke, under Suspensions Straf at stevne Sognepresten Hr. Peter paa Os, der tidligere er advaret mod at beholde sin Frille og derpaa suspenderet fra sine Embedsforretninger, til at möde i Bergen for Biskoppen 18 Juni for at modtage endelig Afgjörelse paa Sagen.

Efter Afskr. i Msscr. Barth. IV (E) S. 423-24, jfr. m. Apogr. Arn. Magn. (Jfr. Bergens Kalfskind ved P. A. Munch, S. 121).

111.

15 Juni 1338.

Bergen. Haquinus dei gracia episcopus Bergensis, dilecto sibi in Christo

Thorie vicario ecclesie de Fana, salutem in domino. Cum nos sepe sepius monuerimus dominum Petrum, quondam rectorem ecclesie de Oose, et monitum salubriter induxerimus, super focaria sua, immo fornicaria, a cura et curia dimittenda, suisque excessibus corrigendis, ac eciam penitencia super commissis delictis peragenda, quamvis ille, dei timore postposito, proprieque salutis immemor, more aspidis surde obturaverit aures suas, preceptaque nostra contempserit, non sine exempli pernicie et scandalo plurimorum, Jdem namque suspensus ipso jure ab officio, beneficium ipsum servitiis sibi debitis, non sine grandi peccalo, presumit defraudare: non attendens, quod beneficium datur propter officium, et quod is qui altario servit vivere debet de altari. Jdeo te monemus et requirimus, tibi nichilominus in virtute sancte obediencie ac sub pena suspensionis ab officio districcius demandantes, quatinus eundem semel, secundo, et tercio peremptorie, testibus adhibitis fidedignis, citare non postponas, ut coram nobis compareat in crastino beati Botulphi abbatis, in consistorio curie nostre Bergis, hora immediata post primam, diligenter attendens et attente auditurus, quid super premissis suis excessibus sentencialiter duxerimus diffiniendum et finaliter ordinandum. Alioquin contra eum, prout juris ordo postulat, procedemus, ejus contumacia non obstante. Tu vero in signum hujus nostri mandati per te recepti, ac eciam exequuti, sigillum tuum ad secundam caudam apponere non omittas. In cujus rei testimonium sigillum nostrum presentibus est appensum. Datum Bergis anno domini m.° ccc. xxx. viij. in festo sanctorum martyrum Viti et Modesti.

Biskop Haakon af Bergen erklærer efter sit Kapitels Raad Hr. Peter paa Os
afsat fra Embedet, efter at han först forgjæves er advaret mod sit
Frillelevnet og siden suspenderet fra sine geistlige Forretninger.

Efter Afskr. i Msscr. Barth. IV (E) S. 437-38, jfr. m. Apogr. Arn. Magn.
(Se de 2 foreg. og 2 fölg. No. samt No. 119).

112.

18 Juni 1338.

Bergen.

In nomine domini amen. Cum nos Haquinus dei gracia episcopus Bergensis, te, domine Petre, quondam de Oose, sepe sepius monuimus, super focaria tua, immo fornicaria, de cura et curia tua dimittenda, moribus tuis et excessibus corrigendis, ac eciam penitentia super commissis delictis peragenda, quamvis tu, fronte effronti ac animo. infrunito, precipientis salubria monita ac precepta, et perungentis fomenta contempseris, non sine multorum scandalo et exempli pernicie, nos diucius scelera tua conniventibus oculis sub dissimulacionis velamine preterire non valentes, sicut non audentes, ad convincendam, si fieri potest, tuam obstinaciam, te defraudantem memoratum beneficium servitiis sibi debitis, vix sine clavium contemptu, licet prius satis canonice monitum, immo ab officio ipso jure suspensum, ad hec premissa tibi trina monicione canonica, communicato fratrum nostrorum consilio, tuis exigentibus demeritis, beneficio prelibato de Oose sententialiter privamus, et privatum denunciamus in his scriptis. Lecta et lata fuit hec sentencia privacionis in consistorio curie nostre Bergis, sub anno domini m. ccc. xxx. viij.o jn festo sanctorum martyrum Marci et Marcelliani.

113.

Biskop Haakon af Bergen underretter Indbyggerne af Os Sogn om, at han har beskikket Thorstein Knutsson til deres Sogneprest, og paalægger dem at vise ham den skyldige Lydighed samt forbyder den forrige Prest Peter under Bans Straf at gjöre ham nogen Hinder.

Efter Apogr. Arn. Magn., jfr. m. Afskr. i Msscr. Barth. IV (E) S. 425-26.

Hakon med guds miskun etc.1 senor allum monnum j. Ooss kirkiu sokn. pæim sem þetta bref sea eder hoyra q. g. ok sina. yor se kunnight at prest þenna er Þorstæin Knutzson hæitir ok þetta vaart bref hefuir. hofum ver skipat med samþykt brædra vaarra yðr til soknar prests. ydarre kirkiu ok siaulfum yðr hæilaght embette at væita med allum gooduilia ok audmykt er han ma. Pui er þat bœnastaðr vaar bod. ok sannr vili. til ydar. ok seerlegha til hwærs ydars. at þeer seet honom græidir ok gooduiliughir j. pi sem han kann ydar med at purfua.