scragen, van den hoirnecke van den ordenvaer op te vismerckt, ende daer tegen over aen der stadthuijs in twee sijden ter mercktwaert op ende dat alleene die vasten lanch duerende, maer buyten vasten, sal men vercoopen op die vischmerckt binnen zouwen gelijck voor vercleert is. 73. Item, den vracken harinck als men vercoopen also met vaten ende met scraigen op te voors. vischmer(ckt) binnen zouwen vande voors. hoirnecke achter den oedervaer om. 74. Item, den ijdelen harinck sal men vercoopen des gelijcken beneden den staecke ende nergers elders; soo wie den voors. harinck elswaerts vercochte, soude gelden alsoo dicke alst geschieden XX SC. het en waere dat ijemant binnen zouwen van sijnen woonhuijse alsulcken harinck vercoopen woude, dat hij dat sal mogen doen van eenre soorte ende nyet meer, behoudelijck den ijdelen harinck, die men sculdich sal sijn te vercoopen beneden den staecke, ende nergens elders op die vischmerckt. 75. Item, als van den harinck, die de gesworen sullen besien, sullen hebben hebben van elcken tonne harinckx twee haringen. VAN VLEESCH 76. Zie Stallaert, bl. 48, a, 178. VAN VISSCH. 77. Item, soo wie van eenigen visch te Diest ter vynten bracht in manden offt in corven, en die beneden arger waeren dan boven, daeraff soude die gene, die dyen visch gecocht hadde, der comenschappe ongehouden sijn, ende den genen die den visch gebracht offt gesonden hadde, soude den visch verloren hebben, halff tot sheeren ende halff tot stadtsbehoeff, ende daer toe souden sij daer aen verbeuren 13 royael. te bekeeren in drijen alsoo men die keuren van visch ende vleesch gewoonelijck is te deijlen. 78. Item, soo wat vleesch, dat die vleeschhouwers naeder vynten op te vleeschhouwers camer dragen offt leggen, dat sullen sij vore ix uren smorgens weder int vleeschhuijs moeten brengen; ende offt men naer ix uren op ter camer vonde, dat soude verbeurt sijn, al waert oock goet, ende daer toe ii royalen ende offt tselve vleesch op te cameren oncuijstbaer vonden worde, soo soude dat staen ten selven keure ende correctien offt inden vleeschhuijse ter vinten stonde. Van de Veemarckt. 79. Item, dat geen vleeschhouwer, offt ander wie hij sij, tegen eenich vee, dat op wech waer te Diest waert ter merckt te comen, tegen ginge offt reede, offt sijnde bij offt verre, om dat te coopen, offt oock binnen der stadt coopen, het en sij ter merckt comen, daer dat behoort, op te pene iii royalen. van van elcken rende. 80. Item, dat diesgelijck gen vleeshouwer offt andere hij sij van buijten offt van binnen, eenich vee dat hij des goensdaecht coopt op ten selven dach met wederom te vynten stellen offt vercoopen, op ten voors. keure van van elcken rijnde. iii royalen. 81. Item, dat geen voorstaender, die yemants vee vercoopt, niemanden vee vercoopen offt loven en sal, daer hij mede deijlt offt gesell is, op te voors. pene van iii royalen. van elcken rijnde dat hij anders loffden offt vercochte, ende van die voors. drij poincten sal alleman mogen calengeren. Dat oock die gene, die met eenige voorstaenders gesellen sijn, die selve huere gesellen, noch oock tegen hunnen meester vee coopen offt dingen sullen, noch oock den voorstaender tegen sijnen meesteren, het en ware een rijnt offt twee, voor sijn slaen ende anders nyet, op te voors. keure iii royalen, van van elcken rijnde. 82. Item, dat oock niemant, die ghewoonelijck is met vee buijten ter merckten te drijven, offt die voortaen sullen willen drijven offt die gene daer sij mede deijlen, offt yemant die met hun deijlt offt oock iemant in heuren naeme vee en sullen mogen coopen noch dingen, voer dat goensdachs x uren geslaegen sullen sijn, op die selve pene van iii royalen. van elcke rijnde, 83. Item, dat oock geen vleeschhouwers offt vercoopers van binnen Diest, met nijemanden van buijten gesellen sijn en sullen noch met hun deijlen op te pene van xx royalen. offt eenen wech tot Sint Jacobs in Galissien sonder verdrach ; ende daertoe scerp ende staff te nemen tot alsulcken daege als schepenen daer op ordineren sullen, als ijemant daer inne sculdich bevonden sal worden. 84. Item, soo wie voorstaender is, en sal geensints met eenigen vee buijten mogen drijven om te vercoopen, op te pene van iii royalen van elcke rijnder, noch oock geensints mede moghen deijlen. 85. Item, dat geen vleeschhouwer offt ander innegesetenen der stadt van Diest die rynden die hun toe behooren, offt daer hij deelachtich mede aen is, en sal mogen doen vercoopen bij eenige vreemde lieden, offt oock ingesetenen, die geene vleeschhouwers en sijn, ende metter comenschappen nijet om en gaen, noch oock bij andere op ten merckt houden staen gebonden offt ongebonden, op te pene van iiii royalen. van elcken rynde, ende dat den heere daer aff sijnen tol sculdich sal sijn te betaelen, ende daer toe dat die gene, die haer vee deden alsoo vercoopen, binnen eenen jaere daer naer, niemant anders vee als voorstaender en sullen moghen vercoopen offt hulpen vercoopen in eeniger manieren, op te selve pene van iiii royalen. alsoo dicwils te verbeuren als sij daerinne sculdich bevonden worden, ende met eenen goeden wettigen man te betoonen. 86. Item, om alle dolingen ende twiste te verhoeden dat niemant van de vee scrijveren, offt andere in heuren naeme gelt en heffe noch oock ontfaen dan vanden vee, dat onder hun geschreven is, op te pene van alsoo dicwils de contrarie geschiede ende van elcken rijnde van iii royalen. ende nochtans terstont over te geven den genen daert onder geschreven waere, ende op te selve pene offt hen iemant wederspannich maeckte tgelt over te geven. 87. Item. en sal geen voorstaender, die iemants vee te vercoopen heefft, vanden selven vee moghen gaen offt scheijden voer dat selve vee, al vercocht is, sonder consent van sijnen meester op te pene van iii royalen, ende offt iemant in eenich van de voors. puncten sculdich bevonden worde, die macht nijet en hadde die keuren te betaelen, soo sal hij daer voor moeten doen alsulcken wech als schepenen daer op ordineren sullen; ende hier aff sal alleman moghen calengeren hij sij van binnen offt van buijten ende hebben tderdendeel van die keure. 88. Item, want niet tamelijck noch goddelijck en is dat men op vigilie daege, offt ander hooge heylige daegen, comenschappen doen offt hanteren sal, soo is overdraegen, dat men voortaen soo wanneer eenige vigilie daege op den goensdach comen dat men dan den merckt dach houden sal des dynsdach te voren, ende nyet der goensdachs. Jos. LYNA. Staatsarchivaris te Hasselt. ERTBRANT Dat verdrag, alleszins in 't voordeel van 't vikariaat van Breda, gaf gelegenheid tot spotternij van wege de Hollanders, die den deken van Eekeren, om reden dat hij slechts inzage had van den stoffelijken toestand der kerk van Putte, den stoffelijken deken noemden. Deze echter liet zich niet ongeloond voor den aap houden. Krachtdadiger dan ooit trad hij sinds voor de rechten van 't bisdom en ook voor die van de dekenij van Eekeren op. Reeds het jaar nadien, in 't begin van 1840, had hij zijne Eminentie kardinaal Sterckx zoo goed als over om de kerk van Putte, zich op Belgischen bodem bevindend, tot eene nieuwe Belgische hulpkerk op te richten (1). Beslissend was, in dit opzlcht, het bezoek dat hij op 22 Juni 1841 met zijne Eminentie, vergezeld van kanunnik Crockaert en van Erven, superior toen van 't klein Seminarie te Hoogstraten, aan de kerk van Putte bracht. Onmiddellijk nadat hij kennis had genomen van de ligging der kerk en van de bevolking, welke zich in de streek aan de Belgische zijde ophield, verklaarde de Mechelsche kerkvoogd zonder omwegen dat de kerk van Putte de zijne was, dat hij besloten was ze tot eene gewone parochiekerk te verheffen en er eenen pastoor te noemen, doch dat hij er niets tegen had dat degene, die er nu was, er bleef (2). Eerlang dan ook werd er aan dat besluit gevolg gegeven. Bereids op 11 Juli 1842 erkende 't Gouvernement te Brussel de nieuwe parochie van Ertbrant, den 20 December daarop (1) Ultimumque quod mihi desuper in initio 1840 dixit (Zijne Eminentie) est quod non a se foret et ab ejus intentione non absonum si posset ista ecclesia erigi in succursalem archiepiscopatus Mechliniensis. Kerkarchief te Eekeren. -- (2) Pro memoria. 1841 die 22 Junii in die sacrae confirmationis, quam hic administravit, post meridiem Eminentia Sua mecum et comitibus venerando domino canonico Crockaert et venerando domino van Erven, supériore seminarii Hoogstratani, personaliter visitavit ecclesias de Hoevenen et Putte ac palam declaravit ecclesiam de Putte esse suam et intendere se eam erigere in succursalem sui archiepiscopatus, ac pastorem ibi constituere, nullatenus tamen impediri quod ipsemet ibi maneret etc. Ibid, |