Imágenes de páginas
PDF
EPUB

malam subditorum solutionem a singulis communicatis in propria persona exigant vel exigi faciant, et qui solvere noluerint, communioni fidelium interesse non valebunt nisi de licentia pastoris. Similiter et custodes ecclesiarum sua iura exigere poterunt.

7. Item vicarii et officiati suis pastoribus vel vicecuratis in omnibus fideliter debent obedire et in divinis officiis ut altera manus pastoris cantando, legendo et ministrando in sacris semper presentes adesse, nisi causam rationabilem (iudicio pastoris vel vices illius. agentis) habuerint, quare ad ea minime teneantur. Contrarium qui fecerint, per penam et voluntatem decani Veluwe punientur.

8. Item quum pastores vel vicecurati rationem reddituri sunt ovium suarum, opere precium est, ut omnes oves suas, quibus president, semel in anno, nempe ante festum Pasche, loco competenti illarum. audiant confessiones more ecclesiastico, quatenus fieri potest, presertim qui sacro tempore prenominato participes fieri volunt communioni corporis et sanguinis Domini, ne post actam confessionem et absolutionem aliquis subditorum ad sacra admittatur sumenda, nisi examinatus simpliciter credat ac catholice intelligat. Contrarium qui fecerit ac audiendis confessionibus se intromiserit, nisi admissus per pastorem vel vicecuratum, pena 1) prout de iure subiacebit.

9. Item omnia et singula iura preposito et archidiacono nostro Sti Petri Traiectensis 2) vel decano iurisdictionis Veluwe concernentia nullus pastorum, vicecuratorum et aliorum in dignitate ccclesiastica

1) Verschrijving voor pene.

2) De proost van St. Pieter te Utrecht was aartsdiaken van de Veluwe.

constitutorum presumant sese aliquo modo intromittere 1) absque speciali eorundem mandato. Contrarium qui fecerint, suspensionis et excommunicationis penam ipso facto sese noverint incidisse.

IO. Item quum Dominicis diebus et aliis festis ab ecclesia receptis divina officia, puta sacrosancte misse, in ecclesia peragantur et verbum Dei vel ideo predicetur, ut populus christianus hinc ad devotionem et gratiarum actionem excitetur et in iis, que fidei sunt et que christianum scire oportet, instruatur informeturque, statuimus, ut singuli christiani divinis officiis intersint nec hoc facere postponant et tabernas illas meritorias evitent nec vino igni deficato 2) nec alio quovis potu sese ante finitum summum sacrum ingurgitent.

II. Item qui festos dies non legittime observaverunt, sed violaverunt invehendo vel evehendo vel aliud quippiam operis agendo per se vel famulos seu famulas nisi de consensu pastoris, pene prout de iure subiacebunt.

I 2. Item statuimus, quod simulatque coniuges sibi mutuo fidem matrimonii dederunt, quod curabunt statim ficri proclamationes iuxta statuta synodalia, et istis factis sine ulla prolongatione fient publice non clanculum in vestibulo templi ante summum altare coram testibus coniunctiones. Contrarium qui fecerint, penam suspensionis et excommunicationis ipso facto sese noverint incidisse etc.

J. S. VAN VEEN.

ARNHEM.

1) Grammaticaal deugt deze zin niet. De accusativus iura hac

een dativus moeten zijn.

2) Hiermede zal wel brandewijn bedoeld zijn.

TWEE ONBEKENDE KAPELLEN.

[ocr errors]

In het archief van Rhemen, gedeponeerd in het Rijksarchief in Gelderland, bevindt zich een handschrift, bevattende afschriften van een groot aantal op het klooster ter Hunnepe bij Deventer betrekking hebbende brieven. Twee daarvan trokken in het bijzonder mijn aandacht, daar zij spreken van twee zoover mij bekend is onbekende kapellen, en wel een in het kerspel Neede (No. 55) en een in het kerspel Wilp (No. 172).

-

voor

De mogelijkheid onderstellend, dat de oorspronkelijke brieven zich in het Rijksarchief in Overijssel, dat zeer rijk is aan gegevens over ter Hunnepe, zouden bevinden, en tevens de hoop koesterend ophelderingen te zullen erlangen ten aanzien van eenige duistere plaatsen in de afschriften uit het cartularium, wendde ik mij tot den heer Mr. C. P. L. Rutgers, Rijksarchivaris in Overijssel, om inlichtingen. Deze heeft met de grootste welwillendheid mijne afschriften met de oorspronkelijke brieven vergeleken en mij nog daarenboven eenige bijzonderheden en dorsale aanteekeningen medegedeeld, waarvoor ik hem hier gaarne. mijn hartelijken dank betuig.

Ten aanzien van de kapel in het kerspel Neede is het opmerkelijk, dat deze stond in de buurschap Markvelde, die nu tot de Overijsselsche gemeente Diepenheim behoort. Tibus maakt er in zijn Gründungsgeschichte I, blz. 1209, waar hij het kerspel Neede bespreekt, geen melding van.

Wat de tweede betreft, onder Aerde zullen wij wel te verstaan hebben de tegenwoordige buurt Aarderbroek in het kerspel Wilp (gem. Voorst).

Hoe die beide brieven gekomen zijn in een cartularium van het klooster ter Hunnepe, kan ik niet uitmaken. Misschien is de gissing (maar meer is het ook niet) niet al te gewaagd, dat de abdis van dit klooster het recht van collatie van die beide kapellen bezat. Een aanwijzing geeft misschien Lindeborn in zijn beschrijving van het bisdom Deventer (blz. 177), waar hij zegt: »Vicaria S. Anthonii sub Honnepianae antistitae patronatu« 1). Lindeborn weet niets van een kapel van St. Antonius, maar wel van een aan dien heilige gewijde vicarie in de Wilpsche parochiekerk. Was nu misschien in den tijd van het bisdom Deventer de kapel opgeheven of vervallen en waren de bezittingen misschien bestemd tot een vicarie in de kerk?

Floris van

I.

1374-November 15. Wevelinkhoven, bisschop van

Munster, geeft vergunning tot de stichting en wijding van een kapel met kerkhof in de buurt

Markvelde onder het kerspel Neede.

Nos Florencius Dei et apostolice sedis gratia episcopus et Hinricus de Buren senior, canonicus ecclesie Monasteriensis ac archidyaconus ecclesie parochialis in Nede Monasteriensis diocesis, publice presentibus protestamur, quod nos propter certas rationabiles et legitimas causas nos ad hoc moventes nostrum adhibuimus et presentibus adhibemus consensum et beneplacitum, ut in parochia dicte ecclesie in Nede in burschapio

1) In gelijken zin drukt zich de schrijver der Oudheden en gestichten van het bisdom van Deventer I, blz. 346, uit, terwijl in 1571 bij de visitatie door bisschop Aegidius de Monte »filius quondam dispensatoris in der Honnep« vicaris was (Acta etc., blz. 23).

tho Machvelde 1) in loco ad id apto et habili nova capella cum cymiterio sibi adiacente et continuo erigi et consecrari valeat, dummodo consensus plebani eiusdem ecclesie ad premissa accesserit et eadem ecclesia iure suo antiquo gaudeat et in nullo per premissa defraudetur aliudque canonicum non obsistat. In cuius rei testimonium nostra sigilla presentibus duximus appendenda.

Datum et concessum sub anno Domini millesimo trecentesimo septuagesimo quarto, feria quarta post Briccii episcopi.

(Op perkament. Van de beide zegels is dat van den bisschop in groene was, schoon eenigszins beschadigd, aanwezig.)

II.

1376—Augustus 11.

Hubertus de Monte, bisschop van Ross, verklaart namens den bisschop van Utrecht te hebben gewijd de kapel met kerkhof te Aerde binnen de grenzen van het kerspel Wilp en belooft een aflaat van 40 dagen aan allen, die een schenking doen ten behoeve van genoemde kapel of op andere wijze aldaar van hunne devotie doen blijken. Nos frater Hubertus de Monte, Dei gratia episcopus Rossensis, vices reverendorum in Christo patrum ac dominorum, domini Arnoldi episcopi Traiectensis et

1) De heer Rutgers schrijft mij hierover het volgende: »De letter komt in het woord niet voor. Intusschen mag ik niet verzwijgen, dat eene slechts weinig jongere dorsale annotatie heeft: »Item quod episcopus et archidiaconus ecclesie Monasteriensis consensum dederunt ad capellam in Merckvelt consecrandam et cimiterium«. Eene andere oude aanteekening in dorso in de landstaal geeft denzelfden inhoud en, schoon zeer afgesleten, is ook daar nog de vorm Merckvelt leesbaar. In het origineel is der in de pen gebleven en zal dus wel Ma(r)chvelde zijn bedoeld.<

« AnteriorContinuar »