Imágenes de páginas
PDF
EPUB

auxdits consuls à savoir: Arnauld de Gaillac, B. Bonnet, Arnauld de Boissel, Pierre Guillaume, P. de Boissel, Arnaud Michel pour eulx et pour P. R. Farsac leur compagnon, et le lendemain dudit jour irent à la salle de F. B. abbé de Gaillac, devant ledit frère Pons avec les 14 prud'hommes qu'ils avaient choisis de chaque quartier deux, savoir P. de Cornac, Barthélemy Bertrand de Peyriac, P. Mertier et D. Bertrand du quartier de St.-Pierre; Jehan Asemar et P. Delmas le docte du quartier de la Gastouilhe; B. Bonnet frère d'Arnault Bonet, et D. de la Salle du quartier del Castel; P. Marti fils de feu Pierre, et Arnaud Ginieys, du quartier de la Boucarié; D. Gontié et P. Marc, du quartier del Mercat; B. Gasc le cordonnier et P. Laure, du quartier de la Lause, lesquels consuls avec les 14 prud'hommes ayant prins conseil et délibération entre eulx en la présence dudit frère Pons voulèrent et ordonnèrent et néantmoings établirent que la cotise desdites fabriques serait faicte en cette forme: à savoir que les plus apparens de ladite ville de Gaillac, payeraient de quinze en 15 jours vingt deniers Cahorcens, et les moindres ung denier Cahorcenc, et pour les autres habitants qui ont moyennement de quoy seront cotisés par les susdits comme par eulx sera cogneu; et pour la fabrique du pont spécialement. Item voulurent davantaige que pour le regard des fabriques des susdites églises qu'on ne payera pour reconstruction d'icelles que une moitié de ce quon sera cotisé pour ladite fabrique du pont, et de cette condition chaque parrochain payera ladite moitié aulx marguiliers de l'église de sa parroisse, oultre ce qu'il sera tenu de payer pour la fabrique dudit pont, selon ce qu'il sera cotisé.

Item voulurent encores que les payements des susdites troys fabriques soient levées de moys en moys. Que iceulx 14 prud'hommes prennent de jour en jour deux en leur conseil par lesquels lesdits prud'hommes seront cotisés selon la forme susdite et selon conscience. Item aussi que lesdits départements et cotise soient continués à la susdite forme de la prochaine feste de Nouel que vient en sept ans, que si ainsi estait que quelque fabrique des susdites feut achevée dans ledit terme la cotisation d'icelle cessera et pour celle qui ne sera point achevée elle sera continuée pendant et durant ledit terme.

Item est a savoir que le seigneur Bernard abbé de Gaillac, pour son couvent et monastère promet la somme de cent livres Cahorcens a chaque voulte qui se fera en ladite église St.-Michel; ladite voulte se faisant pour ayder à faire ycelle. Item le seigneur Amielh Vezié prêtre, commandeur de l'hôpital St.-André pour ledit hôpital et pour l'église de St.-Pierre, promet donner pour tout ce qu'est a faire à ladite église St.-Pierre la somme de 150 livres Cahorcens.

Item ledit seigneur frère Pons, et ledit seigneur abbé et lesdits consuls et 14 prud'hommes susdits, touts d'ung commun accord, voulurent pour plus grande validité de tout ce dessus que de cette résolution, convention et obli

:

gation soient faictes trois expéditions semblables, scellées avec trois scels; à savoir du scel dudit seigneur frère Pons, de celui dudit seigneur abbé et de celui des consuls et université de ladite ville de Gaillac, et que audit seigneur frére Pons en soit baillée une, audit seigneur abbé, une autre, et aux consuls, une autre. Traduction du 16° siècle déposée aux archives de la préfecture).

Actum Gaillaci anno et die quibus supra, in presentia et testimonio magistri Durandi Sarraceni, Bernardi de Albia monachi, Poncii Guilhelmi, Petri Guidonis Capellani, Philippi Pollerii notarii Tholose et inquisitionis, Guilhelmi Boneti, B. Durandi mercatoris, Deodati Sarraceni, Bertrandi Amblardi, Petri Ramondi Fumerii, Jacobi Gaillardi, Ramondi Mercerii, Petri Coc Capellani, et Petri Girmasii et mei Ramundi de Lagrava publici notarii de Gaillaco, qui hoc instrumentum recepi, scripsi et signo meo signavi.

Statuts de la ville de Gaillac arrêtés en 1271, par un conseil de 14 notables et confirmés par le Roi Philippe-le-Bel en 1288.

Nos Ant. Setgerii, licenciatus in legibus, consiliarius et judex Albigesii, vidimus in archivis domus communis loci de Galhaco privilegia, libertates, consuetudines, etc. quarum tenores servati sequuntur.

Si aliquis de dicta villa fuerit Baiulus domini regis vel aliorum condominorum dicte ville, quod ipse teneatur solvere et contribuere communibus taliis et expensis, sicut alii homines et mulieres solvere et contribuere tenerentur. Item quod ullus habitator Galhaci non det pedagium in toto comitatu Tholosano, vendere quin veniat nec vadat, quia per comites Tholosanos quondam bone memorie habitatoribus fuit concessum.

Item quod ullus homo nec mulier in ingressu seu exitu Galhiaci non det nec solvat aliquid de sale nec de blado, nec de vino, exceptis extraneis, quin dent et solvant unum obolum turonensem in porta communi et copum bladorum qui est quedam mensura in loco vocato a la pila, ubi bladum mensuratur. Item quod omnes domini religiosi et donati eorumdem et Capellani et clerici de omnibus possessionibus que eisdem quoquo modo obvenerunt, vel devenerint in posterum, teneantur collectis et communibus expensis dicte ville contribuere et solvere, secundum quod veteres possessores consueverunt ad conservationem consulum ville Galhaci.

Item quod Baiuli domini regis seu aliorum condominorum de aliquo clamore coram eis facto non possint cognoscere nec definire, absolvendo nec condemnando nisi per superiorum esset cognitum et discussum.

Item quod Baiuli domini regis vel aliorum condominorum, vel aliquis officialis domini regis, nolint habere seu exigere aliquos fidejussores ab habitatoribus quin causam exponere teneantur quare peterent fidejussores dari et si justa

causa esset qua prestarentur fidejussores ad cognitionem consulum, non debeant retinere aliquem captum ob aliquam causam, exceptis homicidio, murtro et latrocinio probato, vel alio tali crimine, cujus presumptiones violente fuissent.

....

Item quod consules possint unum, vel duos, vel plures, cum necessitas vel utilitas ville hoc requiret, presentare ad officium notarii publici creandum seu faciendum, et quod senescallus seu ejus locumtenens faciat, creet eos notarios, dum tamen sufficientes fuerint ad officium notarii peragendum; qui notarii sic creati et alii dicte ville debeant recipere de instrumentis confectis, seu conficiendis ad cognitionem legitimam consulum.

Item quod dictus senescallus seu ejus locumtenens nullum publicum notarium in dicta villa possit ponere, seu creare, sine consensu consulum dicte ville. Item quod quando aliquis notarius publicus in dicta villa moriatur vel ab officio deponatur, quod consules, papiros et protocolla capiant et alicui notario dicte ville sufficienti tradant in presentia judicis domini regis quod dictus judex consentiat in traditione et ordinatione per dictos consules facienda.

Item quod consules eligant quatuordecim probos viros de consilio secreto eorumdem dicte ville et quod jurent et jurare teneantur eisdem consulibus esse obedientes et servare omnes consuetudines, usus et libertates dicte ville, salvo tamen jure domini regis et aliorum condominorum et eisdem dare bonum consilium et legale et tenere secretum et quod teneantur venire ad dictos consules, quotiescumque vocabuntur per eosdem, ut dictis consulibus videbitur expedire; et si venire noluerint, quod teneantur inobedientes in duobus solidis turonensibus applicandis dictis consulibus, et hoc nisi justam causam haberent et legitimam non veniendi ad dictos consules.

Item quod universitas dicte ville et omnes de universitate convenientes jurent et jurare teneantur dictis consulibus tenere, servare et custodire consuetudines, usus, libertates et franchesias dicte ville, salvo tamen jure domini regis et aliorum condominorum et quod si aliquem viderint damnum dantem vel sciverint, quod per suum juramentum teneantur dictis consulibus nuntiare.

Item quod dicti consules ponant inspectores et gardiatores tabernarum, ad inspiciendum mensuras cum quibus vinum venditur et in vindemiis portatur, et quod dicte mensure sint bone et legales, et si apparuerit quod non essent bone nec legales, quod tenentes easdem ponantur et compellantur ad solvendum sexaginta solidos turonenses.

Item quod dicte pene applicentur domino nostro regi et aliis condominis et pauperibus dicte civitatis, et decem et octo denarios turonenses dictis consulibus, dum fuerit per eosdem consules culpabilis repertus.

Item quod dicti consules ponant inspectores seu gardiatores in ponderibus,

in pannis qui fiunt in dicta villa, ad inspiciendum caneldram et mairamen et tonellos factos et in theolariis...

Item quod dicti consules possint per se, cum consilio discretorum virorum et procerum dicte ville, facere in dicta villa et ejus pertinentiis statuta et ordinationes prout eisdem videbitur faciendum ad utilitatem dicte ville.......

Item quod si aliquis captus fuerit per curiales domini regis in dicta villa seu pertinentiis ejusdem et per judicium consulum liberatus seu absolutus fuerit, in dicta villa hactemus extitit usitatum quod nihil pro carceragio solvere teneatur, et quod sit immunis et liber ab omni salario scripturarum sicut a carceragio, ex quo apparebit ipsum injuste fuisse captum.

Item quod si bona venirent in commissum, vel alio modo domino regi, vel condominis ejusdem dicte ville ab aliquo de dicta villa seu pertinentiarum ejusdem; quod intra annum et diem ponerent extra manuum suam; item de domibus et personis religiosis.

Item quod panni de lecto, nec vestimenta propria alicui, nec instrumenta necessaria ad artificium suum, aut animalia aratro deputata, pro aliquo debito privato pignorentur.

Item quod si aliquis vel aliqua de die uvas vel fructus alienos in gremio vel in sinu, in manibus vel in capucio, in capello de feltro vel de palea, vel si capiat alienam paleam vel herbam de prato alieno vel olera hortorum non clausorum, vel si intraverit vel transitum fecerit per alienum campum in quo bladum sit, vel per alienam vineam, pratum sive hortum, vel fructus aliquos acceperit, debeat puniri in decem et octo denarios turonenses applicandos dictis consulibus et quod debeat damnum emendare ad legitimam cognitionem consulum, damnum passo.

Item quod si aliquis vel aliqua fuerint in adulterio deprehensi per Baiulum domini regis vel ejus locumtenentem, vocatis uno vel duobus de consulibus dicte ville, ita quod, si illi qui fuerint deprehensi in dicto adulterio invenirentur nudi vel induti in loco suspecto, debeant ambo currere nudi per villam, manibus non ligatis, vel dare sexaginta solidos turonenses pro cursu redimendo, electione data eisdem in dicto adulterio deprehensis et quod alia pena eis non imponatur in personis seu rebus eorumdem; imo postquam villam cucurrerint vel redemerint cursum suum, quod in dicta villa libere valeant remanere; tamen si redemerint cursum suum, sexaginta solidi domino regi et aliis condominis applicentur.

Item cum gentes venient ad vindemias, quod veniant et redeant libere et secure, quamdiu dictum mercatum et vindemie durabunt, absque omni pignoratione et arresto; quod non sit licitum Baiulo dicte ville nec aliis curialibus inferre eis damnum nec rebus suis apportatis vel adductis, nisi persona veniens

tale quid commiserit propter quod deberet puniri in corpore, ad arbitrium consulum.

Item quod aliquis officialis domini regis in dicta villa Gallaci seu cjus pertinentiis non subjiciat aliquem hominem seu mulierem accusatum de aliquo crimine, questionibus seu tormentis, nisi prius habita cognitione et deliberato consilio cum consulibus; nec dictum accusatum abstrahere presumet de dicta villa, sed quod si in dicta villa vel pertinentiis ejusdem deliqueret, puniatur, et si innocens fuerit dicti criminis, per sententiam dictorum consulum, (ut moris est) absolvatur in dicta villa.

Item quod Baiulus vel ejus locum tenens nec aliquis officialis curialis pro clamore suo seu justitia, seu proprio debito suo, sive pro alio debito privatorum non possit aliquem arrestare, bannire nec aliter compellere, nisi mandetur, et cognitione habita per superiorem.

Item quod Baiulus et servientes dicte ville et notarii jurent et jurare teneantur, in principio regiminis consulum, senescallo, vel judici aut eorum locatenenti dicti loci, ad requestam dictorum consulum, inviolabiliter tenere et observare omnes usus, consuetudines, libertates, franchesias et statuta dicte ville, et si contraveniant, quod quilibet puniatur in centum solidis domino regi et aliis condominis applicandis.

Item quod cum Pons de Novo inchoatus fuerit in flumine Tarui apud Gallacum per habitatores ibidem ad honorem domini et utilitatem totius terre, quem perfici non potest sine auxilio vicinorum qui maximam utilitatem reportant et nihil voluerint dare pro tam laudabili opere, petant consules quod ville circumstantes compellantur dare et contribuere dicto operi et compellantur per dictos senecallos Tolose et Carcassonne...... (Archives de la préfecture du Tarn).

Le comte Alphonse fait connaître qu'il a été dispensé par l'abbé de Gaillac de l'hommage et du serment de fidélité auxquels il était tenu envers lui. Alphonsus filius regis francie, comes Pictavensis et Tholose, universis presentes litteras inspecturis salutem in domino. Cum sicut in instrumento cujusdam compositionis olim facte inter bone memorie Raimondum quondam comitem Tholosanum predecessorem nostrum et virum religiosum Raimundum tunc abbatem Galhiacensem, dicitur contineri quod dictus comes recognovit se habere et tenere in feudum ab abbate et monasterio Sancti-Michaelis de Galhaco dominium et omnia jura quod vel que habet in dicta villa Galhiaci et pertinentiis ejus, et propter hoc religiosus vir Bernardus nunc abbas Galhiaci peteret a nobis homagium et juramentum fidelitatis quod dicebat dictum comitem antecessorem nostrum antecessoribus suis pro predictis fecisse; tandem dictus abbas dictum homagium et juramentum fidelitatis nomine suo, conventus sui et monachorum,

« AnteriorContinuar »