væitande honom eftir læte ok lydni eftir þui sem andlegir synir ero skyldugir andleghom fodur sinum at gera. En nu til mæirri varygdar ok vruglæika. at af þessare vaarre skipan mæghi hwarke rugl. eor sunorþykt aukast þa biodom ver fulkomlegha sira Petre sem aðr var ydar soknarprestr. at han hindri hwarke ne taalme eðr vndandraghe kirkiunnar reelt her med yor. hus. gripu. ne rentor þær er hedan af kunnu til at bera. En ef han oðruvis gerir eðr gera vill þa gerom ver honom þrifallda loghlegha aminningh aminnande han æin tima ok annan tima ok þridia tima med alykt. þetta vaart bod vbrigdilegha at goyma, hwert ef han firir smaar æðr glæymir þa vilium ver fulkomlegha firirgangande fyrsagdre aminningh, at han falle j bann af sealfuu værkinu hwært er ver fœrom ifuir han med pesso vaaro brefe firirbiodande sidan hwærium manne honom at samþykkia vttan kirkiu æðr innan. ok til sannenda her vin settom ver vaart insighli firir þetta bref er gort var j Biorgwin. a þi are er lidnir varo fra burdartiid vars herra Jesu Christi pushundrad vetra .iij. hundrod. xxx. ok aatta vetr.

(1) Se ovenfor No. 108.

114.

(Biskop Haakon af Bergen) underretter Indbyggerne i Os Sogn om, at han har givet Presten Thorstein Knutssön Fuldmagt til at stevne den forrige Prest Sira Peters Tyende og Gods af Gaard og Huse inden fem Dage; hvad der ikke inden denne Tid er bortfört, lovfæstes som Kirkens Eiendom, dog saaledes at Erstatning gives for gjort Arbeide og Sædekorn. Overhörighed mod Biskoppens Bud medförer Banstraf.

Efter Apogr. Arn. Magn., jfr. m. Afskr. i Msscr. Barth. IV (E) S. 426-27.

Salutacio vt prius.1 yor se kunnight. at ver faam preste pessom er Þorstæin Knutzson hæitir ok þetta vaart bref hæfuir vaart vmbod fullt ok loghlæght af garde ok husum at stemfnna hiunum sira Peters hwart sem þat er bryti. deighia eðr onnur hiun. med sama hætte bu hans ok godze ollu þi sem han a. loghlægha brott at fimta. so at þess fimt byrizst aat sygnum deghi. ok aatt aalsygnum deghi wtreiknizst. eftir þui sem loghbok vaattar. En allt þat sem j. husum eðr kirkiunnar æighu. værðr eftir þessa fimt statt æðr funnit logfestom ver kirkiunni til æighnar ok verium med loghum ok dome. so po. at firir kostnad akervinnu hans ok saadkorns skulum ver honom med fulnade lata luka af þæiri prestrento sem hedan af kann in at koma. nu ef han sealfr eðr nokot hans hiuna gleymir eðr firirsmaar þessa vaara sokn eðr ok logfesting. pa gærom ver honom ok seerlegha hwæriu þæira

eftir kirkiunnar loghum. prifallda loghlægha aminningh. æin tima ok annan tima ok þridia tima med alyktar dome penna varn bodskapp j. ollum sinum græinum. at hallda. erllighar skal han ok þau. til sandz vita sik af sealfw værkinu j bann falla. af hwæriu ver han ok þæim banfærum med pesso vaaro brefe. fulkomlegha soknarpresti ydrum biodande at han pæira banne lysi. sunnudagha ok adra hælgha dagha .j. hæilaghre kirkiu ringðum klokkom, ok steyptum kertom. oc þar til er han ok þau vilia sik reettlæida vid hæilagha kirkiu ok oss med fullri idran ok logleghom ifuirbotom. ok till sannenda etc.1 er gort var j Biorghwin .iij. naattom nestom firir Margarette mosso anno quo supra. (1) Se foregaaende No.

Biskop Haakon af Bergen löser Hr. Erling (paa Birkeland), der har gjort Bod for sin Forseelse, fra den ham paalagte Suspensions- og Excommunications-Straf og tillader ham igjen at overtage sit Embede. Efter Afskr. i Barth. IV (E), S. 440-41, jfr. m. Apogr. Arn. Magn. (Se ovenfor No. 109, jfr. m. Bergens Kalfskind ved P. A. Munch, S. 122).

Bergen.

In nomine sancte et jndividue trinitatis, patris et filii et spiritus sancti, amen. Nos Haquinus dei gracia episcopus Bergensis, licet te, domine Erlinge, jam quondam demeritis tuis exigentibus, sententiis suspensionis vel interdicti, sive eciam excommunicacionis, nos, urgente nostro officio, subjecerimus, tamen aciem nostre mentis convertentes ad pietatis viscera, que sacrosancta mater gestat ecclesia, nulli claudens gremium redeunti, equitatem etiam juris rigori preferre cupientes, ac illum pre oculis habentes, de quo scriptum est: miseraciones ejus super omnia opera ejus, te, sicut in domino confidimus, ad dominum converti valentem, et de commissis penitentem, a predictis suspensionis, interdicti, sive excommunicationis sententiis, in te latis, auctoritate omnipotentis dei et apostolorum ejus Petri et Pauli confidentes, absolvimus et absolutum denunciamus in his scriptis, tecum dispensantes, quod in ordinibus susceptis valeas et debeas ministrare, et beneficii ecclesiastici capax esse: si tamen aliud canonicum, sicut credimus, tibi non obsistat. Lecta et lata fuit hec sententia absolutionis sive dispensacionis in consistorio curie nostre Bergis, pridie Non. Januarii anno domini m. ccc.o Xxx. ix.

116.

Biskop Haakon af Bergen underretter Indbyggerne i Olhus Kirkesogn om,
at han paa Grund af den store Skade, der har rammet Prestegaarden paa
Re, har overladt Sira Sigurd paa Re Kirkens Landskyld af 4 Gaarde i
Olhus Sogn for et Aar til Opbyggelse og Forbedring af Kirken og Preste-
gaarden paa Re.

Efter Apogr. Arn. Magn., jfr. m. Afskr. i Msscr. Barth. IV (E), S. 447.
(Se nedenfor No. 121).

23 April 1339.

Bergen.

Hakon etc.1 senor ollum monnum j Olhus kirkiu sokn q. g. ok sina. yðr se kunnight. at saker misfelli ok þes mykla skada sem ofirirsyniu kom til a prestbonom a Re eftir þi sem flestom mon her kunnight vera. hofum ver væit sira Sighurdi a Re. landskyld kirkiunnar her med yðr aarlengis. kirkiu a Re ok prestbonom til uppbyggingar ok vmbota. ok os til fullrar reikningar j. þessom iordum fyrst j. œfra Olhusi ix. laupa ok j Solheimum atta. Jtem j. Saalgarhæimi halfan aatta laup ok j. Hwamme. iiij laupa. þi bidium ver at sira Sighurðr fyrnemfør komezst aat þessare vaarre væizslu ok lane væl ok græidulega vttan allt hinðr ok firirbiodom nokorom oðruuis at gera. so framt sem þæir vilia æighi. at ver farem mote pæim fram. eftir þi sem logh hæilaghrar kirkiu krefwia. ok til sannenda etc. er gort var j. Biorgwin ix naattom nestom firir krosmosso. vm varet. a þi are er lidnir varo fra burdartijd vaars herra Iesu Christi pushundrad vetra þriu hundrod prijrtigir ok niu vetr.

Biskop Haakon af Bergen klager over den i Byen stadig stedfindende Uorden med Drik, Slagsmaal o. s. v., hvorunder Sira Thorstein, Leieprest ved Korskirken, nylig paa Mariæ Kirkegaard er bleven farlig saaret; da ingen skyldig har meldt sig for at afsone Bröden, erklæres alle, som ere skyldige deri eller vidende derom, for bansatte og kunne nu blot löses af dem, der have særlig pavelig Bevilling dertil.

Efter Apogr. Arn. Magn., jfr. m. Afskr. i Msscr. Barth. IV (E) S. 447-50. (Jfr. P. A. Munch, D. n. Folks Hist. VII S. 329.)

117.

7 August [1339].

Bergen.

Allum guos vinum oc sinum, þeim sem þetta bref sea æðr hœyra, senor Hakon med guðs miskun, biscop j. Biorghwin q. g. oc sina, ny tiltæke, er hællor ma fadome oc udome kalla, ijdkazst mæir oc vaxa j. þessom stað aat suabunu, en nokor maor meghi vttan myklar sorghar hugrenna, eðr vmroda þar sem bæde inlenzsker oc wtlenzsker fleiri myklu af vþarfwa lyð en vera skyldi. glœymdum gudi.

oc sialfra siuna saloporf, ai sijr en menzsko liggia digli a wide ve modes husum, temprande iwarke sik med

J ika nosi sik, vitan ha offvitir eiga eins af honum cm. hogare er, al vræinum at gera þa alla

لعالم.

ere, zinu

warke qui. ægre kirkiu ne eðjandezst sem vṛed er, at þæir nghar, sinum :amkrisnum, mein, saarsEn meir name hæilaghre puriwa sina for tï at renna, ngnin mætte i sikra uðaða tulinum sünnign, Jessom stad, vm CSAPAT Kominu var 3 Marikirkiuvivis netör ju a ver þykseer na ela sem frammazst, sinn aired mast. or til ifirHATI E NOS Maysan immun: ver po TARVIKEN NL. & per animist ; þess her scanimatust met siku TNING. a ver meghon, med engbo mote, BNEDE ALBA van med ifréyìmande suk« «l&PS IN UTHIE "PELIBUS TEJ, he gerom ver allum godom INGE KONTA E ; þesso vðaða værki sumer Bol u hawa, j bann af siaulfw Moda er all, saincheisiam J. bænom þæirra banne siftum kærtom sunnudagha oc ter vila sik reethlæida, firirbiodande

konu:

u“Sina Balti sannewish, bæde j kirkiu, oc vttan lœyniain vợ dà al þeir viti at ænghi klaustrhessa hanne leysa, vttan þæir einir Pa að kæmilegħa vand tilgefwit, oc til sansika“ insight, firar þetta bref er gort var j. Lanseŋn 45, mareyris, a þui are, vt prius.

118.

14 Oktbr. [13391].

Ad episcopum Stawangrensem.

Bergen.

Gud þakke yðr et(c).2 ver vilium æftir mætte þakka. alla goda luti oss teeda. namfnlegha þokkum ver yðr moede yora, er per hofdur neest firir oss j. Biorgwin. reconcilierande Marikirkiw ok hennar kirkiu gard med sama hætte pokkum ver yðr dygd ok hoefwersko er per leedor brædrom varom nest, er þæir foro j. ærendom varom til Prondheims sira Hauarde. ok sira Haldore3. værem ver biðiande j naudsyn vaara. at per leter oss. eina lest jarns firir fullt andvyrdi j hwæriu ok hwærn dagh. er þer vilir kraft hafwa, vildi þer so væl gort hafwa pa hefdim ver gærnazst her tekit. af swæinum yorum. sem nu nest ero komande. af Soghne. haghade oss bæzst tæint jarn ok po tokom ver gerna, at þat se lurks jarn so mykitt sem þer þykizst mægha aflætazst. vili þer nokorn lut til vaar bioda. þa vilium ver þatt gærnsamlegha gæra. goymi ydr gud nu ok jamfnan. Skrifwat j. Biorgwin. aat vetrnaattom, anno quo supra.

(1) Henfört til dette Aar uagtet Blyants-Paaskriften 1338 paa Apogr., da ogsaa flere andre udaterede Breve, som i Barth, rigtigen staa ved 1339, bl. Apogr. ere henförte til 1338; Mariekirkens Reconciliation er rimeligst at sætte i Forbindelse med den i foreg. Brev omtalte Vanhelligelse og er maaske foregaaet under Biskop Haakons Fraværelse fra Bergen fra Midten af August 1339 (Dipl. Norv. VIII No. 120-23). (2) Jfr. Dipl. Norv. VIII No. 116-17, 124. (3) Kan neppe gjælde Provincialconciliet 1338 (jfr. Dipl. Norv. IV No. 235), da dette ikke blev afholdt (Dipl. Norv. VIII No. 113).

Biskop Haakon af Bergen underretter Indbyggerne i Os og Framnes Kirkesogne om, at han atter har taget deres Sogneprest Sira Peter til Naade og paalægger dem at vise ham Lydighed og betale ham de skyldige Afgifter.

Efter Apogr. Arn. Magn., jfr. m. Afskr. i Msser. Barth. IV (E) S. 452-53. (Se ovenfor No. 110-14, jfr. ogs. P. A. Munch, D. n. Folks Hist. VII S 328).

119.

24 Novbr. 1339.

Bergen.

Hakon etc.1 senor allum monnum j. Oos ok Framnes kirkna soknom þeim sem þetta bref sea eðr hæyra. q. g. ok sina. ver vilium, at per vitir. at askilnaðr saa. sem veret hefir vm rijdir millim vaar ok sira Petrs soknarprestz ydars er nu ollungis suæfðr ok til lykta endaðr okkar j. millim ok hofum ver tekit han aftr vndir vaarar naaðr ok miskunnar valld. þui er þat vaar sannr vili. ok bod at þer ser fyrnemfdom sira Petre lydnir ok eftirlater, græidir ok gooduiliugir j.