Imágenes de páginas
PDF
EPUB

in principatu Antiochie ex acquisitione terre usque modo habuerunt de quibus eos inveni saxitos et tenentes. Et ut hec donatio mea atque confirmatio rata et stabilis omni tempore permaneat, presens privilegium in presentia domini patriarche Antiochie et domini regis Armenie, sigillo meo plumbeo jussi roborari, attestatione proborum virorum pariter et muniri. Hujus rei sunt testes: Acharias, Antiochie senescalcus, majos' comunie; Otto Tyberiadis; Guillelmus de Insula; Rogerius conestabulus; Eschevardus, frater senescali; Thomas Malebrunus; Baudoinus de Memendone; Socherus de Cozires.

Actum est hoc anno incarnacionis dominice, m°ccxvjo, mense februarii. Datum per manus Jordani cancellarii mei.

[ocr errors]

Ego Atto Placentinus, notarius sacri palatii, hoc exemplum ab autentico et originali domini Rupini, principis Antiochie, ejus sigilli plumbei munimine roborato, in quo erant ab una parte, forme quasi due sanctorum sculpte; una quarum tenebat crucem in manu, et altera tenebat formam libri, et erant circumscripte littere tales: Sanctus Petrus. Sanctus Paulus. Ab alia vero parte erat forma quasi militis armati, sedentis in equo, cujus circumscriptio erat talis: Sigillum Raimundi Rupini principis Antiochie. Sicut in eo vidi et legi, transcripsi per omnia et exemplavi nichil addito vel diminuto in litterarum oratione preter forte litteram vel sillabam, titulum seu punctum, et hoc absque ulla omnino mutatione, corruptione, diminutione dictionum vel sensus, ad quod corroborandum jussu prescripti domini Jacobi de Balduino, Januensis potestatis, propria manu subscripsi.

Da copia autentica estratta dal Liber Jurium reipublicæ Januensis, f.o 75, che si conserva nella Biblioteca della regia Università di Genova, colla quale collazionata concorda. In fede,

Torino, 12 marzo 1856.

Il direttore generale:

L. S.

M. A. Castelli.

1 major, dans le msc. de Semino Nicolita, de la biblioth. du roi, à Turin.

2 Paoli, Cod. diplom. ; pl. IV, n.o 46.

XVI.

7 avril 1216.

Confirmation des priviléges octroyés par les princes d'Antioche aux Pisans.

[Dal Borgo, Dissertazioni, etc., T. III, pg. 174 et suiv., Raccolta de' scelti diplomi Pisani. Muratori, Antiq. scrip. Italic. medii eri., T. II, col. 917 et suiv., dissert. XXX.

In nomine patris et filii et spiritus [sancti], Amen. Notum sit omnibus hominibus tam presentibus quam futuris, quod ego Rupinus', Dei gratia princeps Antiochie, Raimundi principis filius, voluntate et consensu domine Helvise uxoris mee principisse, nec non et domini Leonis, illustrissimi regis Armenie, avuncoli mei, et rogatu piissimi domini Hugonis, illustris regis Cypri, mei sororii, atque consilio hominum meorum, dono, concedo et confirmo in perpetuum hereditatem communi Pisanorum, filiis et omnibus illis qui sunt vel fiunt de honore et juramento Pisanorum, exceptis hominibus omnibus illis qui sunt de meo principatu Antiocheno et de meo dominio, qui non sunt Pisani, nec Pisanorum filii vocantur; ita quod ipsi non possint in honore et juramento Pisanorum, nec eorum libertate recipi nec colligi, omnes donationes quas Boamundus, meus avus, princeps Antiochie, et ejus mater, domina Constantia, principissa Antiochie, dederunt prenominatis Pisanis, ut illas habeant et pacifice, libere et quiete teneant, et absque calumnia et sine contrarietate aliqua in perpetuum possideant. Insuper dono, concedo et confirmo supradictis Pisanis plenam et liberam euriam, de omnibus causis et forifactis que dici vel excogitari possunt, per totum principatum meum et in omni terra quam, Deo volente, potero conquistare; ita quod aliquis homo Pisanorum de commisso aliquo seu forifacto, quod fecerit, nisi tantum de furto et homicidio et proditione contra propriam personam meam quam causam mee curie reservo, non debeat respondere nec rationem facere in curia alicujus, nisi in curia predictorum Pisanorum et coram vicecomite vel consule, secundum usus eorumdem Pisanorum et consuetudines. Propterea dono eis et concedo amodo plenam libertatem et perpetuam in toto principatu meo Antiocheno et meo dominio et in tota terra, quam habiturus sum per mare et per terram, emendo et vendendo, et liberum introitum et exitum, et de omnibus drecturis cabane

1 Rapinus, dans les Ant. script. Ital. de Muratori.

2 Roupen avait épousé la fille d'Amauri, roi de Chypre, sœur de Hugues fer qui succé

da à ce dernier en 1205.

3 Gaban, en arménien 4, signifie: défilé, passage étroit.

totius passaggii, et q.....rati et commercii, et domorum et jardinorum, et vini et vinearum, et omnium rerum venalium et de omnibus drecturis que pertinent ad emptionem et venditionem, ut ipsi prenominați Pisani, vel eorum famuli, seu quicumque res eorum et mercaturas portaverint, de omnibus drecturis liberi permaneant et immunes. Ita quod, ego nec mei successores, nec nostri bajuli, nec protonotarii', neque secretarii, nec aliquis alterius pro nobis, pro ulla emptione, seu venditione, vel passagiis, seu pro hujus modi drecturis supranominatis possimus, nec debeamus aliquid ab eis postulare vel accipere, aut aliquam inferre calumniam, excepto portu sancti Symeonis, ubi prenominati Pisani tenentur donare medietatem passaggii, quam solebant dare tempore Boamundi, avi mei, principis, et medietatem tercenarie ejusdem portus, et medietatem ancoragii. Et de omnibus emptionibus et venditionibus que pertinent ad dominium Antiochie, quas Pisani facient in predicto portu, fiant liberi et immunes. Et de omnibus rebus aliis venalibus que pertinent ad dominium dicti2 portus prenominati, donabunt dicti Pisani medietatem juris, sicut dederunt illam tempore dicti Boamundi principis, avi mei. Ut autem hoc donum, quod predictis Pisanis per hoc presens privilegium facio, firmum habeat tenorem et terminum suprascriptis testium nominibus corroboro, et meo principali sigillo munio et confirmo. Hujus rei sunt testes: Otho de Tabaria. - Willelmus de Insula. -- Acharias, senescalcus. - Eschivardus frater ejus. - Rogerius de Montibus. - Simon, camerarius.

Pontius Lombardus. - Thomas Malebrunus. - Johannes Flandrensis, dux Antiochie. Factum est hoc anno Domini moccxvj3, septimo die aprilis, ut a proximo mense venturo septembris, hinc inde in antea, firmum permaneat et eternum, quod in hoc presenti continetur privilegio. Datum per manum Jordani, cancellarii Nicolaï, vicecomitis in Antiochia Pisanorum.

Tronci cite cette pièce dans les Annali Pisani, T. II, pg. 91, et le P. Semino Nicolita en donne un long extrait dans son Mémoire sur le commerce de Gênes avec le Levant, conservé à la bibliothèque du roi à Turin.

1 pautonarii, dans les Ant. script. Ital. 2 domini, dans les Ant. script. Ital.

3 Camoaris, dans les Ant. scrip. Ital.

XVII.

Fin octobre 1233.

Donation de Constantin, seigneur de Lampron et thakatir d'Arménie aux Hospitaliers.

[Autrefois aux Archives de la Commanderie hospitalière de Manosque. - Titres envoyés aux Archives de Malte en 1741, n.o 2401].

[Cette charte, disent les bénédictins, auteurs du Nouveau traité de diplomatique, contenait une donation faite à Guérin de Montaigu, grand maître de S. Jean de Jérusalem, par Constantin2 qui se qualifie de seigneur de Lambron3 ou des Embruns, et sers de Deus, et meteor1 de la couronne des Ermines. Cette pièce est datée de l'an de la lettreure des Ermines qu'elle fut trouvée DCLXXXII. Par cet acte, Constantin faisait donation aux Hospitaliers du cazal de Gouvaira, situé, sans aucun doute, dans les domaines des Héthoumiens de Lampron].

1 Cet acte, qui est actuellement perdu ou égaré, est cité par M. de Nicolaï, dans son Histoire msc.te du grand prieuré de S.1 Gilles, conservée à Aix, en Provence; ensuite par les auteurs du Nouveau traité de diplomatique, T. IV, pg. 703; et par Daunou, Etudes historiques, T. III, Chronologie technique, pg. 503 et 505.

2 Constantin, seigneur de Lampron, était fils de Héthoum II, Sebaste, et neveu de Saint Nerses, archevêque de Tarse. Sa sœur avait épousé le grand baron Constantin, père de Héthoum ler, roi d'Arménie.

3 Le seigneur de Lampron, Լամբրոն, était le rival des Roupéniens, et fut pendant longtemps vassal des Grecs, dont il reconnaissait la suzeraineté. L'union, entre les Héthoumiens de Lampron et les rois de Sis, ne fut accomplie que lors du mariage de Héthoum ler, avec Za

bel, fille de Léon II, mariage qui mit ainsi fin à la rivalité qui existait entre les deux familles. Lampron est une forteresse au N. O. de Tarse, et dont j'ai décrit les ruines dans mon Voyage en Cilicie, pg. 359 et suiv.

4 Le meteor de la couronne des Ermines était le personnage qui, à la cour de Sis, avait la charge de mettre ou de poser la couronne sur la tête du roi. Cette fonction qui remontait à une date fort ancienne, dans l'histoire d'Arménie, fut conférée par Valarsace, premier roi Arsacide de la branche arménienne, à un personnage qui portait le titre de թագադիր, mot qui signifie celui qui pose la couronne. Après le règne de Héthoum fer, l'histoire d'Arménie ne parle plus des thakatirs.

5 L'an 682 de l'ère arménienne commença le 22 janvier 1233 de l'ère chrétienne.

XVIII.

22 Janvier 1236.

Chrysobulle, par lequel Héthoum I1 et Isabelle concèdent
aux Teutons diverses propriétés.

[Archives de Berlin; E copiario ordinis Theutonici, etc., parch. n.o I, c. 12, f.o; p. 36 b].

[De civitate Heronia cum suis pertinentiis, que dedit domui [Theutonice], Eython, rex Hermenie. LXXXIII].

3

Voluntate beneficii Dei patris et gracia domini nostri Jhesu Christi et beneplacito sancti spiritus, ego Eython, Christi Dei fidelis rex Armenie, filius Constantini stirpis regie et Ehelisabeth regina ejusdem filia, quiescentis in Christo Leonis regis, notum facimus vobis, qui nunc estis et qui post futuri estis, quod dedimus, ut petiit Dei, habitaculo domui hospitalis Alemannorum per manus sancti et religiosi magistri fratris Hermanni et dilecti Dei comendatoris fratris Littoldi, nominatam et speciosam civitatem Haroniam cum sui dispositione confinii, sicut est contiguum et separatum, secundum quod Dominus Goufridus habebat, quando Haronie dominus erat; quod nominamus singillatim cum abbaciis, casalibus, gastinis, terra, aqua, molendinis, prediis, montibus, collibus et fructiferis, planis et omnibus fructibus et pertinentiis et possessionibus, quia vidimus sanctam et religiosam domum hospitalis Alemannorum im

1 Le roi Héthoum 1er, était le quatrième fils du baron Constantin, seigneur de Partzerpert, qui était de la branche cadette des Héthoumiens de Lampron. Les frères aînés de Héthoum ler étaient le connétable Sempad, l'historien; Ochin, seigneur de Gôrigos; Ligos; ses frères cadets étaient: Basile, abbé de Trazarg; Léon; Jean Rapoun, abbé de Kerner et évêque de Missis (Mopsueste). En outre, le roi Héthoum Ier avait deux sœurs: Marie, femme de Jean d'Ibelin, connétable de Jérusalem, et Stéphanie, femme d'Henry, roi de Chypre.

2 Le fief de Heronia ou Haronia, qui est la transcription du mot Haroun, était possédé, à l'époque du couronnement de Leon II, par un baron appelé Léon, que Sempad nomme dans sa Chronique: por Įkari intp une nju. Ce fief avait ensuite passé à Gofrid ou

Godefroy, qui est mentionné dans le contenu de l'acte qui nous occupe.

3 L'origine de Constantin, père de Héthoum, n'est pas bien établie en ce qui touche sa parenté avec la raçe royale à laquelle il est fait állusion dans cette charte. On sait que Constantin était allié aux Héthoumiens de Lampron par son mariage avec la fille de Héthoum II Sébaste. Une autre opinion rattache Constantin à Héthoum Ier Sébaste, l'un des ancêtres des Héthoumiens, et fils d'Ochin Jer, premier baron de Lampron. Selon l'auteur de cette généalogie, Constantin serait fils de Vasag, second fils de Sempad, seigneur de Babaron, fils lui-même de Héthoum Ier Sébaste, déjà nommé. Cette dernière version se trouve dans le Journal Asiatique, loc. cit.; voir le 5e tableau, annexé à l'article d'oct. et nov. 1861.

« AnteriorContinuar »