Imágenes de páginas
PDF
EPUB
[ocr errors]

rum que delate sunt ad ecclesiam B.
Protomartyris Stephani cum hymnis et
laudibus. Item in kalendariis antiquis
invenimus quod de dicta Translatione et
Receptione intitulatum est festum duplex,
quod dicta die in prefata ecclesia solemni-
ter celebrari consuevit, et idem cavetur
in kalendariis librorum nostrorum et alio-
rum episcoporum Autissiod. predec
rum nostrorum. Item invenimus capsu
argenteam antiquam que secundum tem-
pus suum extitit sumptuosa, in cujus
superficie vita et gesta dicti beatissimi
confessoris impressa in imaginibus et
insculpta continentur. Item invenimus
quod anno presenti, die jovis post domi-
nicam que cantatur Quasimodo, dicta
capsa que visitata non fuerat bene sunt
octoginta anni elapsi, per venerabiles viros
dominos J. archid. Felisium lectorem, R.
Periti, Simonem de Ascolayo, P. de Mai-
siaco, Adam de Boetia, canonicos Autiss.
et Stephanum de Cuciaco, presbyterum,
canonicum tortarium in dicta ecclesia,
adhibito secum Stephano Leonis aurifabro,
de mandato capituli Autiss. extitit visitata
et reperta multum subtiliter et fortiter
clausa, ita quod vix potuit aperiri ; ibique
una cum reliquiis, ut credunt, dicti sancti
reperierunt cedulas antiquissimas ibidem
inclusas, testificantes quod ibi quiescebat
et requiescit, pro certo, totum corpus
beatissimi Amatoris confessoris, et ex
collatione facta ad nonnullas cedulas re-
pertas in dicta capsa, et aliis duabus que
cum eadem reperte fuerant, quod bene
erant quatuor viginti duo anni quod dicta
capsa alias non fuerat visitata nec aperta.
Item invenimus per textum antiquum
quod in processione solemni consueta fieri
in Ramis Palmarum, per ecclesiam et
populum, in prioratu predicto, in oratione
que dicitur ibi de prefato beatissimo con-
fessore canitur (qui in presenti ecclesia
requievit) quod intimat et dat intelligi
quod modo non requiescit in prefata ec-
clesia dictus Sanctus.

nunc B. Amatoris vulgariter nuncupatur,
sanctum corpus quiescere. Idcirco nos,
ex officio nostro, omnem hesitationis ma-
teriam circa premissa a cordibus fidelium
amputare cupientes, tam per nos, quam
per alios commissarios nostros a nobis
commissos, viros prudentes et honestos,
capsas et sacraria ecclesiarum predicta-
rum duximus visitandas, adhibitis et pre-
sentibus religiosis viris priore et fratribus
prioratus ecclesie supradicte, que eccle-
sia B. Amatoris vulgariter nuncupatur.
Repertum est multas reliquias plurimorum
sanctorum martyrum et confessorum in
capsa ecclesie predicti prioratus consistere
secundum testimonium aliquarum cedu-
larum in eadem repertarum, nullum ta-
men testimonium per litteras vel cedulas
de corpore beatissimi confessoris predicti
ibidem repertum esse, licet cum omni di-
ligentia fuerit requisitum, prout nobis re-
tulerunt per sua juramenta super hoc pre-
stita commissarii antedicti, ac de hoc fi-
dem fecerunt, per publicum instrumen-
tum coram nobis productum. Ceterum,
apud Autissiodorum descendentes prio-
rem et religiosos predictos, coram nobis
vocatos et presentes, pluries et per plures
dies duximus requirendos, ut si aliqua
testimonia vel argumenta fidem in hac
materia facientia haberent, ipsa nobis ex-
hiberent, quod tamen non fecerunt, nisi
quod pretendebant se credere in dicta ec-
clesia dictum corpus habere, in qua fue-
rat inhumatum. Tandem nos, volentes
super premissis plenius informari, die lu-
ne post festum Assumptionis B. Marie
Virginis, nobis adjunctis venerabilibus ac
religiosis patribus domino Joanne Vize-
liacensi, Galchero S. Germani Autissio-
dorensis, Jacobo Pontiniacensi, Roberto
S. Laurentii de Abbatia, Roberto S. Petri
Autiss., Martino S. Mariani monasterii
Abbatibus, Adam conventuali dicti monas-
teris S. Germani, Joanne S. Eusebii priori-
bus, Joanne priore Fratrum Predicatorum,
et Arnulpho guardiano Fratrum-Minorum
Autiss. et presentibus religiosis ac secula-
ribus, una cum dilectis filiis et capitulo
nostre Autiss. predicte, ad locum, capituli
dicte ecclesie curavimus declinare, cap-
sasque ac libros et scripturas antiquas
dicte ecclesie oculis propriis subjicere, ac
testimonia et argumenta ad rei declara-
tionem faciendam recipere, scriptaque
invenimus in martirologio seu matricula
dicte ecclesie hec verba: IV. Idus julii,
Exceptio sanctarum reliquiarum Amatoris
confessoris et episcopi, Cyrici martyris
et Julitte matris ejus, Symphoriani mar-
tyris, Valis confessoris, et aliarum multa-

Attendentes etiam non esse verisimile quod canonici Autissiod. ecclesie predicte, eos qui ad predictam ecclesiam causa venerationis predicti gloriosissimi confessoris et devotionis accedent, aliquibus figmentis aut falsis documentis in ipsorum canonicorum periculum animarum vellent decipere, maxime cum de oblationibus in dicta ecclesia, ob reverentiam sanctorum factis aut faciendis a christi fidelibus, nullos ad ipsos singulares canonicos questus, sed solum ad pium fabrice dicte ecclesie opus integre pertinebant, et antiquos probos et devctos homines, qui olim

capsam sancti Amatoris ut pretactum est, plurimum sumptuosam sculpturas, et scripturas ac libros et cedulas, de quibus predicitor,fecerunt, seu fieri fecerunt, non est verisimile fecisse vel scripsisse, et ad fidem ac perpetuam credentiam facta et scripta taliter dimisisse, nisi plenam et puram continerent veritatem, ipsosque per sua scripta et facta populum fallere damnabiliter voluisse. Nec credendum aut dicendum est quod si aliquis fraudis aut deceptionis commissum fuisset in premissis, quod conscii et participes illud in mortis saltem articulo, quando non est verisimile aliquem sue esse salutis immemorem presumendum, fraudem hujusmodi in suam anime damnationem perpetuam tacuissent, quin potius ducti penitentia revelas

sent.

Attentis igitur omnibus et singulis rationibus, presumptionibus et argumentis predictis, de omnipotentis Dei et gloriosissime Genitricis sue semper Virginis Marie, predictorumque aliorum sanctorum pietate confisi, ex nostro officio et autoritate ordinaria, declaramus et declaravimus, quod corpus seu reliquie beatissimi Amatoris confessoris predicti, cui licet indigni in regimine successimus, in dicta ecclesia Autissiodor. requiescunt, ibique debent a Christi fidelibus venerari, ac etiam ad laudem et honorem Dei omnipotentis, B. Marie Virginis ac omnium sanctorum in dicta ecclesia exaltari.

In cujus rei testimonium una cum signis tabellionum subscriptorum sigilla nostra presentibus duximus apponenda. Acta sunt hec in capitulo Autiss. ecclesie predicte anno, Domini millesimo trecentesimo vigesimo, indictione tertia, mensis augusti die decima octava, videlicet die lune, predicti pontificatus sanctissimi in Christo patris ac domini Johannis, divina providentia pape, vigesimi secundi anno quarto, presentibus venerabilibus et religiosis patribus supradictis, pluribus et infinitis personis tam clericis, quam laicis, testibus ad hoc specialiter vocatis et rogatis in testimonium premissorum.

Et ego Johannes Championis de Appo-niaco, Autiss. diecesis, clericus publicus, autoritate apostolica notarius, capsis, libris, scripturis, sculpturis ac reliquiis predictis a predicto domino Autissiodorensi episcopo, una cum predictis venerabilibus patribus et presentibus aliis personis, tam religiosis quam ecclesiasticis, quam aliis videndis, tenendis et approbandis, et ad testimonia et argumenta ad rei declarationem faciendam ac recipiendam, ut supra scribitur, nec-non ad predictam decla

rationem a dicto domino episcopo faciendam, presens in capitulo Autissiod. ecclesie predicte, una cum notariis publicis infrascriptis, vocatus interfui, et ea omnia publicans, huic instrumento publico exinde confecto, propria manu subscripsi, signumque meum consuetum una cum sigillorum dominorum Autissiodor. episcoporum et abbatum predictorum, signoque notarii publici suprascripti apposui rogatus, in testimonium premissorum.

Et ego Nicolaus, dictus Longue joue, clericus Autissiodorensis diecesis, (comme ci-dessus.)

Item, notarii publici suprascripti ad hec a venerabilibus viris et discretis domino decano et capitulo Autissiodor. specialiter destinati, viderunt et diligenter inspexerunt antiquos libros Autissiod. et monasteriorum SS. Germani et Mariani Autissiodor. gesta pontificum Autissiodor. inter cetera continentes et invenitur videlicet in libris dicte ecclesie Autissiod. et dictorum monasterium antiquissimis, verba in omnibus et per omnia similia et concordantia, que sequntur.

Christianus episcopus, natione Alemanus, etc. comme chez le P. Labbe, tome 1. Bibl. Mss. pag. 434.

Item, in libro monasterii Sancti-Mariani supradicti verba que sequuntur.

Autissiodori post Abbonem rexit Christianus, natione Alemanus, vir simplex et humilitate precipuus. Hic B. Amatoris corpus a primo sepulture loco in cryptam ipsius domus festive transvexit.

De quibus libris predicta verba extraxerunt, et de ipsis ac litteris suprascriptis ad presens instrumentum, super premissis confectum collationem diligenter de verbo ad verbum fecerunt, et religiosis viris fratribus Guillelmo de Monte-Acuto,eleemosynario, Stephano de Castilione sacrista, Guidone de Tannera, Joanne de Castilione tertio priore, monachis dicti monasterii S. Germani; Johanne Baronis de Oratorio, Stephano Bordem de Blenello, curie Autissiodor. Notariis, Humberto Jocellin de Gurgiaco Autissiodor. Colino de Preis, Trecensis diecesis clericis, et pluribus aliis testibus ad hoc vocatis et specialiter rogatis. Datum visionis et collationis hujusmodi, anno Domini millesimo trecentesimo vigesimo, indictione tertia, mensis septembris, die vicesima, pontificatus dicti domini Johannis pape vicesimi secundi anno quinto, presentibus testibus supra scriptis.

domino Sancti-Prisci, Johanne de Mariaco, Ytacio de Constant, Adunoto de Taroeine, Guidone de Thociaco, domino de Valle d'Aligny, Johanne de Basoiches, Guillermo de Arciaco et Guillermo de Chanteloup, militibus; religiosis viris Dracone de Menetreu, priore prioratus de Sessiaco, Johanne de Cona, celerario de Iranciaco et priore Sancti-Amatoris Autiss. magistris Silvestro Viviani, Petro de Pulvereno, Petro de Fretis, Johanne Aurifabri, Johanne Ferrici, Johanne Sapientis thesaurario de Appogniaco, Michaële de Parisiis, Roberto de Pisis, Jacobo de Cluniaco, Hugone de Conseyo baillivo Nivernensi, Johanne presbyteri, Johanne de Loriaco, Stephano Balduini, Guillermo Morandin, Guillermo Salnerii, Petro Volandi, Guillermo de Balesa, Monino dicto le Gay, et pluribus aliis vocatis ad premissa testibus specialiter et rogatis.

Et ego Stephanus de Sancto-Juliano-deSaltu, Senonensis diocesis, clericus publicus, autoritate apostolica tabellio juratus, omnibus et singulis supra scriptis, et prout in presenti publico instrumento continetur, presens interfui, una cum testibus supra et tabellionibus publicis infra scriptis, et hec omnia publicando, et in hanc formam, publicam redigendo, hic me manu mea propria subcripsi, signoque meo consueto signavi una cum signis publicorum tabellionum infra scriptorum vocatus et rogatus. Les autres notaires sont : Johannes de Vernoto, Senonensis diocesis, Johannes Championis de Appogniaco, Nicolaus dictus Longue-Joue, clericus Autiss. diocesis, Humbaudus Burserii de Autiss.

(Ex Cartul. Episc. Autiss.)

N° 271.

Permission à l'abbé de Saint-Germain pour toutes les chapelles castrales de la même abbaye.

(An 1324-25, 28 janvier.) Petrus, miseratione divina Autissiod. episcopus, religioso et honestissimo viro nobis in Christo charissimo fratri Gauchero, abbati monasterii Sancti-Germani Autissiodor. salutem. Cupientes, ut tenemur, ut Dei cultum non minui, sed potius augmentari, ad petitionem nostram, quoniam religioni congruit, et hoc exigit devotionis nostre contemplatio laudanda, ut in capella domorum vestrarum de Perrigniaco, cujus fundationem approbamus, vos, successores ac posteri vestri missarum solemnia, processiones et divina officia cele

brarique et fieri facere licite valeatis, per petuis temporibus, tenore presentium indulgemus. Nolumus tamen quod propter hoc juribus parochialibus in aliquo derogetur.

Datum Autissiod. sub sigillo nostro, teste presentibus hic appenso, anno Domini millesimo trecentesimo vicesimo quarto, die sabbati post festum Conversionis Sancti-Pauli.

(Ex Tabul. S. Germani.)
N 272.

Extrait d'un acte de l'an 1324, par lequel un particulier, clerc, emprunte la bibliothèque de feu son oncle, chanoine d'Auxerre, léguée à l'Hôtel-Dieu du Chapitre.

(An 1324.)

In nomine Domini, amen. Universis presentes litteras inspecturis, officialis curie decani Autissiodorensis, salutem in Domino. Noveritis quod coram mandato nostro, videlicet, Johanne Championis, clerico publico, autoritate apostolica et dicte curie notario jurato in hac parte commissario nostro, propter hoc personaliter constitutus discretus vir magister Egidius de Paisiaco, clericus, confessus fuit se recepisse et habuisse, habere et tenere de venerabili domino Phelisio de Coauduno, avunculo suo charissimo, canonico et lectore ecclesie Autissiodor., libros inferius nominatos precario seu etiam dato.

commo

Videlicet Decretum, in pergameno caprino, cum apparatu ordinario.

Item, Decretales, partim in froncina et partim in pergameno caprino, cum apparatu ordinario.

Item, Innocentium qui continet apparatum Compostolani.

Item, parvum volumen in froncina, cum apparatu ordinario et decima collatione. item, Codicem, in froncina cum appara. tu ordinario.

Item, Digestum vetus, in froncina, cum apparatu ordinario.

Item, Digestum novum, in froncina, cum apparatu ordinario.

Item, sextum librum Decretalium, in pergameno vitulino, cum apparatu Johannis Monachi quondam cardinalis...... in fine dicti sexti libri est apparatus domini Digni de Missello legum professoris, super titulo de regulis juris libro sexto Decretalium.

Item, apparatum domini Hostiensis, in duobus voluminibus.

Item, Breviarium pulcherrimum, ad

[blocks in formation]

Lettre de main-levée mise de par le roi sur les constructions nouvelles du château de SaintGermain, à la requête de l'évêque et du comte d'Auxerre.

(An 1324-25, 10 mars.)

Comme nobles barons li cuens et révé rens pères en Dieu, l'évesque d'Aucerre, heussient nuncié ou fait nuncier par leurs procureurs, à religieuses personnes l'abbé et le couvent de S. Germain d'Aucerre noveile euvre par le giet de la pierre, pour cause et occasion de murs à créneaux et à tourz, lesquels li dit religieux proposoient à faire et faisoient environ leur dicte abbaye, et en enpechent ladicte euvre y eussient fait metire la main le roy sachent tuit que nous Regnaus Merciers, lieutenant de noble et sage monsieur le bailli de Sens, l'an de grâce mil trois cenz vint et quatre, le samedi après les Brandons, veismes deux paires de lettres, les unes scellées doudit conte et les autres scellées dou scel doudit évesque, par la teneur desquelles il nous apparut que li dit cuens et évesques avoient renuncie aus dictes nunciacions, et à tout le droit que ils pooient avoir; et havoient volu et ottroie que ladicte euvre se parfeist et que la main le roy qui mise y estoit à leur requeste, fust levée. Et pour ce nous, à la requeste desdiz religieux, ladicte main le roy havons levée de la dicte euvre, au profit desdiz religieux. Donné sous nostre seel, l'an et le jour dessus diz.

(Cartul. S. Germain, f 120 r° Bibl. d'Auxerre, n° 140.)

N° 274.

Lettres de l'évêque d'Auxerre au sujet d'un chanoine évadé des prisons du Chapitre.

(An 1325, 23 juin.)

Petrus, miseratione divina Autissiod. episcopus universis officialatus servientibus et subditis nostris ad quos vel quorum alterum presentes littere pervenerint, salutem in Domino. Cum viri venerabiles et discreti, dilecti nostri, capitulum nostre Autissiodor. ecclesie, ad quos, prout plenius fuimus informati, spectat de delictis a suis commissis concanonicis inquisitio, cognitio, correptio et punitio eorumdem, Anthonium de Goano, concanonicum suum, pro certis delictis impositis et judicialiter etiam expositis eidem, sicut a dictis venerabilibus accepimus, pro justitia de eo facienda, prout poterant et debebant, cepissent, et in prisione sual tenerent vinculis mancipatum, dictus tamen Anthonius, nescimus quo ductus consilio, inde fugit et erupit. Quocirca, vobis et vestrum cuilibet districte precipiendo mandamus, quatenus dictum Anthonium, si ad partes nostre jurisdictionis, ubi justitiam habeamus declinarent, exceptis locis sacris, capiatis et captum ad prisionem dictorum venerabilium Autissiod., sub custodia deducatis, dictis venerabilibus ac servientibus suis si presentes fuerunt ad capiendum, et in eorum prisionem reducendum, consilium et auxilium, modis omnibus impendatis. Tantum inde facientes quod de negligentia redargui non possitis, sed de diligentia potius commendari. Datum apud Lanum-Siccum, sub sigillo nostro, anno Domini millesimo trecentesimo vicesimo quinto, die dominica, in vigilia festi Nativitatis S. Joannis-Baptiste. (Ex Cartul. Episc. Autiss.)

N° 275.

Permission du roi Charles-le-Bel, d'élire un évêque à Auxerre.

(An 1325, 5 octobre.)

Karolus, Dei gratia Francorum et Navarre rex, dilectis nostris decano et capitulo Autissiodorensis ecclesie, salutem et dilectionem. Cum insinuato nobis per patentes vestras litteras, obitu dilecti fidelisque quondam nostri Petri de Gressibus, Autissiodorensis nuper episcopi, providendi ecclesie vestre de futuro pastore, quo nunc carere dicimini licentiam a nobis, prout solitum est, fieri per discretos viros nobis dilectos magistros Petrum Albi, le

gum professorem, clericum nostrum fidelem, ac ecclesie vestre predicte lectorem, et Joannem de Donna-Maria, concanonicos vestros duxeritis postulandam.

Nos, illam vobis tenore presentium liberaliter concedentes, dilectionis vestre sinceritatem ex affectu rogamus et exhortamur in Domino Jesu-Christo, quatenus habentes pre oculis solum Deum, et quicquid in ejus offensam potest cedere precaventes, de tali et tam idonea persona vobis et ecclesie vestre provideri curetis, que grata nobis esse debeat ac ipsi ecclesie fructuosa. Datum apud Espiers, die quinta octobris, anno Domini millesimo trecentesimo vicesimo quinto. J. Bau. Per dominum regem ad relationem domini Andree.

(Ex Tabul. Capituli.)

No 276.

Acquisition faite par Philippe, comte de Valois, de la maison de Grez appartenant à l'évêque d'Auxerre.

(An 1323-26, janvier)

Charles, par la grace de Dieu, roi de France et de Navarre à tous ceux qui verront ces présentes lettres, salut. Saichent tuit que maistre Pierre des Grez, jadis évesque d'Aucerre, feust obligiez et tenus à nous en une grande somme d'argent pour certaine cause; pour laquelle somme d'argent nous avons fait arier et mettre en vente la maison et hébergement de Grez, si come il se comporte et les appartenances qui en estoient et mouvoient de l'éritage dudit évesque; ouquel hébergement sont environ dix arpens, que jardins que prez, sauveour à poisson, huit arpens de vingne, tenant d'une part aux jardins, et à l'autre à la vingne du Prestre, vint arpens de terre à la Noue, tenant d'une part aux vingnes de l'ostel, et d'autre audit Prestre, quarante arpens de terre seans... d'une part à Jean d'Andresel, et d'autre à Montanglant, neuf arpens de terre au dessoubs tenant à Prison d'une part..... au prestre, neuf arpens de terre seants à Champdolent, tenant aux prez de Soisy, quarante et quatre arpens de terre tenants au bois l'évêque, huit arpens et demi de terre tenants d'une part au chemin de Paris, et d'autre à Henry Perrichon; dix et.... de terre entre le chemin de Paris et le chemin qui va aux défenses tenant à Huet de Montanglant....... de terre aux marchez de Dommange; quinze arpens de prez séants outre lesdites terres, quatre-vingt et onze arpens séants sur

la chaucée de Orcois, tenant à la forest aux Nonnains d'Yères d'une part, et d'autre au bois de Thenin... de bois tenant d'une part à Jehan d'Andresel, et d'autre à..... Pierre Lambre, et vint et cinq arpens de bois seants au bois de..... tenant au prieur de Tournant, et environ treize livre de cens et deniers, de quoy le prestre prent cent sols pour le mareschal, et environ soixante et six arpens et trois sextiers de bled de rente.

Et elle fut vendue ladite maison et hebergement avec toutes les choses dessus dites par cry sollempnellement et duement fait pour le prix de mille livres Parisis..... marche nous retenismes à nous comme Seigneur souverain, nous de certaine science avons laissé et baillé, laissons et baillons perpétuellement ladite maison et hebergement avec toutes ses appartenances et les choses dessus dites a notre amé.... cousin Philippe, comte de Valois et à ses hoirs, et à tous ceux qui de lui auront cause, pour le prix desdites mille livres; desquels mille livres nous avons eues et reçues dudit nostre cousin et l'en clamons quitte et ses hoirs à tousjours..... et promettons sous l'obligation de tous nos biens garantir à notre dit cousin à ses boirs, et à tous ceulx qui de luy.... la dessusdite maison et hebergement et toutes les appartenances. En tesmoing desquelles choses nous avons fait apposer nostre scel à ces présentes. Donné à Paris ou mois de janvier, l'an de grâce mil trois cens vint et cinq; ainsi signé, par le roy, à la relation.

J. Remigius. (Ex autographo.)

N° 277.

Consentement du Chapitre pour la coupe des bois de Varzy, appartenant à l'évêque. (An 1327, 15 juillet.)

In nomine Domini, amen. Universis presentes litteras, seu publicum instrumentum visuris et audituris. Petrus, miseratione divina Autissiodorensis episcopus, eternam in Domino salutem. Notum facimus quod nobis et capitulo nostre Autissiodor. ecclesie, ad tractandum, deliberandum et ordinandum de negotiis dictam ecclesiam et nos et discretos viros decanum et capitulum ejusdem ecclesie tangentibus, cum viris venerabilibus magisiro Radulpho Chevenelli, archidiacono Puysaye in ipsa, Michaele de Appogniaco succentore et capitulo ejusdem ecclesie capitulum tenentibus et facientibus, pul

« AnteriorContinuar »