Senioribus totique Communitati Judaeorum Cracoviensium et Casimi riensium res gestas huius Communitatis in annis peractis dedicat Auctor. PRZEDMOWA. (zraelicka Rada Wyznaniowa w Krakowie zbudowała w r. 1911. nowy, własny gmach dla pomieszczenia swych biur, swej sali posiedzeń, biur Rabinatu, urzędu metrykalnego, biblioteki, sali gimnastycznej dla młodzieży żydowskiej itp. Nowy i okazały gmach mieści się u wylotu ul. Skawinskiej i swym monumentalnym wyglądem góruje nad innymi domami żydowskimi na Kazimierzu. Jest on symbolem postępu i obrazem kultury dwudziestego wieku, świadectwem trwałego istnienia Żydów na tej ziemi. W jednej ubikacyi nowego gmachu mieści się archiwum Gminy Wyznaniowej, złożone z wielu fascykułów, a wśród nich zajmują główne miejsce przywileje generalne królów polskich, nadane Żydom całej Rzeczypospolitej. To archiwum kryje obraz dziejowy tej gminy, ono jest „,arką przymierza między dawnemi a nowemi laty", jest zwierciadłem, w którem się odbijają i jasne i ciemne chwile Izraela w tem mieście i na tej ziemi. A przeszło ono dziwne koleje, podobne do losu tych, o których ono głosi. Najpierw zabrał je rząd austryacki, potem rząd Rzeczypospolitej krakowskiej, a gdy je zwrócono Gminie Wyznaniowej, zabrał najważniejsze akta i nadania królewskie prof. dr. Ludwik Gumplowicz; na tych aktach zbudował on w r. 1867. swe „Prawodawstwo polskie względem Żydów“, a potem przekazał je swemu synowi, drowi Maximilianowi Gumplowiczowi do naukowego zużytkowania. Po przedwczesnej śmierci Maximiliana Gumplowicza otrzymał to archiwum, dla tego samego celu, docent uniwersytetu lwowskiego, dr. Mojżesz Schorr, lecz on wydał drukiem tylko „Sumaryusz przywilejów Stanisława Augusta" (Jewrejskaja Starina tom II. — Petersburg 1909) i zwrócił archiwum Gminie Wyznaniowej. Archiwum to poznałem u dra Schorra; jeszcze przed wielu |