DE VICARIE DER H. DRIE-KONINGEN

TE HENGELO.

In deel VI van dit Archief bl. 391 werden we geplaatst bij het graf van bovengemelde vicarie; het zal daarom den lezers allicht welgevallig zijn, als we hem thans in staat stellen een blik te werpen op hare wieg.

Dat graf werd gedolven door de mannen der >> Christelijke Historie«, die omstreeks den aanvang der 17e eeuw het stoffelijk overschot der ter dood gemartelde uit genadige ontferming tot zich namen. Ruim eene eeuw vroeger was de wieg verstrekt door de verheven Moeder der Levenden, die haar wondervolle krachten steeds wijdt aan de liefde van haar Goddelijken Bruidegom.

Naar oud-kerkelijke indeeling behoorde het dorp Hengelo in Gelderland met Zelhem, Varseveld, Silvold, Dinxperlo enz. voorheen tot het bisdom van Sint Liudger te Munster. Dezes opvolger in den tijd, waarvan we hier spreken, was de hoogwaardige Hendrik van Swartsenburg, die zijn kerkelijke rechtsmacht voor een goed deel placht uit te oefenen door den hoogeerwaarden Christiaan Kelner, ook genaamd Slunkraven.

Voor dezen verscheen het godvruchtig drietal, dat met Gods hulp in den schoot van 's Heeren Bruid het leven schonk aan de vrome stichting, waarvan

hier wordt gewaagd. Het archief der stad Doesborg (Inventar. bl. 109) bewaarde ons de oorkonde er van, luidend als volgt:

8 Juni 1496. De stichting van de vicarie der H. Drie-Koningen in de kerk van Hengelo door Joannes Elverinck met de zijnen wordt door het Vicariaat van Munster goedgekeurd en bevestigd; tot eersten vicaris wordt aangesteld Johan van Rijn, klerk van 't bisdom Utrecht.

In nomine sancte et individue Trinitatis feliciter. Amen.

Christianus Kelner, in | decretis licentiatus, sigillifer curie et reverendi in Christo patris et domini, domini Hinrici de Swartzburch Dei et Apostolice Sedis gratia

episcopi Monasteriensis et sancte Bremensis ecclesie administratoris in spiritualibus vicarius generalis, ad universorum omnium et singulorum, quibus | presentes nostre littere diriguntur, notitiam deducimus et deduci volumus per presentes, quod pro parte honestorum Johannis Elverinck, ejus uxoris legitime et Johannis Malerinck laicorum parochie Hengel, Monasteriensis diocesis, extitit humiliter supplicatum, quod, cum ipsi cupientes terrena in celestia et transitoria in eterna bona felici commercio commutare, considerantes etiam et precogitantes humane nature fragilitatem viteque ipsorum insecuritatem et nichil fore certius morte atque hora mortis nichil incertius, volentes propterea saluti animarum ipsorum, prout melius potuerunt, consulere et providere, de eorundem bonis temporalibus ipsis a Deo collatis divinum cultum augere, prehabita matura deliberatione, ad laudem et honorem omnipotentis Dei, glorioseque Dei genitricis virginis Marie et sanctorum Trium Regum ac beati Georgii martiris, in refrigerium

animarum suarum ac omnium parentum, progenitorum et amicorum suorum, quoddam altare in parochiali ecclesia in Hengel Monasteriensis diocesis situm, in honore Dei omnipotentis et gloriose virginis Marie matris ejus, sanctorum Trium Regum et beati Georgii martyris consecratum, pia ducti intentione, fundarunt et dotarunt modo et forma infrascriptis:

Primo siquidem legarunt, donarunt et assignarunt ad perpetuum usum dicti altaris et altariste ejusdem pro tempore certa eorum bona temporalia in dicta diocesi sita, videlicet Joannes et Jutta Elverinck conjuges prefati quoddam predium sive bonum dictum Elverinck cum omnibus suis pertinentiis et attinentiis ac adjacentibus terris ad ipsos spectantibus, Johannes Malerinck vero aliud predium sive curtim cum sex jugeribus, continentibus sess moldersaets, jacentibus in quodam predio dicto Reggeninck, etiam cum suis. attinentiis, in litteris ipsorum patentibus desuper loquentibus latius expressis; cedentes et renuntiantes prefati fundatores pro se et eorum heredibus et succesoribus omnibus et singulis juribus et actionibus, que et quas habent et quomodolibet habere poterunt in bonis, prediis et terris supradictis, volentes hujusmodi bona, predia et terras absque contradictione cujuscumque in dicto altari et ad usum pro tempore altariste ipsius perpetuis temporibus remanere. Praeterea prefati fundatores voluerunt et ordinarunt, quod vicarius pro tempore ipsius altaris seu beneficii, quorum primus erit discretus Johannes de Reno clericus Trajectensis diocesis, per presentes nominatus et institutus, debeat esse astrictus ad in qualibet septimana ad minus duas Missas vel plures, si hoc sue congruerit devotioni, quarum unam singulis feriis sextis in dicto altari faciet,

legitimo cessante impedimento celebrandum; nec non continuam et personalem residentiam infra parochiam Hengel facere et continuare debeat, et rectori pro tempore dicte parochialis ecclesie in Hengel in negotiis dicte ecclesie inservire et in ministrationibus Sacramentorum assistere. Voluerunt etiam ipsi fundatores, ut eo melius fructus supradesignati ipsi vicario seu altariste pro tempore sine diminutione conserventur et ut vicarius hujusmodi ad ipsos fructus percipiendos et ad onera supradicta facienda manuteneatur, quod jus patronatus dicti altaris ac jus presentandi personam ydoneam ad dictum altare tempore vacationis ad illustrissimum principem dominum Ducem Gelrie pro tempore debeat perpetuis temporibus pertinere, institutio vero sive investitura ad pastorem pro tempore in Hengel, ac exnunc omne jus presentationis dicti altaris salvis premissis in eundem illustrissimum principem dominum ducem Gelrie transtulerunt.

Nos igitur Christianus sigillifer et vicarius prefatus, volentes supradictos fundatores in suo laudabili proposito confovere ac libenter piis fidelium votis, illis presertim que divini cultus augmentum respiciunt, annuere, supplicationi et petitioni hujusmodi inclinati, fundationem, dotationem, assignationem et ordinationem supradictas omniaque alia et singula in hujusmodi fundatione contenta, prout rite facta sunt et illibata consistunt, rata et grata habentes, mortificatis primitus per nos bonis supradictis, ad hujusmodi beneficium. assignatis, atque annuo censu quem supradictus dominus Dux Gelrie ex bonis premissis habere dinoscitur sibi salvo et reservato, accedentibus etiam ad hoc expresso consensu et voluntate honorabilis viri domini Johannis Onkruyt pastoris ecclesie in Hengel pretacte

coram nobis presentis et consentientis, presentis scripti patrocinio approbamus et confirmamus atque dictum altare seu vicariam in perpetuum beneficium ecclesiasticum erigimus, nec non memoratum Dominum Johannem de Reno clericum Trajectensis diocesis de vicaria. hujusmodi seu beneficio in Dei nomine presentibus. investimus ac jus patronatus seu presentandi ad ipsam vicariam de post futuris temporibus ad Ducem Gelrie juxta tenorem et ordinationem supratactos reservamus nostramque auctoritatem ordinariam et decretum premissis interposuimus et interponimus per presentes.

In quorum omnium et singulorum fidem et testimonium premissorum sigillum curie Monasteriensis majus, minore eidem tergotenus impresso, unacum sigillo supradicti domini Johannis Onkruyt pastoris in Hengel manu sua propria appenso, presentibus est appensum Datum anno Domini millesimo quadringentesimo nonagesimo sexto 1), die vero Mercurii octava mensis Junii.

Naar 't oorspronkelijk perkement, met twee nog ongeveer gave zegels in groen was: het eerste van Munsters vicariaat, voert een mannenhoofd met lange haren en baard; het tweede heeft in zijn schild twee gaande leeuwen, en over deze heen een schuinstaak; van den letterzoom bleef nog leesbaar: Sig(illum) Johannis....

Binnen twee jaren deed Johan van Rijn afstand van gemelde vicarie 't geen ten gevolge had, dat op voordracht van Gelres hertog met haar bekleed werd heer Hendrik ter Huet, priester van het bisdom Munster; zooals de volgende oorkonde van 21 Maart 1498 ons betuigt:

1) In dit Archief VI bl. 391 noot 2, staat verkeerdelijk 1456 in plaats van 1496, en Flferinck in stede van Elverinck.