Imágenes de páginas
PDF
EPUB

dictus, qui, mandatus et requisitus, predicta omnia et singula in notam seu notas recepi....

Arch. mun. de Montp., Arm. H, Cass. V, No 8. Parchemin original '.

CV.

LETTRES DE PHILIPPE DE VALOIS AU SUJET DU PÉAGE DE LA RADELLE.

(22 Janvier 1333-34.)

Philippus, Dei gratia Francorum rex, senescallo Bellicadri, aut ejus locumtenenti, salutem.

Ad supplicationem consulum ville Montispessulani, dicentium quod, cum super possessione quam pacifice et diu habuisse et habere. se dicunt, videlicet inmunitatis et franchisie non solvendi pedagium seu vectigal in loco vocato de Rudella, pro bladis et leguminibus, que ad dictam villam et per locum predictum faciunt apportari, inter ipsos consules, ex una parte, et vicarium Lunelli et pedagiarios dicti loci, ex altera, coram vobis seu predecessore vestro, vel vestro aut ipsius locumtenente, controversia fuerit agitata, processusque magni hinc inde super hiis facti, demum, propter libelli ineptitudinem et alia, in judicio fuerint anullati, mandamus vobis

Il existe aux Archives départementales de l'Hérault, Fonds des consuls de mer de Montpellier, Reg. B, 47, fol. 73 ro, un procès-verbal d'expertise analogue, à la date du 25 juin 1351, mais moins important pour les détails relatifs à la description des lieux. Il témoigne du besoin fréquent de réparations que nécessitait le canal de la Robine, si accessible aux ensablements. Un autre acte de 1368 (ibid. fol. 89, ro sq., et en original sur parchemin, B 59,) donne ainsi la position des deux écluses: « Quorumquidem sclafitoriorum unum est, videlicet minus, situm in dicta ripperia Lani, prope pontem vocatum Pont Mejan, et vocatur vulgariter Sclafitorium de Nachiraguas; aliud vero, videlicet majus, situm est in dicta ripperia Lani, juxta seu prope magnum murum dicti loci de Latis, in capite palissate, juxta bisturrem que est prope molendinum inferius, et vocatur vulgariter L'esclafidor del port..... » Les consuls de mer avaient le droit d'ouvrir ou de fermer les écluses, selon l'occurrence.

quatinus, si dicti supplicantes novam super hiis movere velint instanciam, contra dictos vicarium et pedagiarios ac dominum Lunelli, coram vobis vocatis evocandis, et receptis, si opus fuerit, testibus aliis, pendente dictorum processuum instantia productis per consules predictos, ipsis super hiis promptum et debitum exhibere curetis justicie complementum.

Datum Parisius, XXIIa die januarii, anno Domini millesimo CCC tricesimo tertio.

In requestis. Gervasius.

Arch. mun. de Montp., Arm. E, Cass. II, No 27. Original à queue de parchemin, sceau arraché.

CVI.

LETTRES DE PHILIPPE DE VALOIS CONTRE LES USURIERS

DE MONTPELLIER.

(29 Janvier 1333-34. )

Philippe, par la grace de Dieu roy de France, au seneschal de Baicaire, ou a son lieu tenant, salut.

Segnefié nous a esté que Bounin et Rafin, Lombars, et plusieurs autres demourans a Montpellier, en prejudice de nos ordenances, et en enfraignant ycelles, ont presté et prestent a usure, en prenant usures excessives, de quoi nulle punicion n'a esté faite, si comme l'en dit. Si vous mandons que de ce vous vous enfourmez, et ceuls que l'information rendra souspez apeliez sur ce, selon la fourme de nos dites ordenances, et en enquerez la verité, appellez ceuls qui seront a appeller, et, selon ce qu'il en seront trouvé coulpable, les punissez en tele maniere, gardant la fourme de nos dites orde nances, que li autres y praignent exemple.

Donné à Paris, le XXIXe jour de janvier, l'an de grace mil CCC trente trois.

Par les genz des Comptes. Ja. de Boulay.

Arch. mun. de Montp., Arm. C, Cass. IX, No 3. Original

à queue de parchemin, sceau arraché.

CVII.

LETTRES DE PHILIPPE DE VALOIS CONCERNANT LES RELATIONS COMMERCIALES DES HABITANTS DE GÈNES ET DE SAVONE AVEC SES SUJETS.

(Janvier 1334-35.)

Philippus, Dei gracia Francorum rex, notum facimus universis, tam presentibus quam futuris, quod nos, solita consideracione pensantes quod diversa scandala variaque pericula, que hostis antiqui malicia continue comittit et suscitat, regalis providencie sapiencia circumspecta quandoque per rigorem justicie corrigentis extirpat, quandoque per dulcorem clemencie pacificantis emendat, sicut qualitas exigit casuum diversorum, idcirco, cum olim inter quosdam subditos nostros, ex parte una, et commune Janue et Januenses, ex altera, pro culpis et excessibus aliquorum Januensium, qui contra subditos nostros se habuerant insolenter, et pro quibus excessibus marche fuerant a nobis concesse certis personis contra habitatores Janue et Saone, orta foret multarum materia questionum, nos tandem, antique devocionis Januensium ad coronam Francie non obliti, super dissensionibus et questionibus supradictis inter nostros subditos et Januenses prefatos teneri voluimus et mandavi̟mus viam pacis, partesque super hiis hinc inde fecimus audire per carissimum consanguineum nostrum ducem Borbonie, pluresque consiliarios nostros de cameris parlamenti et compotorum, ac alios, quorum audita relacione, super premissis in modum qui sequitur duximus ordinandum :

Primo videlicet quod Arnaldus de Deuce, Johannes Colleti, ac plures alii mercatores de Narbona et de Montepessulano, qui marcham habent contra habitatores Janue et Saone de octuaginta millibus regalium auri, et de aliis magnis pecuniarum summis, pro expensis, interesse et dampnis habere debeant viginti quinque millia libr. turon., ultra ea que jam, virtute marche eis concesse, vel aliter, de bonis Januensium habuerunt, pro solucione et integra satisfactione

T. I.

32

sortis, interesse, dampnorum et expensarum, ac omnium que, premissorum occasione, per dictos de Narbona [et de ] Montepesculano marcham habentes a dictis habitatoribus Janue et Saone modo aliquo peti possent, solvendorum eisdem mercatoribus, vel eorum certo mandato, in modum inferius annotatum, videlicet quod [per] Januenses, nostra licencia et auctoritate prehabita, ordinetur et fiat una imposicio trium denariorum pro libra, de et super omnibus mercibus et mercaturis Januensium, trium videlicet denariorum pro libra omnium mercium et mercimoniorum que per eos Januenses in regno nostro Francie adducentur, et aliorum trium denariorum pro libra similiter omnium mercium et mercimoniorum que per eosdem ab eodem regno extrahentur. Et de pecunia que colligetur et levabitur ex imposicione predicta, dicti Arnaldus et alii mercatores de Narbona et de Montepessulano habebunt quolibet anno quinque millia libr. turon., ita quod secundo et aliis sequentibus annis ex pecunia levanda ex imposicione predicta suppleatur eisdem Arnaldo et mercatoribus quicquid minus dicta quantitate quinque milia libr. turon. anno aliquo vel aliquibus habuissent, ut ipsi Arnaldus et mercatores ex pecunia ex dicta imposicione levanda, usque ad integram satisfactionem dicte summe viginti quinque millium libr. turon., si ad hoc pecunia ex ipsa imposicione levanda sufficit, quinque millia libr. turon., prout cicius fieri poterit, successive prius et ante alios, de quibus infra fit mencio, habeant omni anno. Debent tamen mercatores Januenses Parisius existentes promitere et se efficaciter obligare, quod dicta imposicio primo anno valebit quinque millia libr. turon., et quod ipsi supplebunt, et dabunt illis qui habere debent dictam summam quinque millium libr. turon., quicquid proximo primo anno defficeret de eadem.

Est insuper actum et expresse ordinatum, quod dilectus noster Anthonius Pessaygue, miles, qui marcham habet contra universitatem et habitatores Saone pro sexaginta millibus libr. turon., secundum formam arresti dati in parlamento nostro die ultima marcii, anno Mo CCC XX nono, Guillelmus Daneg, civis Agathensis, qui

marcham habet contra universitatem et habitatores predictos pro septuaginta florenis auri, per arrestum datum in parlamento nostro die vicesima prima januarii, anno Mo CCC vicesimo octavo, Bernardus Rogerii de Biterris, qui marcham habet, pro se et consortibus suis, contra universitatem et habitatores Janue pro octogentis florenis auri, per arrestum datum in parlamento, anno et die predictis, Bernardus de Partot, mercator de Montepessulano, qui marcham habet contra dictos Saonenses pro duobus millibus octingentis et quinquaginta libr. turon., Georgius de Massa, qui marcham habet, vice et nomine dicti Bernardi, pro decem et septem balis lane, Poncius Alamandini et heredes Johannis Naturalis, qui marcham habent contra illos qui se dicunt fideles imperii de Janua pro duobus millibus centum et viginti libr. turon., Bernardus Falguerie, Salvator Guillelmi et ejus socii, qui marcham habent contra Saonenses predictos pro tribus milibus et centum libr. turon., Stephanus Rogerii et Petrus Goyne de Limoso, qui marcham habent contra eosdem Saonenses pro septingentis libr. turon., Salvator Guillelmi et Stephanus Rogerii, burgenses de Montepessulano, qui marcham habent contra Saonenses hujusmodi pro nogentis centum et septuaginta libr. turon., Peregrinusque de Castaneto et Guillelmus de Bordaloyrano, qui marchas habent contra prenominatos Januenses pro duobus millibus ducentis xxx1a et duobus libr. turon., Jacobus Scarampi, qui marcham habet, suo vel patris sui nomine, in nundinis Campanie, contra eosdem Januenses, occasione debiti Rixardi Donati, de quadringentis florenis ad agnum, et Petrus Rocheta, qui marcham habet contra dictos Januenses pro sexentis libr. turon., et alii, si qui contra dictos de Janua et Saona hodie marchas habent, vel habentes causam ab eis vel eorum aliquo super marchis predictis, et super omnibus dampnis, expensis et interesse, que petere possent, occasione dictarum marcharum, contra predictos de Janua et Saona, communiter vel divisim concordare possint et debeant adinvicem, prout quilibet melius poterit, infra sex menses, a data presencium proxime sequturos; et, facta solucione et satisfactione primo dictis Arnaldo de

« AnteriorContinuar »