Imágenes de páginas
PDF
EPUB

deo et Sanctæ Cecilia et sanctæ Cruci, ejusque canonicis unum multonem per singulos annos aut octo denarios Ramundenses tempore paschæ in manso del Castelar cum consilio vicecomitissa Fidis de quâ supradictum mansum teneo, pro animæ meæ remedio et parentum meorum vivorum seu defunctorum. (Doat tit. de l'evêché d'Albi.)

N° LXXX.

Le Pape Innocent Il prend sous sa tutelle apostolique l'église et les chanoines de Ste.-Cécile d'Albi. 1130.

Innocentius episcopus servus servorum dei, preposito ejusque successoribus ceterisque canonicis professis tam presentibus quam futuris in perpetuum salutem..... Nos supplicationibus vestris clementer annuentes Albiensem beate Cecilie matricem ecclesiam in qua, deo auctore, vitam canonicam professi estis cum omnibus ad ipsam pertinentibus sub tutela apostolice sedis excipimus quemadmodum a dilectis filiis nostris S. archidiacono et Guil. sacrista postulatum est; et presentis privilegii paginam vobis vestrisque successoribus in perpetuum confirmamus ut regularis canonicorum ordo in ecclesia vestra semper vigeat et ut liberam eligindi pontificem et prepositum, remota cujuscumque secularis persone violentia, canonici regulariter viventes habeant facultatem et quecumque vobis et ecclesie vestre largitione principum vel concessione pontificum collata, quecumque in futurum largiente deo juste atque canonice poteritis adipisci, in quibus hic propriis duximus nominibus annotanda; videlicet : preposituram archidiacono Johanni de Prunet, ecclesiam S. Genovefe, ecclesias S. Salvatoris et B. Petri de Valle..... S. Claudii de Caslutio, ecclesiam S. Salvii de..... ecclesiam Sancte Crucis de Avelanet; capellam B. Marie Castelli veteris cum omnibus ad easdem ecclesias pertinentibus; ecclesias Sancti Stephani et B. Juliani infra suburbium Albie.

Decernimus quoque ut nulli omnino hominum liceat eamdem ecclesiam Albiensem temere perturbare aut ejus possessiones auferre vel ablatas retinere, vel temerariis vexationibus aut evencionibus fatigare; sed omnia integre conser

ventur....

Datum Rome anno incarnationis domini, M C XXX.

(Manuscrit de la bibliothèque d'Albi.)

N° LXXXI.

Indulgences accordées par le pape Clément à tous ceux qui donneraient des secours pour l'achèvement de la construction de l'église de Ste.-Cécile. 22 juillet 1310. Clemens episcopus servus servorum dei universis christi fidelibus presentes litteras inspecturis salutem et apostolicam benedictionem.

-

Quoniam, ut ait apostolus, omnes stabimus ante tribunal christi recepturi prout in corpore gessimus sive bonum fuerit sive malum, oportet nos diem mansionis extreme misericordie operibus prevenire, ad æternum intuitum seminare in terris, quod reddente domino cum multiplicato fructu recolligere debeamus in celis, firmam spem fiduciamque tenentes, quoniam qui parce seminat parce et metet et qui seminat in benedictionibus de benedictionibus metet vitam eternam. Cum itaque ad consummationem operis fabrice ecclesie Albiensis que sumptibus expensis ad decorem Dei construitur, fidelium subsidia sint plurimum oportuna, universitatem vestram rogamus et hortamur in domino in remissionem vobis peccaminum injungentes quatenus de bonis vobis a deo collatis ad hujusmodi consummationem operis pias elemosinas et grata charitatis subsidia erogetis ut per subventionem vestram, opus hujusmodi consumari possit et vos per hæc et alia bona, quæ domino inspirante feceritis, ad æterna possitis felicitatis gaudia pervenire. Nos enim omnipotentis dei misericordia et B. Petri et Pauli apostolorum ejus auctoritate confisi, omnibus vere penitentibus et confessis qui ad consummationem dicti operis manum porrexerint adjutricem, centum dies de injunctis eis penitentiis misericorditer in domino relaxamus. Præsentibus post decem annis minime valituris.

Datum in prioratu de Gransello prope malausanum vasionensis diocesis, die 22 julii anno 1310. (Ms. de la bibliothèque d'Albi )

N° LXXXII.

Construction d'une chapelle dans le cimetière de Ste.-Cécile.

Ieu Bernat Celvas capela d'Albi deputat à recebre la pecunia de la capela que la universitat d'Albi deu far al cimenteri de la glieia d'Albi, reconosc a vos Johan Talhafer Mercadier et a vos Ramon Clergue et a vos Johan de Soliniac cossols de la cieutat d'Albi et administraires daquela, presens, et als autres cossols absens et a vos notari sotz escrieut estipulans, aver recaubut tant per la ma dels senhors cossols e dels heritiers den Johan de Cles, 86 lib. de bos tor. Anno M CCC XXIII. ( Archives de l'hôtel de ville).

N° LXXXIII.

Louis XI accorde divers privilèges au chapitre de Ste.-Cécile et se recommande à ses prières.

Loys par la grace de Dieu Roys de France, savoir faisons à tous présens et advenir que par la très singulière dévotion et affection que nous avons eue de longtemps par cydevant et avons encore de jour en jour a l'église cathédrale

d'Alby pour l'honneur et révérence de Madame saincte Cécile dont elle est fondée de grande ancienneté et à ce que le divin service deu et accoutumé estre faict en icelle église qui est de fondation royale y soit désormais de bien en mieulx fait continué et célébré à l'homage de nostre créateur et de la glorieuse vierge Marie mère de Dieu nostre sauveur et de Mad Saincte Cécile, par nos chers et bien amez les prévots et chanoines, prébandiers et habitués de icelle église et iceulx supplians pour ces causes et aflin que soyons de plus en plus participans es prières et bienfaits que jour et nuit se font en la dite église et au dit sainct service qui est bien véritablement et grandement fait et célébré chacun jour par iceux supplians; et mesmement en faveur et contemplation de nostre amé féal conseiller l'Évesque du dit lieu d'Alby qui nous a sur ce très instamment requis, à sa nouvelle provision qui lui a été faite du dit évesché par nostre saint père le Pape, à nostre prière et requeste et pour autres causes à ce nous mouvans, avons de nostre certaine science, ordonné qu'ils puissent et leur loyse doresnavant à toujours tenir franchement et quitement une maison condécente à eux requise selon la coutume du pays et l'état de leurs personnes; c'est à savoir chacun chanoine et habitué, avec une vigne de deux arpens pour chacun chanoine et demi arpent pour chacun habitué et un jardin contenant la quarte partie d'ung arpent pour les dits chanoines et habitués sans que pour iceulx maison, vigne et jardin, iceulx chanoines ne habituez, ne aulcun d'eulx soient ou puissent estre contribuables ores ne pour le temps advenir à aulcunes nos tailles et subsides en quelque manière que ce soit.

[merged small][ocr errors][merged small][merged small]

Lettre du concile de Bâle au sujet des démêlés entre B. de Casilhac

et Robert Dauphin.

Sacrosancta generalis Synodus Basiliensis in spiritu sancto legitime congregata, universalem ecclesiam representans, dilecto ecclesie filio Bernardo electo Albiensi salutem et omnipotentis dei benedictionem. Dudum postquam tu ad ecclesiam Albiensem tunc pastoris solatio destitutam canonice electus fueras et venerabilis Robertus episcopus carnotensis se electioni hujusmodi opposuerat et nos causam super hoc audiendam commiseramus ne pendente termino confirmationis electionis ejusdem quisquam innovaretur seu attemptaretur sub diversis penis et censuris inhibuimus et inhiberi fecimus quas ut accepimus diverse persone ecclesiastice, seculares, noscuntur incurrisse, tuque dubitas quod similes persone etiam penas et censuras in processibus super sententiis pro te et contra

dictum episcopum habitis contentas incurrant in futurum quarum animarum salutem prosequeris juxta posse. Nos igitur ne dicte personne teneantur censuris oblute, providere volentes tibi omnes et singulas personas easdem id humiliter petentes ac tui et ecclesie mandatis obedire promittentes a censuris et penis hujusmodi quas premissorum occasione quomodolibet pro tempore incurrerunt auctoritate nostra in forma ecclesie absolvendi eis pro modo culpe penitentia salutari et aliis que de jure fuerint injungenda nec non ab eis infamie maculas abolendi et super irregularitate contracta dispensandi et eas, si opus fuerit habilitandi et alia in hiis et circa ea faciendi que animorum saluti et personnarum comoditati noveris convenire per te seu vicarium tuum tenore presentium concedimus facultatem. Basilee anno nativitatis dni M CCC XXXVI.

No LXXXV.

Le pape se plaint de ce que les sénéchaux et baillis du pays d'Albigeois retiennent sur les condamnations des hérétiques la portion qui doit être attribuée aux églises.

16 mars 1238. Gregorius episcopus servus sérvorum dei, dilectis filiis senescallis et Balivis Carissimi in christo filii nostri Ludovici illustris regis francie, in provincia Narbonensi et Albigensi constitutis salutem. Ad audientiam nostram fama referente pervenit quod vos in occupatione bonorum dampnatorum de heresi plurimum excedentes, bona hujusmodi que in dominicaturis et feudis ecclesiarum consistunt, ad ipsas ecclesias devolvenda de jure, spretis ipsarum juribus violenter pro vestre libito voluntatis usurpatis hereticorum bona quamquam non expectata inquisitorum sententia occupatis, et murandis hereticis quorum bona devolvuntur ad ipsos, nec reclusorium facere, nec eis curatis prout statutum in Tolosano concilio extitit in necessariis providere; sententias contra plures maguates damnatos de heresi distulistis hactenus et adhuc differitis executioni mandare; dotes quoque mulierum catholicarum quarum mariti de heresi condempoantur et credita deposita commodata eisdem a viris catholicis, pignora etiam fructibus non computatis in sortemque de jure ad viros catholicos pertinent, vos per injustitiam detinere contenditis; census possessionum dampnatorum dominis catholicis à quibus ipsas tenetis reddere renuistis in pacis et fidei detrimentum. Ceterum vos, prelatos et alias personas ecclesiasticas nec non homines ecclesiarum et monasteriorum coram vobis in seculari examine ipsorum captis pignoribus vel personis proponere et excipere quaslibet actiones

Note. Nous donnerons à l'article de Cordes la lettre par laquelle le Roi Chartes VII fait grâce aux habitans de Cordes, en 1437 des peines qu'ils avaient encourues.

pro vestra voluntate compellitis in detrimentum ecclesiarum et subversionem ecclesiastice libertatis. Quocirca devotionem vestram monemus et hortamur attente, per apostolica vobis scripta mandamus quatenus a predictorum excessuum presumptione desistatis omnino. Alioquin venerabilibus fratribus nostris, archiepiscopo Narbonensi et Magalonensi et Eluensi episcopis nostris damus litteras in mandatis ut vos ab hujusmodi presumptione cessare monitione premissa, per censuram ecclesiasticam, appellatione remota, compellant. Datum Laterani 17 kal. aprilis pontificatus nostri anno XI.

(Ms. de la bibliothèque d'Albi.)

MANUSCRITS DE LA BIBLIOTHÈQUE D'ALBI.

Les manuscrits que possède encore la bibliothèque d'Albi, proviennent presque tous de l'archevêché et du chapitre métropolitain de cette ville. Les maisons conventuelles en ont aussi fourni quelques-uns. La plupart de ces livres relatifs à la lithurgie et aux affaires ecclésiastiques, offrent peu d'intérêt. Nous nous bornerons à signaler à l'attention de nos lecteurs ceux qui ont le plus d'importance, en les rangeant suivant leur degré d'ancienneté présumée.

664.

Collectio Canonum jubente Didone Albiensium episcopo facta anno 664 a Perpetuo presbitero.

Cet ancien manuscrit contient une nomenclature des villes des Gaules, une liste nominative des Papes jusqu'en 590, enfin une collection de canons. Sur l'un des derniers feuillets on lit :

α

Explicit liber canonum. Ego Perpetuus quamvis indignus presbiter jussus a domino meo Didone urbis Albigensium episcopo (sic) hunc librum canonum scripsi post incendium civitatis ipsius. Hic liber recuperatus fuit deo auxiliante sub die VIII kal. Aug. anno IIII regnantis domini nostri Childerici regis. »

Dans la nomenclature des villes, Albi est la quatrième de celles qui composent la province de l'Aquitaine 1. L'écriture de ce manuscrit nous paraît postérieure au 7° siècle.

Miscellanea. Manuscrit qu'on dit être du 8° siècle, contient plusieurs sujets dignes d'intérêt. On y voit une carte de géographie de l'époque avec une description du monde connu alors, qui mérite d'être conservée avec soin. On y lit aussi la chronicon St.-Isidori et Hieronimi chronicon de sex ætatibus mundi.

« AnteriorContinuar »