2

1

patre et domino nostro domino Iohanne divina providentia papa XXII, pontificatus eiusdem anno IIIIto, in camera prefati domini nostri, presentibus reverendis patribus dominis G[ailardo] s. Lucie, A[rnaldo] 1 s. Eustachii diaconis cardinalibus et nobilibus viris dominis Raymundo Guillelmi de Bedos et B(?) de Duroforti militibus et me Ge- 5 raldo de Lalo notario infrascripto, comparuit vir nobilis dominus Bertrandus de Guto vicecomes Leomanie et Altivillaris; et memoratus dominus noster sententias in processu publicato in festo ascensionis domini nuper lapso contra memoratum vicecomitem contentas suspendit usque ad XV dies ab hodierna die computandos et voluit (85b), quod 10 penas contentas in ipso processu usque ad ipsam diem nullatenus incurrat vicecomes predictus; [adiciens dictus dominus noster, quod ab illa die in antea sententie predicte suos sortirentur effectus et in sua firmitate manerent, nisi alias ipse terminum duceret prorogandum.] Et ad veniendum et comparendum coram eodem domino nostro fuit 15 eidem vicecomiti dies martis proximus, que erit VIII presentis mensis iulii assignata.

3

[Prima et secreta submissio]. Qua die dictus dominus Bertrandus vicecomes Leomanie et Altivillaris coram dicto domino. nostro comparuit, presentibus reverendis patribus dominis G[uillelmo] 20 Sabinensi episcopo, B[ertrando] tituli s. Marcelli presbitero, G[ailardo] s. Lucie in Cilice, B[ertrando] s. Marie in Aquiro et A[rnaldo] s. Eustachii (86) diaconi cardinalibus et me suprascripto notario; et ibidem dictus vicecomes personam suam, res et bona sua, quantum ad ea, que in citatione de eo et processibus contra eum factis contineri di- 25 cuntur, et quantum ad omnia alia, que personam seu bona dicti vicecomitis tangere possent, quecunque sint illa, si forte de aliquibus aliis dominus reputaret se male contentum de dicto vicecomite, misericordie et omnimode ordinationi dicti domini nostri summi pontificis se submisit, nolens dictus vicecomes super predictis per viam iustitie seu 30 ordinariam procedere, sed tantummodo expectare misericordiam et ordinationem, quecunque fuerit, dicti domini nostri pontificis et eius omnino se subicere voluntati et ex nunc se subicit; promittens se non contra predictam ordinationem dicti domini nostri venturum nec venientibus aliis prebere consilium auxilium seu favorem (86b). Et ibidem 35 prefatus dominus noster submissionem eandem admisit et liberaliter acceptavit, et ad reveniendum et comparendum coram eodem domino nostro assignata fuit eidem vicecomiti dies sabbati proxima, que erit XII presentis mensis iulii.

1 Arnaldus de Via, ein Neffe Johanns XXII.

2 S. unten den Stammbaum.

3 Vgl. oben S. 9, 38.

Qua die, videlicet die sabbati XII presentis mensis iulii, coram sanctissimo patre et domino nostro domino summo pontifice predicto assistentibus ei reverendis in Christo patribus dominis N[icolao] Hostiensi, B[erengario] Tusculano, B[ernardo] Portuensi, G[uillelmo] Sabi5 nensi episcopis, Vitali s. Martini in Montibus, P[etro] s. Susanne titulorum presbiteris, N[eapoleone] s. Adriani et B[ertrando] s. Marie in Aquiro diaconis cardinalibus, comparuit prefatus dominus B[ertrandus] vicecomes Leomanie et Altivillaris et ibidem iuravit ad sancta dei evangelia corporaliter a se tacta, dicere veritatem de omnibus, de quibus 10 interrogaretur. Et tunc dominus noster prefatus mandavit legi sibi citationem; qua lecta seu parte et pro lecta per eum habita ac intellecta per eundem vicecomitem, quantum ad ea, de quibus respondit, dixit et confessus est, quod trecenta milia (87a) florenorum donata sibi per ipsum dominum Clementem habuerat et receperat, et illa debebat 15 expendere vicecomes ipse vel de[s]cendentes ab eo, si essent, aut si non essent, certi alii, secundum quod in dicta ordinatione continetur, quando videlicet passagium ultramarinum fieret generale.

Item dixit, quod alia quantitas, videlicet trecentorum quatuordecim milium octingentorum, item ducentorum milium florenorum, de quibus 20 in citatione mentio fit, mandata fuit per ipsum dominum Clementem distribui, certa scilicet ad pias causas pro puellis pauperibus maritandis et ad alias pias causas, et alia pro servitoribus eius et aliquibus de suo genere remunerandis; quam quantitatem credit et scit esse solutam preter aliquam, que restat certa de causa solvenda.

25

Interrogatus, quam quantitatem mandavit in piis causis distribui et quam servitoribus erogari, dixit se non recordari, sed sicut in ordinatione facta per eundem dominum continetur. Memorata vero pecunia CCC et quatuordecim milium octingentorum et CC milium florenorum de mandato ipsius vicecomitis et nonnullorum aliorum de (87) 30 genere domini memorati dixit fuisse portata ad quedam loca ipsius comitis. Ipse tamen nichil de ipsis tenuit nec contrectavit nec claves habuit nec tenuit, sed magister Raymundus Fabri2 solvebat et distribuebat illa et ordinabat de illis, ut credit secundum ordinationem memorati domini Clementis.

35 Interrogatus, de qua pecunia facta fuerat distributio predictorum, respondit, quod de pecunia predicti domini Clementis ubicunque haberet eam et quinquaginta milibus florenorum, quos de suis tradidit dictus vicecomes de mandato ipsius domini Clementis; cum, ut dixit, pecunia dicti domini Clementis non sufficeret ad executionem predictorum.

40

De debito regum Francie videlicet et Anglie, ad quos ipsi pre

1 Petrus de Areblaio. 2 Vgl. oben S. 78, Z. 30.

dicto domino tenebantur, nichil a rege Francie recuperatum est; a rege vero Anglie quantum recuperatum extitit, non expressit, quia nec interrogatus fuit.

(F. 88a) Interrogatus, si ipse vicecomes habebat ordinationem illam aut quis habebat eam, dixit, quod ipse sciebat eam et haberet 5 eam, si dominus noster vellet. Et tunc ipse dominus noster mandavit ei, quod eam faceret asportari; et ad exhibendum eam et ad comparendum coram eodem domino fuit eidem assignata dies sabbati, qua erit XXVI mensis iulii presentis.

Es folgt das Protocoll einer weiteren 1 Prorogation des Termins, an 10 welchem der Vicomte den ihm angedrohten Strafen verfallen soll. Dieselbe ist datirt vom Freitag 18. Juli, geschieht in Gegenwart der Cardinäle Gaillard de la Motte, Bertrandus de Montefaventio und Arnaldus de Via, und zwar 'ad tres septimanas a crastina die, que erit dies sabbati', also bis zum 9. August 2.

3

4

15

(F. 88b) Qua die sabbati, videlicet XXVI presentis mensis iulii, coram sanctissimo patre et domino nostro domino summo pontifice supradicto presentibus reverendis in Christo patribus dominis N[icolao] Hostiensi, B[erengario] Tusculano, B[ernardo] Portuensi et G[uillelmo] * Sabinensi episcopis, Vitali s. Martini in Montibus, P[etro] s. Susane 20 tit[ulorum] presbiteris, N[eapoleone] s. Adriani, B[ertrando] s. Marie in Aquiro [dyaconis cardinalibus] ac me notario sepedicto comparuit nobilis vir dominus Bertrandus de Guto vicecomes Leomanie supradictus, et ibidem dictus vicecomes exibuit quasdam ordinationes per felicis recordationis Clementem papam quintum, ut dicitur, factas, unam 25 videlicet clausam septem sigillis pendentibus sigillatam et aliam litteram apertam, que suppletio ipsius ordinationis esse dicitur (89), sex sigillis similiter pendentibus sigillatam, in quibus inter alia sigilla in utraque littera, in ordinatione videlicet et suppletione, sigillum ipsius vicecomitis erat, quod sigillum ipse vicecomes recognovit, et 30 alia sigilla fuerunt ibidem recognita, et littere ipsorum sigillorum lucide lecte, videlicet in ipsa ordinatione sigilla dominorum Arnaldi tituli s. Marcelli presbiteri, Arnaldi s. Marie in Porticu, Raymundi s. Marie Nove et Bernardo s. Agathe dyaconorum cardinalium, Galhardi episcopi Tholosani, Raymundi Guillelmi domini de Buzos, et Arnaldi Ber- 35 nardi de Preissaco domini de Usesta; et in ipsa suppletione sigilla dominorum A[rnaldi] s. Marie in Porticu, Raymundi s. Marie Nove ac Bernardi s. Agathe diaconorum cardinalium, Raymundi Guillelmi do

1 Vgl. oben S. 92.

2 Vgl. unten S. 101. 3 Vgl. oben S. 9, 38, 96.

* Guilelmus Petri de Godino O. Pr. Archiv für Literatur- und Kirchengeschichte. V.

7

10

mini de Buzos et Arnaldi Bernardi de Preyssaco domini de Usesta; ipsas tamen ordinationem (89) et suppletionem memoratus vicecomes exhibuit cum illa protestatione, videlicet quod illas producebat in quantum pro eo faciunt, et si aliqua essent in illis, que forte contra ipsum 5 facerent, quod non credebat, illa non producebat nec pro productis habebat; quam protestationem memoratus dominus noster, quantum esset de iure ac de ratione, recepit; et ibidem ordinatio fuit aperta, et ipsa ac suppletio lecte et per ipsum dominum nostrum et ipsos dominos cardinales ac ipsum vicecomitem diligenter audite.

Et tunc per dominum nostrum interrogatus memoratus vicecomes, quomodo processerat ad executionem contentorum in ordinatione predicta, cum esset clausa, dixit, quod per manum illius, qui scripserat ipsam ordinationem, fuit transcripta dicta ordinatio, sic quod per transcriptum huiusmodi de voluntate et assensu coexecutorum suorum 15 ad executionem per se et alios est processum. Et quia super premissis et aliis erant aliqui testes examinandi, dictum (90a) fuit eidem vicecomiti, quod videret ipsos testes iurare. Qui quidem vicecomes michi Geraldo] notario supradicto seu fidelitati mee comisit, quod ego reciperem ipsorum prodictorum et producendorum iuramenta, eius ab20 sentia non obstante 1.

Es folgen nun zum zweitenmal Bl. 90 bis 103' die 'ordinatio' und Bl. 104a bis 110 die 'suppletio'.

(F. 114) Anno domini millesimo trecentesimo vicesimo, die secunda mensis augusti, III indictione, pontificatus sanctissimi patris et 25 domini nostri domini Iohannis divinâ providentia pape XXII anno quarto, in presentia dicti domini nostri summi pontificis et reverendorum patrum dominorum N[icolai] Hostiensis, B[erengarii] Tusculani, B[ernardi] Portuensis, G[uillelmi] Sabinensis episcoporum, Vitalis s. Martini in Montibus, Petri s. Susanne tit[ulorum] presbiterorum, 30 N[eapoleonis] s. Adriani et B[ertrandi] s. Marie in Aquiro diaconorum cardinalium et mei G[eraldo] de Lalo notarii publici comparuit nobilis vir dominus Bertrandus de Guto vicecomes Leomanie et Altivillaris;

qui quidem vicecomes supradictus vocatus extitit coram dicto domino nostro die predicta ad dicendum veritatem super hiis, que in 35 processu per ipsum dominum nostrum facto super thesauro et rebus aliis, que dominus Clemens predictus ipsius tempore sue mortis dicebatur habere, ad quem predicta vel aliqua eorum pervenisse dicantur, cuius processus tenor per omnia noscitur esse talis:

S. oben S. 9, 39, 96.

Es folgt Bl. 114-119 noch einmal das Schreiben Johanns Cum venerabiles fratres et coepiscopos nostros vom 8. Mai 1320.

(F. 119) Et ibidem fuit interrogatus dictus vicecomes per dictum dominum nostrum sub virtute alias prestiti iuramenti super infrascriptis.

Et primo; si ipse habuit aliquid de thesauro portato de Castronovo 5 Cassanerii Avinionensis ecclesie et diocesis apud Montilium tempore, quo dominus Clemens lecto egritudinis, de qua postea obiit, incumbebat; qui vicecomes predictus respondit, quod nichil de thesauro predicto habuit nec contrectavit, nisi secundum quod deposuit alias coram sanctitate dicti domini nostri.

10

Interrogatus insuper sepefatus vicecomes, an vasa aurea vel argentea, que dicti domini Clementis mortis sue tempore erant, habuit vel apud se retinuerit; respondit sub iuramento predicto, quod non, hoc salvo, quod post mortem dicti domini Clementis magister Raymundus Fabri thesaurarius dicti domini Clementis posuit de vasis ar- 15 genteis antiquis dicti domini Clementis ad augmentanda et fortificanda vasa dicti vicecomitis usque ad summam trecentarum marcharum argenti vel circa.

Item dixit, quod credit, quod adhuc habeat de dictis vasis prefati domini Clementis tres vel quatuor tassias (120) fractas; alia vasa 20 negavit se habuisse.

Interrogatus de pannis laneis et cericis, dixit, quod multi panni cerici fuerunt empti post mortem dicti domini Clementis ad ornandum corpus eius; et credit, quod remanserunt de residuo decem panni, postquam corpus eius fuit traditum sepulture in Vilandraldo, qui decem 25 panni fuerunt distributi et dati ecclesiis convicinis, ut inde facerent ornamenta et celebrarent pro anima dicti domini Clementis, exceptis duobus pannis, quos ipse de illis decem sibi retinuit, de quibus fecit fieri unam casulam et unam capam processionalem; et exceptis duobus pannis de cameloto albo, quos dixit adhuc penes se habere.

Item dixit, quod habuit de pannis laneis emptis de pecunia dicti domini Clementis pro librata sua idem vicecomes, quia vidit, quod non poterant servari panni, qui iam erant tonsi, nec apparebat persona, cui possent restitui, cum tunc sedes romana vacaret, ipse vicecomes recepit omnes illos pannos et familiam suam induit de eisdem.

30

35

(F. 120) Dixit insuper, quod secundum veritatem ipse ignorabat numerum petiarum dictorum pannorum; sed dixit, quod secundum informationem sibi factam precium dictorum pannorum potest ascendere usque ad summam trium milium librarum Turonensium vel trium milium et quingentarum. Et dixit, quod dictos pannos recepit sine fol- 40

1 Vgl. oben S. 37.