ΧΙ

RENOUVELLEMENT DE L'EXEMPTION DES LEUDES ET PÉAGES POUR LES COLONS DE MAJORQUE.

1256, 2 août, Valence.

Jacobus, Dei gracia, rex Aragonum, Majoricarum et Valencie, comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispessulani, universis bajulis, lezdariis sive pedagiariis, et aliis officialibus et locum nostrum tenentibus per totam terram dominacionis nostre ad quos presentes pervenerint, salutem et graciam. Dicimus et mandamus vobis firmiter quatinus de cetero, cum homines Majoricarum ad partes vestras pervenerint, non exigatis ab eis nec ab aliquo exigi permittatis lezdam sive pedaticum, sed ipsos cum omnibus bonis et mercibus suis permittatis ire, stare franche et libere, sine aliqua molestia vel inquietate, quam eis vel bonis suis nullatenus inferatis; quoniam volumus ipsos gaudere per totam terram nostram privilegio franchitatis prout solito utebantur. Datum Valencie, IIII nonas augusti, anno Domini millesimo ducentesimo LVI.

(Arch. de Barcelone, reg. 26, p. 133.)

XII

L'INFANT JACQUES, HÉRITIER PRÉSOMPTIF DU ROYAUME DE MAJOrque, RATIFIE LES FRANCHISES, PRIVILÈGES ET DONATIONS ACCORDÉS A SES HABITANTS, ET JURE DE S'Y CONFORMER.

1256, 21 août, Majorque.

Manifestum sit omnibus presentem paginam inspecturis quod nos infans dompnus Jacobus, filius illustrissimi domini Jacobi,

Dei gracia, regis Aragonum, Majoricarum et Valencie, comitis Barchinone et Urgelli et domini Montispessulani, heres regni Majoricarum et Montispessulani, per nos et omnes heredes ac successores nostros, cum presenti publica carta omni tempore valitura concedimus, laudamus, approbamus et perpetuo confirmamus vobis dilectis et fidelibus nostris civibus et aliis probis hominibus populatoribus et habitatoribus in civitate et tota insula Majoricarum commorantibus, tam presentibus quam futuris per seccula cuncta, omnes franchitates et libertates a domino illustrissimo rege patre nostro predicto vobis concessas, ut instrumento illarum franchitudinum dinoscitur contineri'. Item, concedimus ac perpetuo laudamus et confirmamus vobis et vestris successoribus inperpetuum omnes cavallerias quas ibi habetis, prout eas tenetis et possidetis. Concedimus eciam, approbamus, laudamus et perpetuo confirmamus vobis et vestris perpetuo omnes donaciones et concessiones vobis factas ab eodem illustrissimo domino rege patre nostro seu ab aliquibus suum locum tenentibus, prout eas tenetis et possidetis. Mandantes vicariis, bajulis, officialibus et locum nostrum tenentibus, et aliis omnibus subditis nostris, tam presentibus quam futuris, quod hanc nostre cartam concessionis et confirmacionis a nobis spontanee vobis factam ratam habeant atque firmam perpetuo, et observent et faciant ab omnibus inviolabiliter observari, nec contra veniant vel aliquem venire permittant, si de nostris confidant gracia vel amore. Et, ut melius hec omnia predicta et singula vobis a nobis compleantur et attendantur, juramus in Deum et super sancta quatuor euvangelia, manibus nostris propriis corporaliter tacta, hec omnia, ut superius scripta sunt, attendere et complere nec in aliquo contravenire. Et, ut hec predicta majus robur vobis obțineant firmitatem, sigillo nostro proprio presentem cartam fecimus sigillari. Datum Majoricis, in ecclesia Sancte Eulalie, duodecimo kalendas septembris, anno ab incarnacione Domini millesimo ducentesimo LVI°; et mandato nostro scripta.

Signum infantis Jacobi, illustris regis Aragonum filii et heredis regni Majoricarum et Montispessulani, qui predicta firmamus et laudamus.

1. Disnocitur continenti ms.

2. Cartam munimine fecimus sigillari ms.

Testes sunt Petrus Nuniz; Ferrandus Yanes; B. de Tornamira; R., Dei gracia, Majoricensis episcopus; Blaschus Petri; Aries Yanes; A. de Turrilliis; F. Garces de Roda; Rodericus de Yanes; Vitalis de Bisullero (?), legista; Martinus Petri Dersi. Signum Bernardi de Luza, scribe domini infantis Jacobi, illustris regis Aragonum filii et heredis regni Majoricarum et Montispessulani, qui hoc scribi fecit mandato ejusdem, loco, die et anno prefixis.

(Arch. de Barcelone, reg. 26, p. 134.)

XIII

DONATION DE L'Île d'iviça, faite PAR JACQUES jer, ROI D'ARAGON, A L'INFANT JACQues, son fils.

1257, 11 janvier, Valence.

Noverint universi quod nos Jacobus, Dei gracia, rex Aragonum, Majoricarum et Valencie, comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispessulani, per nos et omnes nostros successores presentes et futuros, damus et concedimus vobis carissimo filio nostro infanti domino Jacobo, heredi Majoricarum et Montispessulani, et vestris, et cui vel quibus volueritis imperpetuum, per allodium francum et liberum, omnes hereditates nostras et possessiones quas habemus et habere possumus vel debemus in Evissa et tota insula Evisse, que fuerunt quondam Petri, infantis Portugalie; ita quod omnes predictas hereditates et possessiones habeatis vos et vestri et quos volueritis imperpetuum per allodium proprium, francum et liberum, ad dandum, vendendum, impignorandum, alienandum, et ad omnes vestras et vestrorum voluntates cui et quibus volueritis libere perpetuo faciendas, prout melius dici potest et intelligi ad vestrum et vestrorum bonum et sanum ac utile intellectum, sine aliqua

retentione nostra et nostrorum et cujuslibet alterius persone. Datum Valencie, III idus januarii, anno Domini millesimo CC LVI.

(Arch. nat., KK 1413, f° 49.)

XIV

RÈGLEMENT DE LA DOT DE CONSTANCE DE SICILE, FEMME DE PIERRE, INFANT D'ARAGON, ET ASSIGNATION DE SON DOUAIRE sur les comTÉS DE ROUSSILLON et de Cerdagne, le conflent, Le Vallespir, etc.

1262, 13 juin, Montpellier.

In nomine Domini Jhesu Christi. Amen. Anno ejusdem incarnacionis millesimo ducentesimo LXII, idus junii. Pactorum declaracio pacem nutrit, sepelit materiam jurgiorum, et specialiter in matrimonii federe, in quo per parentele vinculum veri amoris et pacis concordia, concordie puritas et puritatis integritas copulatur. Ideoque nos Jacobus, Dei gracia, rex Aragonum, Majoricarum et Valencie, comes Barchinone et Urgelli et dominus Montispessulani, et nos Petrus infans, ejusdem domini regis filius, in presencia infrascriptorum virorum, obtimatum terrarum', et Guidonis Capitis-Porci, judicis curie Montispessulani, presenti scripto fatemur, pro contractu matrimonii inter nos predictum Petrum et illustrem dominam Costanciam, domini Matfredi, illustris regis Sicilie, filiam, nos presencialiter recepisse et recepimus a vobis domino Bonifacio de Anglano, egregio comite Montis-Albani et avunculo dicti domini regis Sicilie, speciali nuncio et procuratore ipsius, de quo plene constitit, numerantibus, solventibus et assignantibus pro parte ipsius domini regis Matfredi, nomine dotis, pro predicta Costancia, filia ejus, uxore nostri predicti Petri, inter aurum, argentum et

1. Il faudrait peut-être terrarum nostrarum.

lapides preciosos incastatos, ad pondus regni Sicilie, viginti quinque milia unciarum auri, videlicet, in auro, novem milia centum octuagintas uncias, et in auro, argento et lapidibus preciosis incastatis, communi extimacione extimatas, quindecim milia octingentas et viginti, ad dictum pondus, de summa quinquaginta milium unciarum, quas dominus Ginoldus de Posca, major de Jovenassio, voluntate et consensu predicti domini regis Aragonum, patris [nostri], nomine dotis pro dicta domina Costancia... Alia vero viginti quinque milia unciarum auri, tam in auro ponderato quam in auro, argento et lapidibus preciosis extimanda, idem dominus rex Maffredus solvet nobis in terminis subscriptis, videlicet, in festo Resurreccionis proxime futuro presentis quinte indiccionis, in civitate Janue, duodecim milia et quingentas uncias, et reliqua duodecim milia et quingentas uncias solvet nobis in eadem civitate in fine unius anni a predicto festo Resurreccionis numerandi, licet dictus dominus rex Matfredus obligasset se soluturum nobis predicta viginti quinque milia unciarum auri reliqua breviori termino, quia placuit nobis ipsum terminum dicto domino comiti, pro parte dicti domini regis Matfredi, velut suo nuncio, prorogare. Predictam autem quantitatem viginti quinque milia unciarum auri integraliter recepimus et penes nos habemus. Renunciantes exepcioni non numerate dotis, doli, et non electi aut ponderati auri, et exepcioni non electorum lapidum preciosorum, seu minus justa extimacione extimatorum. Pro quibus dotibus sponte et expresse obligamus et impignoramus eidem domino regi Matfredo, pro parte dicte domine regine Costancie, et eidem domine, comitatum Rossilionis, comitatum Ceritanie et Confluentis et Vallispirii, et comitatum Besauduni' et Pratis, villas Calidar[um] et Lagustarie, cum omnibus juribus et racionibus suis, pro dicta docte, si casus restitucionis acciderit, tali pacto, scilicet, quod, si dictam dominam reginam premori contingerit, integraliter predictam quantitatem quinquaginta milium unciarum auri [restituemus], exepto eo quod dicta domina Costancia legabit pro anima sua, usque ad summam decem milium unciarum auri. Et, si contingerit nos predictum Petrum premori, eadem domina superstite, [sine] communibus legitimis liberis et prole,

1. Il manque un mot, bien qu'il n'y ait pas d'intervalle en blanc dans

le manuscrit.

2. Besauduii ms.