instantiam et requestum fratris Remigii Pichard, scindici totius // ordinis Cisterciensis, et Flandrico in Latinum sermonem traduxisse literas, quarum copia, ut prefertur, latinae consuetudine versa et alterius eorundum attestantium manu scripta, ac per // eos in dictorum notariorum presentia ad originale iisdem notariis exhibitum collationata praeviseritur, prout ad calcem dictae copiae constat, signatas et sigillatas, sanas quidem // et integras, non vitiatas, non cancellatas, nec in aliqua sui parte suspectas, sed omni prorsus vitio et suspitione carentes. De qua quidem attestatione praefatus Pichard petiit a dictis notariis // sibi fieri atque tradi publicum instrumentum seu publica instrumenta unum vel plura. In cujus rei testimonium sigillum praefatae nostrae Parisiensis Curiae ad relationem dictorum // notariorum subsignatorum literis presentibus duximus apponendum. Datum Parisiis anno Domini millesimo quingentesimo septuagesimo primo, die decima sexta mensis Octobris.

N. GUILOT.

Het afhangende zegel is verdwenen.

M. OGIER.

Naar de origineele kopij op perkament, berustende in het Rijksarchief-depôt te Leeuwarden. Kloosterstukken Klaarkamp.

(39,5 X 30,5).

XXI.

1569, Maart 18.

De koning beveelt aan alle gouveneurs schepenen bevelhebbers enz. om den abt van Morimond op zijne visitatiereis ongehinderd te laten passeeren en hem te beschermen en behulpzaam te zijn.

Apud Regem.

Omnibus gubernatoribus, schabinis, superioribus et

capitaniis, vulgi bellici, tam pedestris quam equestris // baljuis, centurionibus, decurionibus ceterisque omnibus officiariis subditisque, ad quos hae presentes spectant, vel quibus // presentabuntur, quique eas audituri sunt in Domino salutem. Quemadmodum reverendo necnon dilecto nobis abbati // de Morimont, ordinis Cisterciensis, a papali sanctitate, necnon superiore dicti ordinis commissum et ordinatum est, // ut ommia claustra, tam mulierum quam virorum ejusdem ordinis, in his nostris partibus visitaret ae reformaret // secundum decreta sanctissimi concilii Tridentini et nos propterea petimus, quatenus predictus abbas ac visi// tator libere ac sine omni impedimento ad loca visitanda perveniat. Precipimus atque mandamus insuper omnibus et singulis, secundum quod ei conveniet, ut si quando predictus visitator ad vos pervenire contigerit, eundem humiliter // recipiatis, dirigentes ejus viam quatenus ablato omni timore ac formidine in corpore ac ceteris bonis incolumis // remeare possit. Insuper vos facite atque faciendum curate de omni adhibenda demonstratione, processuque dicte reforma// tionis eidem commisse supradictis claustris. Conductum ei similiter prestantes, inquantum necesse erit ad evadenda // pericula et alia sue profectioni necessaria atque executioni sue commissionis predicte secundum mediocrem potestatem // predictorum conventuum sine omni contradictione et repugnatione. Quando quidem nobis ita visum est. Actum in civitate nostra Bruxellensi sub consimili sigillo in placatis, 18 die Martii 1569. secundum tenorem nostre curie. //

Sic signatum apud regem. Bertii, sigillatum sigillo regio in cera rubea.

1571, October 16. Universis presentes literas inspecturis offcialis Paritiensis, salutem in Domino. Notum facimus, quod. etc. Letterlijk gelijkluidend als p. 427.

Datum Parisiis anno Domini millesimo quingentesimo septuagesimo primo, die decima sexta mensis Octobris. M. OGIER.

N. GUILLOT.

Het afhangende zegel ia verdwenen.

Naar het origineel op perkement, berustende in het Rijksarchiefdepôt te Leeuwarden. Kloosterstukken Klaarkamp.

XXII.

1570, Mei 1.

Johannes, abt van Morimond, stelt den abt van Klaarkamp aan tot algemeenen visitator der Cistercienser kloosters van beide kunne, die in de bisdommen Munster, Utrecht, Deventer, Groningen, Leeuwarden en in Westphalen gelegen zijn.

Frater Johannes, abbas Morimundi, ordinis Cisterciensis in Lingonensi diocesi, commissarius Capituli generalis ejusdem ordinis, necnon reverendissimi domini cardinalis abbatis Cistercii vicarius generalis, // cum potestate substituendi precharrissimo in Christo confratri ac coabbati nostro reverendo patri domino abbati de Clarecampo, ejusdem ordinis, in diocesi // L(e)oardiensi, salutem astque messis Domini ab indefesso, operariis continuam sollicitudinem. Emergentibus in dies tum propter humanam fragilitatem, tum propter temporum // et hominum malitiam in utriusque sexus nostri ordinis monasteriis et prioratibus, novis rebus et tumul

tibus, quibus a reverendissimo domino generali nostro reverendissimo domino // Cistercii abbate, aut a quatuor primis, tam propter vastam locorum distantiam quam aliorum negotiorum per universas mundi partes occurrentium, molem vix finem // imponere possibile esset, nisi in partem muneris et sortis sue, alii synceritate, eruditione, peritia atque vite sanctimonia pollentes ejusden ordinis patres vocarentur, qui verbi Dei semen spargere, vitia reprimere, bonorum operum exemplis omnibus, qui in domo sunt, lucere valerent. Quapropter cum non auditu solum // sed etiam visu et experientia inter visitandum hujus dominii Groninghe atque Occidentalis Frisie ordinis monasteria, te multis virtutibus zeloque ordinis ornatum // sumus experti, committentes tibi authoritate prefata, damus potestatem specialeque mandatum omnia et singula utriusque sexus ordinis nostri monasteria atque prioratus // in diocesibus Monasteriensi, Traiectensi, Daventriensi, Groningensi, L(e)oardiensi atque in partibus Westphalie existentia, quoties opus fuerit visitandi, reformandi // nostram chartam visitationis aliorumque visitatorum ordinationes observari faciendi, ibidemque arguendi, puniendi, incarcerandi, ad alia monasteria ordinis emittendi, // et si culpa exigat, etiam excommunicandi, et emendatione subsecuta sicut et a casibus generali capitulo reservatis, absolvendi aut absolvi faciendi, preterea instituendi // et destituendi in capitibus et in membris, in spiritualibus et temporalibus, omnia et singula, que secundum et nostri Cisterciensis ordinis statuta inveneris, visitanda, // reformanda, punienda, emendanda, instituenda et destituenda abbates et abbatissas, priores et priorissas et quoscumque officiarios. ac officiarias a dignitate // abbatiali et ab administra

tione seu officiis suis suspendendi vel destituendi et deponendi, aut alias juxta delictorum suorum exigentiam puniendi et corrigendi, // electionibus abbatum, abbatissarum, priorum ac priorissarum presidendi, confirmandi (salvo tamen jure patris superioris et capituli generalis, quibus talis confirmatio est // ante annum significanda a confirmato, et eorum authoritate roboranda) eosdem electos seu electas instituendi, installandi et in realem possessionem inducendi, insuper // honestas pensiones patribus libere cedentibus creandi et determi nandi, creatas et creandas, ut solvantur, etiam per ordinis cencuras compellendi, eosdem abbates, abbatissas, // priores et priorissas ut sufficientem habeant religiosorum munerum, eisque infrimis et sanis necessaria pro victu, vestitu et sanitate recuperanda subministrare cogendi, tum etiam, ut preceptores in suis monasteriis et prioratibus doctos et probos secundum sacrum concilium. Tridentinum habeant, et aliquem vel aliquos ex suis religiosis // in universitatem Lovaniensem studii gratia mittant urgendi, alienationes factas et contractus omnes in prejudicium ordinis et monasteriorum per abbates vel abbatissas, // priores vel priorissas, vel a conventibus eorum sollemnitatibus non observatis et sine capituli generalis aut reverendissimi domini abbatis Cistercii, aut ejusdem vicarii confirmatione 1) factas vel // factos cassandi, annullandi, irritandi et nullius roboris fore vel esse declarandi et pronuntiandi, ipsasque alienationes possessionum omniumque jurum ac libertatum in manus // monasteriorum reponendas et restituendas, ipsoque abbates et abbati-sas, priores et priorissas, ut hoc suis expensis faciant.

1) Correctuur in den tekst.