Imágenes de páginas
PDF
EPUB

caretta zusammengestellt, einem zweirädrigen Hausiererkarren, auf dem sonst Tiroler und Grödener ihre Waaren und Kinder durch's Land zogen. (Schmeller II. 897.) Allein bei Grimm D. W. steht Krottl zu Krotte und dieses zu Kratte, Korb und bedeutet ein Salzgemaß (Schmeller II. 399). Jene Scheibe Salz, das ein Krättl ist", hielt 41/2 Ctr. und faßte 3 Scheiben, nicht 4, wie Mone meinte.

"

Ueber Struppken ist es nicht leicht in's Reine zu kommen. Herr Münch denkt an struppiges Salz, in unregelmäßigen, größern oder kleinern Stücken zerschlagenes Fuderl- oder Stöckerlsalz, für dessen Verpackung Fässer verwendet wurden. Herr Staatsarchivar Dr. v. Liebenau in Luzern hält struppke für verschrieben aus stoubiche, welches auf stübich und stauf, also Becher zurückführe. Das Rathsbuch von Aarau hat eine Struppken mit Salz, ein Stüppken mit Buchs, die Wienercollation ein Strubk mit Salz und eine Struck mit Buchs, das österreichische Urbar hat ein Stubch mit Buchs und eine Strubch mit Salz. Da alle Aufzeichnungen das r aufweisen, so ist es nicht zu übergehen. Das Stadtbuch von Baden zählt auf eine Scheibe 1 B, auf ein Blütschi 3 B, einen Salmanswiler 5 ẞ Zoll. Die Steigerung entspricht dem Aarauer Stadtbuche. Die Zollansätze fordern von 1 Scheibe zu 11/2 Ctr. 1 ẞ, von einem Blütschin zu 3 Ctr. 2 ß, also entsprechen 5 ß einem Gewichte von 71/2 Ctr. Diese sind wiederum gleich einer Bütschen, welche 5 Scheiben betrug. Eine so große Masse mußte schon in ein festes Gefäß gebunden werden und dieses ist ein Faß, wie heutzutage noch Aepfel und Salz in der Ostschweiz faßweise verkauft werden. Ein solches Faß heißt vörli uud mag wol dem österreichischen Struppke entsprechen.

Demnach folgen sich die Salzgemäße in folgender Weise: 1. Das Fuder zu 50-60 π.

2. Die Scheibe oder 3 Fuder zu 150 f.

3. Das Blütschi zu 2 Scheiben oder 6 Fuder zu 3 Ctr.

4. Das Kröttl zu 3 Scheiben oder 9 Futterstöcken zu 41/2 Ctr.

5. Die Bütsche zu 5 Scheiben also zu 750 . Ihr entspricht die Struppke.

Aarau.

Dr. Johann Jakob Baebler.

Urkundenbuch der Cisterzienserabtei Salem.

(Fortsetzung.)

1267. o. T. Schopfeln auf Reichenau. Abt Albert und das Capitel von Reichenau übertragen das Recht ihrer Kirche an den halben Zehnten von einer Grangia in Grindelbuch an das Kloster Salem, nachdem die mit demselben Belehnten Verzicht geleistet hatten. 424.

Universis hanc paginam inspecturis Albertus dei gratia abbas totumque capitulum Augie regalis rei geste noticiam cum salute. Temporum malitia et hominum memoria labilis et infirma monent ea, que geruntur in tempore, perstringi serie. litterarum. Cum igitur reverendi in Christo, Eberhardus abbas et conventus monasterii de Salem, quorum profectum amplectimus toto corde, partem dimidiam decime grangie sue in Grindilbvch, que nostre ecclesie proprietatis titulo pertinebat, a Conrado de Legilon et Gerone de Waltenstain, qui de ipsa a nobili viro domino Cůnrado de Wartinberc fuerant infeodati, quia et idem eandem decimam a nobis immediate in feodo tenuerat illucusque, pro 6 marcis argenti legalis, quas iidem fatentur se presentibus recepisse, cum omni iure, quod ipsis in eadem pertinebat vel pertinere videbatur, casu aliquo contingente, adhibita omni iuris et verborum sollempnitate, iusto emptionis titulo, accedente consensu expresso dominorum feodi prelibati, publice conpararunt et dictus Cunradus nobilis de Wartinberc ius feodale oblatum a predictis, videlicet Cůnrado et Gerone, recepisset nobisque ad manus nostras resignasset, renunciantibus omnibus et singulis omni iuri, actioni, exceptioni, legum et iuris subsidio et aliis quibuscumque, per que predicta emptio possit ab aliquo in posterum enervari, nos, eandem emptionem tam legaliter factam ratam et gratam habentes, totum ius decime sepedicte, quod in ipsa nostre ecclesie pertinebat, in supradictum monasterium de Salem transferimus,

1 Im Cod. Sal. steht unrichtig: partem dimidie grangie.

Zeitschr. XXXVII.

10

donantes et tradentes iure feodi pro annuo censu, videlicet dimidio fertone cere, in purificatione beate virginis annis singulis persolvendo, perpetuo possidendam. Actum apud Schophiloch, castrum nostrum anno domini M° CC° LXVII, indictione Xa, subnotatis testibus presentibus et rogatis: Hainrico de Gerlikouin, Hainrico notario, dicto Schědienest, [210] Cůnrado scolastico, Hainrico dicto Eilnbast et Hainrico Bawaro, clericis, Struz de Wartinberc,. . duce de Spolit, Hainrico Berzelario, Hainrico de Bilstain et Algozone de Rast, militibus, Hainrico de Badewege, Friderico de Stophiln, Hugone de Langinstain, Cunrado de Owe et Cunrado, filio Birzelarii et fratre Nycolao, monacho in Salem. Ut autem hec robur obtineant perpetue firmitatis, presens instrumentum super hoc confectum sigillo nostro et capituli nostri duximus muniendum. Ego C(unradus) de Wartinberc supradicta omnia profiteor effe vera, huic instrumento ad petitionem partium sigillum meum pro testimonio apponendo. Nos vero Cůnradus de Legillon et Gero de Waltinstain presentibus eadem profitemur, et quia sigilla propria non habuimus, sigillis predictorum, scilicet domini abbatis suique capituli et domini C(ůnradi) de Wartinberc, usi sumus in hoc facto pro testimonio et cautela. Cod. Sal. III, 209. Nr. CLXIX. Reg. Ztschr. 3,479.

1267. Jan. 7. Weissenau. Abt Walther und der Convent des Klosters Weissenau verkaufen an das Kloster Salem ihre Güter in Baufnang. 425.

1

Universis hanc paginam inspecturis Waltherus abbas et conventus Augie minoris noticiam subfcriptorum || cum salute. Ut gesta modernorum posteris elucescant, scriptis solent, sigillis et testibus conmuniri. Presentes igitur || noverint et futuri, quod cum monasterium nostrum, propter malignorum hominum insultus varios, multis esset debitis oneratum || nec posset creditoribus propter penuriam de pecunia sibi credita, dampnis et usuris excrescentibus in inmensum, satisfacere, ad exonerandum autem dictum monasterium a dampnis huiusmodi, possessiones nostras in Buvenang cum omnibus suis pertinentiis, agris, pratis, pascuis, silvis, virgultis, viis, inviis, semitis, itineribus, aqueductibus, piscationibus, cum omnibus iuribus et consuetudinibus et aliis omnibus eisdem possessionibus intus 1 Verzierte Initiale.

et extra pertinentibus et ad plenam libertatem conpetentibus pro ducentis marcis argenti legalis ad pondus Constantiense. tradendo cum omni sollempnitate et legalitate, monasterio de Salem vendiderimus, tali modo qui, in huiusmodi donationibus et tradicionibus vendicionum consuevit adhiberi, omnium eorum, quorum intererat, et specialiter reverendi patris et domini Eberhardi, dei gracia Constantiensis episcopi, accedente consensu et voluntate, possessionem liberam et vacuam dictarum possessionum de cetero quiete ac pacifice possidendam. Renunciantes omni iuri et iuris auxilio, omni foro tam civili quam ecclesiastico, omni defensioni. omni constitutioni tam legum quam canonum, omni consuetudini tam loci quam patrie, omnibus sollempnitatibus, que in tali contractu sunt habende, omnibus litteris inpetratris vel inpetrandis, beneficio restitutionis in integrum, exceptioni non numerate peccunie, nec non omnibus aliis exceptionibus, defensionibus, per quas dictus contractus posset irritari, revocari vel inpediri. Ut autem hec perpetuo maneant firmiora, presens instrumentum exinde conceptum et monasterio de Salem traditum pro testimonio et cautela sigillo nostro et sigillo conventus nostri, necnon sigillo reverendi patris et domini E(berhardi), dei gracia Constantiensis episcopi, duximus muniendum. Nos Eberhardus, dei gracia episcopus Constantiensis, profitemur, predicta omnia esse vera, sigillum nostrum huic instrumento ad peticionem partium predictarum pro testimonio apponentes. Acta sunt hec apud Salem anno domini M° CC° LXVIo in crastino Thome episcopi et martiris, subnotatis testibus presentibus et rogatis, videlicet Eberhardo de Stekborum milite, Ulrico dicto Sralle, Cůnrado de Vrendorf, de fratribus vero de Salem Cůnrado de Veringen, Hainrico, Cunrado et Berhtoldo cellerariis, H. pistore, Nycolao et Walthero monachis et sacerdotibus et aliis quampluribus probis viris. Datum apud Augeam anno domini Mo CCo LXVIIo, in crastino epiphanie, subnotatis teftibus presentibus et consentientibus, videlicet Wernhero priore, Hainrico fubpriore, Vokmaro (sic!) vestiario, Hainrico de Husen, Rudolfo de Sancto Gallo, item Rudolfo de Sancto Gallo, Berhtoldo de Sancto Gallo, Hainrico Romano, Hainrico de Vriburg, Marquardo de Ulma, Hainrico de Roggenburg, Cůnrado dicto Emche, Hainrico de Wintertur, Cunrado de Tisentis, Wernhero de Biberach, Hainrico de Biberach, Cůnrado de Lindaugea, Leone de

Lindaugea, Hainrico de Augusta, Hainrico de Constantia. Hainrico de Aenmaerkingen, monachis et sacerdotibus, fratre Hainrico dicto Yppli, cellerario, Hainrico Fabro de Bodem, Willehelmo de Wintertur, Ber(tholdo) Sutore de Phullendorf, Hainrico Villico de Buvenang, Dietrico Vinitore de Mersburg, Ulrico infirmario et Cunrado quondam milite de Rienolz.

Perg. Or. Salemer Kanzleihand. 3 Siegel an Pergamentstreifen. 1. aus Malta, des Bischofs Eberhard von Konstanz, bekannt, auf dem Rücken in der Mitte Daumeneindruck. 2 und 3 des Abtes und des Conventes von Weissenau, aus Malta, die Oberfläche mennigroth gefärbt, 2 convex, 3 mit den Fingern erhöht, beide sind spitzoval; 2. (II B) 45:27 mm, ein stehender Abt, Umschrift: S. ABBATIS. MINORIS. AVG ..; 3. (II B) 50:25 mm, der heil. Petrus. Umschrift unleserlich. Cod. Sal. II, 170 No. CXLI. Reg. Ztschr. 3,80.

1267. März 23. Salem. März 26. Konstanz. Die Grafen Konrad, Berthold und Heinrich von Heiligenberg ertheilen dem Verkauf einer Wiese in dem Wasach durch ihre Eigenleute Johannes Absalon und dessen Mutter und Schwester an das Kloster Salem ihre Zustimmung. 426.

Universis' hanc paginam inspecturis Cůnradus, Berhtoldus et Hainricus fratres comites Sancti Montis salutem et || noticiam subscriptorum. Vita cunctorum instabilis et memoria hominum labilis ac infirma monent gesta temporum perhennari se||rie litterarum. Presentes igitur noverint et futuri, quod cum Johannes dictus Absalon una cum Gůta matre sua et Gůta sorore sua, | qui omnes iure proprietatis nobis vel ad nos spectare dinoscuntur, receptis a venerabilibus in Christo Eberhardo abbate et conventu monasterii de Salem novem libros denariorum usualis monete, pratum suum, quod vulgo dicitur in dem Wasach, cum decima eiusdem prati, que iure proprietatis sibi attinebatur, nec non tria iugera agrorum apud Wildorf, de quibus a iam dictis abbate et conventu fuerant inpheodati, vendidissent, nec hoc, videlicet pratum et decimam eiusdem prati, sine nostro consensu facere possent, nobis humiliter supplicarunt, ut nostrum super hoc pium preberemus assensum. Nos vero, ob favorem religionis et dilectionem dicti Johannis, nostrum dicte vendicioni pium prebemus assensum, supplentes defectum pro posse, per quem inposterum dicte vendicioni posset obviari. Nos vero Johannes, Guta mater sua et Gůta soror sua,

1 Verzierte Initiale.

acce

« AnteriorContinuar »