ipsique religiosi domino regi inseparabiliter et continue adhesirint, sibi soli et nulli alii fidelitatem facientes per triginta annos et amplius. An Comiti fidelitatem facere teneantur, et videtur quod non, quia vassallus non cogitur pro uno feodo plures dominos habere: nota Hostien. in summa; de feu. co ultimo v. set numquid tenebitur: et iste terre de Garviach in una carta cum aliis et post alias terras et sub eadem data eis donata a a So in Ms. fuerint, pro quibus omnibus dominum nostrum regem recognoverunt per xxxta annos et ultra, et hodie recognoscunt, et sibi pro eis fidelitatem fecerunt et faciunt, igitur alii pro eis fidelitatem facere non debent, nec pro aliis terris ab eis per xxxta annos pacifice possessis, quia pro eis domino nostro regi servicium debitum exhibuerunt in cujus manu tanto tempore fuerunt: nam in li. feuorumti. si de feu. de defunct. fuerit, c. si quis coll. x., dicitur si quis per xxx annos rem aliquam in feudum possedit et servicium domino exhibuit, quamvis de ea re nuncquam investitus sit, prescriptione tamen xxx annorum poterit se tueri. Si enim prescriptus+ libertatis contra dominum in libertate sua tuendus erit. C. de episcopis et cleri. li. 1. et sufficit in talibus prescripcio xxx annorum: habetur eciam in libro feudorum de feu. dato invicem legis commissor. c. quid obligavit. Cum enim libertas favorabilis sit, de facili prescripsit contra servitutem, de privilegiis c. cum olim, § per, et c. ex ore, § fi. non sit e contra c. de prescrip. contra libertatem et non adversus libertatem, l. fi. et pretores fovent libertatem, ff. de alienacione, iuii. mdi. ca. facta, l. iij. § i. Rex eciam Willelmus hoc videtur voluisse quia ubi comes David dixit Quare volo et concedo ut predicta ecclesia de Lundoris et monachi ibidem deo servientes habeant et teneant in liberam etc. de me et heredibus meis prenominatas terras ita libere etc, Idem rex Willelmus omittit, ut videtur scienter, hec verba de me et heredibus, et dixit ut prenominati monachi omnia supradicta in terris et in omnibus aliis ad proprios usus et sustentaciones

suas habeant et teneant. Item toto tempore post fundacionem ipsius monasterii quotiens terra de Garviach erat extra manus dominorum regum Scocie semper isti religiosi regi et nulli alii adheserunt, tanquam superiori et domino immediato et sibi fidelitatem fecerunt. Item si fidelitas aliqua pro ipsis terris esset debita, videtur ipsis per pactum factum a comite et a rege

[fol. 22.]

remissa, quia feodum invenitur sine fidelitate in libro feu. quantum fiat investitura, c. nulla, et invenitur feodum liberum et immune unde communiter dicitur, Ego teneo hoc castrum in feodum liberum et de tali non tenetur quis facere nisi simplicem recognicionem, nota Hostien, in summa de1. . . etc. generaliter in quartum versum, set contra, versus finem versus. Set comes et rex concedit terras sine omni servicio et exaccione seculari in liberam etc. ut1 modo fidelitas est

servicium quo videtur esse remissa quia subdit quod nullus michi succedencium etc. Item quia dominus sine voluntate vassalli feodum alienare non possit, nec vassali in generali alienacione concurrent, nisi hoc nominatim dictum sit. Azo. cujus fuit hoc quoad decimam quod sicut vassallus invito domino feodum alienare quomodo tales alienatas cadit a feodo2

per fredericum c. inperialem §. Preterea ducatus, et ita tz pe. de bel. per. quemadmodum, nec jus filiacionis transferri possit invito filio, ff. de adop. 1. ij. idem Hostiensis de ma. et obe. dilecti, in locutura†, et in summa de feu. ult. vers. set nequit, et spe. ti. de feu § i. vers. xxix; et hoc verum est de jure quo rex eos invitos alienare non potuit. Item dato quod rex alienasset terram de Garviach cum tenentibus, tamen clerici sub nomine libere tenencium non essent comprehensi, per id quod legitur et notatur de privilegiis ex parte abbatisse juxta ver. clerum et populum, nam cum clerus et populus sint diverse professionis xij. q. 1. duo, xcvj. di. duo: xix. q. 1. due de ma. et obe. solite, in expressione unius alius non continetur facit c. si sentencia interdicti de sen. ex. li. vjo: et licet transtulisset clericos, monachi tamen non essent comprehensi, nam clerici et monachi sunt re et nomine diversi, ne cle. et mo. in Reis xvi. q. 1. legi. Item rex David suam donacionem interpretatus fuit et declaravit expresse quod illos religiosos vel terras eorum non transtulit in comitem marrie quod sibi licuit, quia unde jus prodiit interpretacio juris procedere debet de sen. ex. inter alia: de judi, cum venissent; et beneficia principalia principes solent interpretari, notatur per b. et alios, suggestum de Dec. Et comes Marrie dotarius pro se, heredibus suis, ac succes1 Illegible. 2 Several lines illegible.

[fol. 23.]

Nota de viij

in satisfac

nobis de

soribus, manifestat predictos religiosos ad compariciones, sectas, vel fidelitatem sibi vel suis successoribus non teneri, que manifestacio habet vim siuet quia facta fuit cum cause cognicione: nota doctorum in c. fi. de rescrip. lio. vj: et non solum Marcis quas declaravit, set in satisfactionem vexacionis et injurie eis illa- Comes de Mar tarum annuam pensionem octo marcarum de terris de Flandir tionem dedit in liberam et perpetuam elemosinam eis constituit, et omnia Flandres. ista morte defuncti confirmatur post quod tempus non penitet heres. C. fami. hercisde v. filius. Et si dubium esset, tam favore elemosine etc. tam favore devocionis grate quam favore religionis esset talis interpretacio facienda, quia in donacionibus ad elemosinam et pro remedio animarum plenissima est interpretacio facienda: nota Ho. c. dilecti de doncs. Item dominus comes de douglas intravit et peciit jure comitis marrie qui recognovit se nullum jus habere loquendo de terris istis et de oneribus debitis racione eorum, et iuri coherenti cause et rei renunciavit, ergo nomine suo vel petere possit in regis jure; nemo plus juris etc. Item sicut approbat conquesicionem factam de terra de Garviach per comitem marrie, Ita recognicionem de istis non sibi debitis approbare debet, alias non debet consequi beneficium per ipsum cuius factum studet multipliciter inpug- nare, c. cum olim de sensi [censi], cum ibi notatis per doctores. Quia quod aliquis approbat pro se tenetur recipere contra se: c. iiij. q. iij. § si quis testibus. Item non est patronus quia ius patronatus est potestas representandi instituendum ad beneficium simplex et vacans, set Ho. in summa § i, alio modo dicitur ius patronatus quod acquiritur ex manumissione proprii serui ff. de iure patronatus in l. i. secundum Hostien. neutro modorum istorum est ipse patronus ergo etc. Item est heres qui in vniuersum ius defuncti succedit et talis vocatur sucessor iuris, ff. de ħe insti. 1. quociens § hered.; et excepcio que competebat contra defunctum competet contra talem successorem. ff. de contra. ep. 1. dolia § fi. nota et Dynus in ra iuris si quis in ius succedit cum ibi notatis, set defuncto obstaret talis excepcio, nec possit dominus comes de Douglas aliud excipere quia habet titulum lucratiuum et vtitur a successione re ex persona a[u]ctoris, vt ff. de do. ma. et metus excep. 1. apud celsum § de a[u]ctoris.

Item donatarius et alij legatarij siue in rem successoris creditoribus non respondent, in l. quociens, C. de hered. insti., ergo

[fol. 24.]

loco heredum non habentur, quia heredes tenentur pro defuncti debitis respondere, ergo non respondent ut heredes qui heredes non sunt. Cum igitur dominus Comes de Douglas quo ad comitem de Huntyngtoune sit donatarius et non successor in totum ius defuncti, sequitur clare quod non est heres, nec obsequia spiritualia sibi vt heredi sunt prestanda. Et cum sit successor vniuersalis comiti marrie qui informatus et cum cause cognicione ista declarauit ad se non pertinere, cuius morte ista confirmatur, sic quod non possit heres penitere, et dominus comes de Douglas habeat titulum lucratiuum et vtitur a successione re ex persona a[u]ctoris sicut ista excepcio repelleret comitem Marrie si viueret, Ita repellat dominum comitem de Douglas qui vtitur iure suo, et cuius factum non debet impugnare, ex quo magnum fructum consequitur ab eodem.

Item quia dominus rex Dauid declarauit expresse se istas vel alias eorum possessiones non transtulisse in comitem marrie et acciones personaliter alicui competentes eciam re alienata, cuius nomine competunt apud eundem remanent; ff. de accio. et obli. V. quecunque, et ff. de furtis v. inter omnes.

Item in generali alienaccione vassalli non continentur inuitis ⚫ vassallis, et maxime minori domino, sicut nec ius filiacionis inuito filio, et licet tenentes venissent clerici non venirent, et licet clerici non monachi. Et cum vna carta et donacione vnica ipsi habeant istas possessiones et omnia alia loco vnius feudi, et pro vno feudo vassallus plures dominos non cogitur habere, et per cclx annos regi fidelitatem fecerint et nulli alii, et sic rex ipsos prescripserit, et hoc voluit rex Willelmus, sequitur quod ab inpeticione comitis sunt absoluendi. Ista causa non solummodo pro libertate monasterii facit set exprimit ius regium, et corone regie iusticiam tuetur ne in regem monasterii lesio redundat, in c. cum olim. ij. § fi. de priuilegiis; spe. ti. ti. de. actore, versus, Item illustris på et in ti. de reo vs, Item consul etc. Item cum feudum invenitur sine fidelitate, vt per pactum remissa, et liberum et immune, et hec concedantur in liberam etc. et sine omni seruicio et exaccione seculari non obstat si comes dicat quod ius agendi personale in rem scriptum transit in singularem successorem sine cessione, vt ff. de aqua plu. ar. 1. si tertius § si quis prius; et res transit cum sua causa in c. ex literis de pig. et de decs. cum non sit, quia hic nullum ius est

scriptum speciale in terris istis set obsequium prestandi oraciones que ad animarum salutem debetur heredi vniuersali, et est scriptum in tota successione non in re singulari, nec obstat quod dicitur abbas approbauit processum ibi processu trium dierum stante vt valido, quia non approbauit processum set ordinem procedendo non inpugnauit, et ibi ly vt non est veritas expressum set propter similitudinem facti aliqua numerantur inter ea de quorum numero non sunt; xxvij. q. i. quotquot; notatur in c. nuper de biga.

(Abstract)

'DAVID, EARL of HUNTHYNGTON.'

[NOTE. The document here inscribed in the pages of the Chartulary, like that which follows it (CL.), differs wholly in character from the general contents of the volume. It is simply the opinion of a skilled ecclesiastical lawyer on a disputed point of law. Such documents are not very common among the ecclesiastical remains of Scotland in the mediæval period; and that which is now before the reader is interesting, not only for the subject matter dealt with, but as affording a very full specimen of the form and style in which such legal opinions were drawn up. The opinion is manifestly the work of one who was well versed in the civil as well as in the canon law, and who was familiar with the writings of several of the most eminent of the mediæval jurists.

The numerous references to the Pandects, the Codex of Justinian, the Decretals of Gregory Ix., and the great legal commentators, have been mostly identified, and they will be found dealt with in the Notes and Illustrations. In the following Abstract it has not been thought necessary to give these references, and the aim has been to exhibit the argument, leaving the authorities cited to be examined by the curious. That the reader may understand the situation it may be explained that David 11. had given (see CXLVII.) the lands of Garioch to his cousin, Thomas, Earl of Mar. Mar had at first claimed from the abbot and monks of Lindores, as from his other freeholders in Garioch, homage, fealty, and compearance and suit at his courts (see CXLVIII.); but on learning the facts of the case more fully, he formally acknowledged that the abbot and monks were under no obligation for any of the observances claimed as being due to him, his heirs, and his successors. To the Earl of Mar succeeded the Earl of Douglas, who renewed the claim in the form that the abbot and monks should recognise him as the heir of Earl David, and that to him they should render the observances which had been due to Earl David, and more particularly, that they should render fealty to him, exhibit their charters in his court, and