deert hadde, dat hy alle jair niet opgeclom(m)en en wair, soe souden die huysmeysters dieselfde mogen uutsetten. Ende oft dan onder die sunte Willebrovirdts kinderen soeveel jongers niet bevonden en worden, bequaem als vooren, so sal men andere arme scholieren mogen aenveerden, ende die kyesen uuyt het collegie van sunte Jheronimus tUtrecht, in den manieren hyernae beschreven.

18. Die regierders, procuratoirs ofte huysmeysters, alsoe voorschreven is, Paesschen ofte Victoris te samen vergadert wesende, sullen doen vergaderen alle die arme scholieren, die men in sinte Hieronimus schoole sitten ende hoir lessen hooren in sexto ende in quinto, ende dieselve doen examineren; ende dan van diegeene, die aldair bequaemste sullen gevonden worden om wel te leeren ende aen te nemen, dairuuyt sullen die regierders ende huysmeysters het getall, twelck sy dencken te mogen onderhouwen, vervullen. Des en sall dan noch tot genen toecomenden tyden ymant aengenoomen moghen worden, tensy dat eerst voor all blijckt, dat hy warachtich arm is ende dat sijn auders geen macht en hebben hem ter schoolen te houden, ende dat hy bequaem ende willich sy totter leeringe ende van goider conditien. Ende dat met warachtige getuychenisse van vrunden ofte buyrluyden, indien alsulcken jongen van Utrecht ofte dairomtrent gebooren waire, ofte by vaste bescheyde van den pastooren ofte wethouders van den plecken, aldair die jongen gebooren sall sijn, indien hy ware van buyten Utrecht. Welverstaende dat, ingevall datter questic geviell op die preferentie ende wie van twee ofte drye jongeren voorgaen souden, so sal men altijt vorderen in equalitate, indien sy beyde recht arm zijn ende

gelijck bequaem om te leeren, die van Utrecht gebooren is, ende nae die van Utrecht (die) gebooren is in der naeste plecke by Utrecht, als Amsterdam ende diergelijcke anderen, ende onder dien dengenen die best geleert is ende voor denghenen, die min kan, qualicker gestudeert ende min verstants ofte begrips heeft; ende sullen die geprefereert worden voor die andere, die van vorder plaetsen gebooren zijn. Mer als die bequaempste in alle conditien, van armoide, van verstande, van geleertheyt ende anders, geheelick gelijck bevonden worden, ende all binnen Utrecht off effen naeby Utrecht gebooren waire, sullen die regierders ende huysmeysters dieselffde jongens dan mogen om die plaetse te hebben doen loeten, en die dan het lot vallen sall die plaetse geven.

19. Insgelijcx sal men altijts doen, alsser een plaetse int collegie vaceren ende openstaen sall, hetsy datter een gestorven zy ofte uuyter collegie gescheyden, ofte oock datter yemant om seecker redenen van alle sijn plaetse gepriveert ofte uuytgejaccht worde. Ende soe wie in dat collegie voorscreven sterfft, die sall tot prouffijt van den collegie dair laeten alle tgene, dat hy dairinne gebrocht sall hebben.

20. Item so wye in dit collegie sall comen wonen, dye sall mit hem moeten brengen alle sijn clederkens, boicken ende linnewaet, dienende tot synen lyve, ende darenboven een pair goide nieuwe slaeplaken ofte dertich stuvers dairvoor tot behouff ende prouffijt van den collegie ende vermeerderinge van den inboedel; welcke slaeplakenen ofte gelt hy nyet en sall mogen wedernemen, indien hy namaels uuyter collegie gaen wilde, ofte oeck door sijn verdienste dairuuyt gejaecht worde, ofte dat syluyden ofte hooren

ouderen so rijck geworden waren, dat sy die aelmissen nyet meer en behouffden.

21. Item diegeene, die int collegie plaets sullen hebben, die sall boven synen kleren draegen den mantel, die sunct Willebroordts kinderen noch gedraigen hebben, ofte van andere verve gelijck die sunte Jheronimus gedragen hebben, ofte soe die regierders ofte procuratoren dat gelieven sall.

22. Item dat alle erfrenten, losrenten ende immobel goideren, die totten voorscreven collegie gegeven sullen worden, en sal men geensins mogen vercoopen noch veralieneren; insgelijcken sal men die losrenthen wederom beleggen ende die hooftsomme van dyen geensins verminderen mogen, noch brengen in der daghelicxen coste ofte anders uuytgeven in geenre wyse.

23. Item sullen die arme clercken oock geloven, als sy uuter collegie scheiden sullen, dat sy die elemosinen ende weldaden, die hemluyden in dit voorscreven collegie geschyet sullen weesen, altijt voor ogen hebben ende gedachtich sijn. Ende als sy tot state ende rijckdomme gecommen sullen weesen, dat sy dan dye handt dairaen houden sullen, dattet voornoemde collegie altijt in vermeerderinge ende goide regel ende observantie gehouden mach worden, ende also nair hoir qualiteyt haer elemosinen dairtoe contribueren willen. Biddende altijt neerstelicken Godt almachtich um salicheyt voor all dengenen, die totter voorseyde collegie behulpelich geweest sullen zijn.

24. Item dye van Utrecht hebben plaetsc int collegie van paus Adriaen van Utrecht voor twee persoenen, van Utrecht gebooren. Insgelijcken in die universiteyt van Pysen, oock voor twee persoenen van Utrecht. Ende men sal beneerstigen van noch meer plaetsen

te mogen crigen ende gefondeert worden, bysonder binnen Loeven, dair men die jongers, weesende van goider apparentie ende comende uuyt dese collegie, voor allen anderen in ontfangen ende prefereren sall.

25. Ende sullen die regierders gehouden wesen, by eeden dese statuten ende ordonnantien te onderhouden. Ende insgelijcken sullen die procuratoeren, rentmeyster ende schoelmeyster schuldich sijn by eede te geloven, dat sy deese ordonnantie niet te buyten sullen gaen.

26. Item oft in dese ordonnantie yet vergeeten wair te ordineren, dat tot prouffijt der voorscreven collegie weesen mochte, sullen die regierders ende procuratooren dairvan mogen disponeeren 1), soe sy bevinden sullen totten meesten oorbair ende prouffijt van den collegie dienlick te weesen ende behooren sal.

Ende omdat dese dingen ten ewigen dagen te vaster ende onverbrelicken onderhouden ende geobserveert mogen worden, soe hebben die voorseyde gemeen gebroorders gebeden den weerdigen, edelen ende eerbaren heren heren Adriaen van Renesse, Domdeecken, Johan van Duvenvoirde, Domscholaster, Johan van Culenborch, heer van Rijnswou ende van der Vuerse, schout, Ernst van Nyenroide, ritteren, eerste borgemeysteren tUtrecht, Johan van Swoll ende Gosen Janszoen van Amersfoort, beyde procuratooren in der tijt van der voorseyden broiderschap, desen brieff (te) willen besegelen mit hoiren segelen.

Twelck wy Adriaen van Renesse, Domdeecken, Johan van Duvenvoirde, Domscholaster ende Johan van Culenborch ende Ernst van Nyenroide, ritteren, ende Johan van Swoll, procuratoir voorseyt ter bede ende

1) In HS. disputeeren«.

ernstelicken begeren van den voorseyden gemeen broiders geern gedaen, ende onsen segelen aen desen brief gehangen hebben. Ende ick Gosen Janssoon van Amersfordt, procuratoir voorseyt, want ick selver deeser tijt geen segel en hebbe, soe heb ick gebeden Evert die Greef, onse medebrooder van de broiderschap voorseyt, deesen brief mede over my te willen besegelen mit synen segele; twelck ick Evert die Greeff, medebroeder vorscreven, ter beede van Goesen Janszoon procurator, geerne gedaen ende mijn segel aen deesen brieff gehangen hebbe.

Gegeven int jair ons Heren duysent vijfhondert een ende vijftich op sunte Willebroordus dach, den sevenden dach in Novembri.

Naar een afschrift in het cartularium van het Collegium Willibrordi.

3. Approbatie van den nieuwen broederschapsbrief van het Collegium Willibrordi. 1552.

Wy schout, burgemeysteren, scepenen ende raidt der stadt van Utrecht doen kondt allen luyden, die deesen onsen brief sullen sien oft hooren leesen, hoe dat die regierders ende procuratoirs van dat nieuwe collegium der armen clercken, genoempt sinte Willebroordts, binnen der stadt Utrecht geërigeert ende gesticht, ons gethoont hebben seeckere besegel(d)e brieve van de fondatie, erectie ende ordonnantie vant voorscreven nyeuwe collegium, versouckende ende begerende van ons, dat wy dieselve brieven van fondatie, erectie ende ordonnantie approberen, ratificeren ende confirmeren, believen soude(n) willen. So est, dat wy schout, burgemeysteren, schepen ende raidt voornoemt dieselve brieven in onsen raidt doen lesen, gevisiteert ende rypelick dairop gecommuniceert hebben; ende