bito suam ducit provinciam visitandam, nonnullæ ecclesiæ metropolitico sibi jure subjectæ, procura tionem debitam sibi denegant exhibere,hoc ad suæ negationis defensionem tantummodo allegantes, quod non recordantur se procurationem hujusmodi ejus prædecessoribus exsolvisse, sed nec ab eis aliquando fuisse petitam (49). Cum igitur contra procurationem quæ ratione visitationis debetur præscribi non valeat, quemadmodum nec contra visitationem ipsam potest aliquo modo præscribi, etsi alius contra eum præscribere posset utramque,discretioni vestræ per apostolica scripta mandamus quatenus rectores ecclesiarum ipsarum ut eidem archiepiscopo ipsas ex officio debito visitanti procurationes quæ sibi visitationis ratione debentur exbibeant,nisi aliud rationabile objectum fuerit et osten. sum, monitione præmissa per censuram ecclesiasticam appellatione remota cogatis. Quod si non omnes, etc., duo vestrum, etc. nominatim legata fuerint, secundum supradictam A ricensis archiepiscopus quod,cum ex officii sui dedivisionem patientur. Adjuncto tantum, quod cum dicti canonici in ecclesia illa capellanos vel clericos pro tempore instituent, sub eadem fidei religione qua ipsis tenebuntur,eis injungent quod nullatenus aliquibus in testamento vel alias persuadebunt ut ipsiz canonicis magis quam ecclesiæ in præjudicium et damnum archiepiscopi debeant erogare. Expensis, quantum ad sarta tecta vel luminare ecclesiæ et justa tumbe custodia,de communi pro rata faciendis. Præterea prior qui in ecclesia sæpedicta Sancti Demetrii pro tempore a patriarcha Jerosolymitano et capitulo suo fuerit delegatus, mihi et successoribus meis canonice intrantibus obedientiam et reverentiam tenebitur exhibere.Matrici insuper Ecclesiæ Thessalonicensi et mihi meisque successoribus in B dicta ecclesia omni jure et libertate nostra,sicut et in aliis ecclesiis ejusmodi, plenarie reservatis,salva domini patriarchæ Jerosolymitani et capituli sui in omnibus obedientia in ipsum priorem et canonicos et alios religiosos ibidem commorantes.Igitur cum ordinationes ecclesiarum quæ per inferiores prælatos fieri nequeunt, Ecclesiæ Romanæ, qua disponente Domino, omnium Ecclesiarum mater est et magistra, debeant reservari, dictam compositionem sive dispositionem, quam per me facere vel firmare non præsumpsi, sanctitati vestræ duxi transmittendam, paternitatem vestram flexis genibus mentis exorans attentius et obnixe quatenus causa Dei et ob Dominici sepulcri reverentiam et precum mearum interventu, si sanctitati vestræ competens et honestum videbitur, ipsam auctoritate vestra facere vel inceptam perficere dignemini, et ut majorem habeal firmitatem, eamdem auctoritate prædicta roborantes. » Nulli ergo, etc., confirmationis, etc., usque contraire.Si quis autem, etc., usque incursu rum. Datum Laterani,vii Kalen. Junii, pontificatus nostri anno decimo quinto. LXXXVII. DECANO, THESAURARIO, ET MAGISTRO SCHOLARUM NIVER NENSIBUS. De procuratione quæ debetur pro visitatione. (Laterani, vii Kal. Junii.) Significavit nobis venerabilis frater noster Bitu(49) Vide cap. Cum ex officii, De præscript. (49) Patroni fundatores ecclesiarum ex concil. Lateran. in c. Quoniam De jure patron. c. ad Audientiam De eccles. ædific. V. I. ipsius hæredibus jus patronatus in hoc sacellum concessit. (50)Diœcesis sibi in spiritualibus et regimine animarum subdita eodem sensu accipit diœcesim Bincmarus epist.5 et 6,quas rescribit ad diœcessis Rhemensis archiepiscopos et in c. Lugdunensi 9, q. 2 qui habent lapoxias c.9 ex concilii Antiocheni sive apiolaida ut in I.ots Exάoty. C. De episc. et cler. id est territorium quod hodie malo more diœcesim dicimus, et parochia Aurelianensis in hoc sensu accipi debet apud Theodulphum episc. Aurelian.ad compresbyteros suæ diœceseos. (5)De proventibus,cum nihil in illis præter antiquos et moderatos reditus a locorum episcopis insti C Ꭰ D Datum Laterani, vii Kal. Junii, pontificatus nostri anno decimo quinto. LXXXVIII. BITURICENSI ARCHIEPISCOPO. De congrua portione presbyterorum parochialium. (Laterani, x1 Kal. Junii.) Ad nostram noveris audientiam pervenisse quod patroni (49) parochialium ecclesiarum tuæ diœcesis (50) tantum de proventibus (51) sibi retinent earumdem quod sacerdotes ministrantes in eis non possunt de residuo sustentari. Propter quod nonnullæ remanent pastoribus (52) destitutæ, eo quod non sunt qui curam velint recipere (53)earumdem. Quocirca fraternitati tuæ per apostolica scripta mandamus quatenus patronos ecclesiarum ipsarum, ut de illarum proventibus sacerdotibus in eisdem ministrantibus congruam provisionem (54) assignent, moneas et inducas, ipsos ad id si necesse fuerit, per censuram ecclesiasticam appellatione remota compellens; cum non ad opus patronorum (55), sed ad opus potius servientium in eisdem, fuerint ecclesiis redditus deputati. Datum Laterani, x1 Kal. Junii, pontificatus nostri anno decimo quinto. tutos exigere debeat, c. Præterea De jure patrona tus. (52) Pastoribus rectoribus c. Decernimus 16, q. 7. (53) Recipere, c. Cum secundum, c. Exstirpandæ, De præb. et dignit. et I ad Corinth. c. 9. (54) Congruam provisionem. Portio presbyteris ipsis sufficiens assignetur dec. Extirpandæ ubi vide glossam, et sit competenter provisum c. Postulasli De rescriptis certam assignet portionem c. Ad hæc De offic.vicar. de beneficiis assignet unde possit congrue sustentari c. Prævenit De appellat decis. cap. Tol. q. 168, De patrono ecclesiastico ex specie hujus epistolæ. (55) Ad opus patronorum. Quid si vergant ad inopiam? ab Ecclesia illis moderate succurritur in c. Nobis De jure patron.et c. Quicunque 16, q. 7. Adde in compensationem dotis, quam illibatam sacerdos LXXXIX. ABBATI DE MACENEIRA VISIENSIS DIOECESIS, CANTORI ET P. RODERICI CANONICO COLIMBRIENSIBUS. De remotione abbatis. (Laterani, v Kal. Junii.) Diligenter auditis et perspicaciter intellectis quæ coram nobis proposita sunt a partibus super intrusione prioris Sancti Petri Auriensis diœcesis in monasterio Cellæ novæ ac excommunicatione in ipsum a venerabili fratre nostro episcopo Auriensi prolata,et delegatorum processu, qui eumdem electum removerunt a monasterio Cellæ novæ, ac præscriptam excommunicationis sententiam confirmarunt, pensatis nihilominus natura et qualitate negotii,quibus potius'duximus inhærendum, ipsorum delegatorum sententiam ratam habentes, per aposto lica vobis scripta mandamus quatenus eam auctoritate nostra faciatis inviolabiliter observari; contradictores, si qui fuerint, per censuram ecclesiasticam appellatione postposita compescendo. Quod si non omnes, etc. tu, frater episcope, cum eorum altero, etc. Datum Laterani, v Kalen. Junii, pontificatus nostri anno decimo quinto. XC. MASSILIENSI EPISCOPO. De negotio Durandi de Olca et sociorum. (56)Cum dilectusfilius Durandus de Osca acolythus et socii sui e secta Waldensium per nos reconciliati sint ecelesiasticæ unitati, fraternitati tuæ per apostolica scripta mandamus quatenus ipsos infra catholicum gregem admittens, et benigne pertractans, ob notam quam de pristina conversatione contraxerant non permittas eos a quoquam temere molestari; sed ab omni eos infamia et scandalo servans immunes tam ex litteris testimonialibus quam aliis adminiculis ipsos misericorditer adjuves propter Deum. Datum Laterani, 111 Kal. Junii, pontificatus nostri anno decimo quinto. In eumdem modum scriptum est Barchinonensi episcono. Cum dilectus filius Durandus de Osca, etc., usque propter Deum. In eumdem modum scriptum est Oscensi episcopo. Cum dilectus filius, etc., usque propter Deum. XCI. DURANDO DE OSCA ET DURANDO DE NAIAGO. Super eodem. (Laterani, iv Kal. Junii.) Cum quidam de fratribus vestris reconciliati ecclesiasticæ unitati, sicut nostris est auribus intimatum,interdum delinquant et vacent operibus inhonestis, discretioni vestræ, de qua firmam fiduciam obtinemus, per apostolica scripta mandamus quatenus cum ipsos contingit excedere, id loci episcopo ministrans sibi retineat; imo et si pactum intervenerit super retentione fructuum, valet nominatio et censetur rite et canonice facta ex senatusconsulto Cum talis esse debeat ars eorum quibus regendæ animæ committuntur ut non solum aDominico grege subductas sollicitudine pastorali reducere, verum etiam reductas ad ipsum paterna in eo studeant mansuetudine confovere, procul dubio nobis et vobis D est sollicite providendum ut dilecti filii Durandus de Osca et Guillelmus de Sancto Antonio cum sociis suis reconciliatis ecclesiasticæ unitati taliter foveantur in ipso quod, cum ipsi se lætabuntur ibidem invenire favorem sperata dulcedinis, aliieorum inducantur exemplo errorem suæ deserere cæcitatis. Quapropter fraternitatem vestram monemus attentius et hortamur, per apostolica vobis scripta præcipiendo mandantes quatenus ipsos procedentes secundum Deum charitative tractetis, nec permit 3 Martii 1594 sancito, Antonio Viard agente adversus Benignum Viad. (46) Vide supra epist. 82, et lib. x1, epist. 196. tatis eos aut illos qui suum ipsis intuitu charitatis A exceptionibus frivolis in ejusdem elusionem manimpenderint beneficium in vestris diœcesibus constitutos hujus occasionis prætextu a quoquam tenere molestari, contradictores censura ecclesiastica appellatione postposita compescendo. Quod si non omnes, etc., singuli vestrum in diœcesi sua ea nihilo. minus exsequantur. Datum Laterani, 11 Kal. Junii, pontificatus nostri anno decimo quinto. XCV. SANCTI MARTINI CANONICENSIS [leg.CANIGONEN.] ET SAN- De decimis tribuendis hospitali. Ad nostram noveritis audientiam pervenisse quod B. miles decimas quasdam, quas progenitores ac ipse hactenus ab abbate Sancti Genesii tenuerunt, hospitali quod ad sustentationem infirmorum pauperum ædificare proposuit desiderat assignare, si nostræ sederit beneplacito voluntatis. Quocirca discretioni vestræ per apostolica scripta mandamus quatenus dictum militem, ut decimas ipsas ecclesiis illis ad quas noscuntur pertinere resignet, moneatis prudenter et efficaciter inducatis; quod si ad id induci non poterit,et abbatis prædicti et dicecesani episcopi super hoc assensum quiverit obtinere ut eas conferat hospitali præfato, auctoritate nostra concedatis eidem liberam facultatem. Quod si non omnes, etc., duo vestrum ea, etc. Datum Laterani, vi Kalen. Junii, pontificatus nostri anno decimo quinto. XCVI. DURANDO DE OSCA, ET DURANDO DE NAIACO, GUILLELMO Cum a nobis petitur, etc., usque perducatur effectum. Eapropter, dilecti in Domino filii, vestris. justis postulationibus,etc.;usque assensu, personas vestras et specialium amicorum vestrorum in fide catholica et pia operatione manentes ac res eorum sub beati Petri et nostra protectione suscipimus et præsentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo, etc., protectionis, etc., usque incursurum. Datum Laterani, vi Kal. Junii, pontificatus nostri anno decimo quinto. XCVII. EPISCOPO ET CAPITULO PETRAGORICENSI. Ut J. de Veteri Morolio in canonicum recipiant. (Laterani, vn Kal. Junii.) Si circumspectius curaretis advertere quantum sit obedientiæ bonum, quantumve ipsius contrarium detestandum,utpote idololatriæ sceleri comparatum, mandatum nostrum forsitan citius studeretis effectui mancipare, ut exuto veteri homine,vos in illius transformaretis imaginem qui usque ad mortem factus est obediens Deo Patri, nec vos excusaretis dati. Sane cum pro dilecto filio magistro J. de Veteri Morolio, qui diu cancellariæ nostræ servitio laudabiliter insudavit, et laboravit multoties pro Ecclesiæ vestræ negotiis promovendis, vobis direxerimus scripta nostra, ut ob reverentiam apostolicæ sedis et nostram ipsum in canonicum reciperetis et fratrem, sibi stallum in choro et locum in capitulo assignantes, vos mandatum nostrum surdis auribus transeuntes, sicut dilecti filii prior Grandimontensis et G. archidiaconus et S.Mauricii canonicus Lemovicenses,quos eidem concessimus monitores,per suas nobis litteras intimarunt,quaquam vos monuerint diligenter, id efficere non curastis, per vestras litteras allegantes tenuiB tatem redditum et canonicorum numerum competentem et de mandato nostro quosdam alios suscepisse ac prænominatum magistrum in direccsi vestra redditus alios obtinere, proponendo quod ad recipiendum eumdem vos nullatenus cogeremus si hæc ad nostram notitiam pervenissent, licet monitores præfati de plurium assertione didicerint quod in Ecclesia vestra canonicorum numerus non excesserat, quin potius alios proposueratis recipere in canonicös et in fratres, et præfatus magister redditus sufficientes non habeat, et ipsius obsequium ecclesiæ vestræ possit existere fructuosum,Nolentes igitur exceptionibus frivolis mandatum nostrum eludi universitati vestræ per apostolica scripta mandamus atque præcipimus quatenus eumdem magistrum juxta mandati nostri tenorem in fratrem et caC nonicum Ecclesiæ vestræ liberaliter admittatis. Alioquin, cum sagitta Jonathæ non debeat redire retrorsum, sed dirigi potius in directum, venerabili fratri nostro episcopo et dilectis filiis...subdiacono nostro, archidiacono Xanctonensi et priori Sulbisiensi Xanctonensis diœcesis damus nostris litteris in præceptis ut vos ad id, nisi aliquod rationabile objectum fuerit et ostensum quare id fieri non debeat vel non possit, per censuram ecclesiasticam appellatione remota compellant. sicut prius facere consueverant, domum insuper A His igitur diligenter auditis, sententialiter diffi- (57) Atheniensi Michaelis Choniatæ, qui temporibus Inrocentii III.Athenarum summus pastor erat apud Nicetam Choniatem de imperio Balduini, qui eumdem fratrem vocat. Sic in epist. 39 apud Cru C XCIX. NOBILIBUS VIRIS R. ET A. DE CANOSA. Ut monasterium. S. Angeli restituatur Cruciferis. (Laterani, xi Kal. Junii.) Oblata nobis dilecti filii prioris Sanctæ Mariæ Cruciferorum Bononiensium conquestio declaravit quod, cum dilectus filius noster Benedictus tituli Sanctæ Susanæ præsbyter cardinalis, tunc legationis officio fungens in partibus Romaniæ, monasterium Sancti Angeli de Saga cum pertinentiis suis ordinisuo concesserit perpetuo possidendum, nosque concessionem ipsam duxerimus confirmandam, charissimus in Christo filius noster imperator Constan tinopolitanus illustris, post mortem claræ memoriæ marchionis Montisferrati, dictum monasterium eidem abstulit pro suæ libito voluntatis,illudque vobis assignare curavit: quod vos in ipsius præjudicium detinentes, et juxta vestræ voluntatis arbitrium disponentes de ipso, consumitis nequiter bona sua. Cum igitur id non debeamus conniventibus oculis pertransire, per apostolica scripta mandamus quatenus dictum monasterium cum pertinentiis suis præfato priori et ordini suo, prout tenemini, restituere procuretis. Alioquin venerabilibus fratribus nostris Davaliensi et Sidoniensi episcopis et dilecto filio archidiacono Davaliensi nostris damus litteris in mandatis ut vos ad id per censuram ecclesiasticam, sicut justum fuerit,sublato cujuslibet contradictionis et appellationis obstaculo compellant. Datum Laterani,x1 Kal. Junii, pontificatus nostri anno quinto decimo. Super hoc scriptum est in eumdem fere modum eisdem.Oblata nobis,etc.,usque conniventibus oculis pertransire,præfatis nobilibus nostris dedimus litteris in mandatis ut dictum monasterium cum pertinentiis suis præfato priori et ordini suo, prout tenentur, restituere non omittant.Quocirca discretioni vestræ per apostolica scripta mandamus quatenus si dicti nobiles quod mandavimus super hoc neglexerint adimplere, vos eos ad id per censuram ecclesiasticam,sicut justum fuerit, sublato cujuslibet contradictionis et appellationis obstaculo compellatis. Quod si non omnes, etc., duo vestro, etc. In eumdem fere modum scriptum est super hoc imperatori Constantinopolitano. Oblata nobis, etc., D usque restituere non omittant.Quocirca serenitatem team rogandam duximus attentius et monendam quatenus monasterium ipsum cum pertinentiis suis eidem priori et ordini suo sine difficultate facias resignari. C. ARCHIEPISCOPO ATHENIENSI (57). De non temere excommunicando. Sic nervo ecclesiasticæ disciplinæ coerceri debet sium lib.iv Turcogr. Athenarum metropolitana Nicanor dicitur, Aristides orat. in Herculem, 'A0ǹva πόλις καὶ ἡ πρεσβυτάτη τῶν Ἑλληνίδων καὶ τῆς εἰς τοὺς θεοὺς εὐσεβείας ἡγέμων. insolentia perversorum ut eo non opprimantur in- A est damnatus de hæresi vel de nece sanctæ memosontes, cum censura ecclesiastica non debeat esse innocentum oppressio, sed correctio potius delinquentum.Inde est quod fraternitati tuæ auctoritate prosentium inhibemus ne in nobilem virum R.dominum insulæ Nigripontis (58) vel terram ipsius sine manifesta et rationabili causa (59) excommunicationis vel interdicti sententias (60) proferre præsumas. Datum Laterani, x Kal. Junii, pontificatus nostri anno quinto decimo. CI. Ut ducere possit eam quam prius cognovit per adulterium. (Laterani, vIII Kal. Junii.) Supplicavit nobis dilectus filius nobilis vir R. dominus Nigripontis ut,cum pietatis intuitu quam dam nobilem,quam ipsius viro vivente (62) cognovit, velit modo ducere in uxorem,dignaremur cum eo super hoc misericorditer dispensare. Quocirca fraternitati tuæ per apostolica scripta mandamus quatenus præfato nobili, nisi forsan eidem vivente viro suo fidem (63) dederit,seu mulierem ipsam in nece viri constituerit machinatam (64),ut cum ipsa legitime contrahat, concedas auctoritate nostra liberam facultatem (65) dummodo aliud canonicum non obsistat. Datum Laterani, vin Kal.Junii, pontificatus notri anno decimo quinto. CII. B riæ Petri de Castronovo (69), etsi de illis sit valde suspectus (quare mandavimus ut si contra eum infra certum tempus appareret legitimus accusator, indiceretur illi purgatio secundum formam in litteris nostris (70) expressam, diffinitiva nobis sententia reservata, in qua necdum est ex mandato illo processum), non intelligimus qua ratione possemus adhuc alii concedere terram ejus, quæ sibi vel hæredibus suis abjudicata non est, præsertim ne videremur in dolo castra nobis exhibita (71) de suis manibus extorsisse, cum non solum a malo, sed ab omni specie mali præcipiat Apostolus abstinere. (72) Nam si super duobus articulis quos commisimus aliqua contra eum præter formam mandati nostri sententia lata fuisset,illa procul dubio non valeret. Quocirca discretioni vestræ per apostolica scripta mandamus quatenus,cum nondum sit locus illi petitioni quam de terra ejus alii concedenda fecistis modis quibus honeste poteritis studeatis prudenter et efficaciter laboretis ut negotium bene incoeptum dissolvi non possit, sed in suo potius robore convalescat. Nos enim venerabili fratri nostro Regensi episcopo (73) et dilecto filio magistro Thedisio canonico Januensi nostris damus litteris in mandatis ut secundum formam sibi datam in negotio isto procedant, et si per comitem steterit antedictum quominus ipsum negotium possit habere processum,ei et aliis publice protestentur quod nos, auctore Domino, procedemus prout pacis et fidei causa requiret, ipsique nobis non differant meram et plenam RAIMUNDO UTICENCI (66) EPISCOPO ET NARBONENSIC rescribere veritatem. ELECTO APOSTOLICE SEDIS LEGATIS. De negotio comitis Tolosani. Licet Raimundus Tolosanus comes in multis contra Deum et Ecclesiam culpabilis sit inventus, et pro eo quod legatis nostris (67) inobediens exstitit et rebellis, sit excommunicatus ab ipsis et exposita terra ejus (68), si forte vel sic ei vexatio tribueret intellectum, unde jam ex parte non modica terram amisit, quia tamen nondum (58) Nigri pontis, maris Euxini in quo plures insulæ. (59) Causa ex c, Nemo 11, q. 3, et judicatur magno cum pondere, ut apud certos de Dei conspectu Tertull. in Apolog. c. 38. (60) Sententias. Qua pœna in Ecclesia nulla ma- D jor est c. Corripiantur 34, q. 3 summique futuri judicii præjudicium vocat ibid. Tertullianus. (61) Vide titulum De eo qui duxit, etc. (62) Vivente viro, c. relatum 51, q. 1. (63) Fidem plenam tristissimi et periculosi eventus lib. ult. c. De pactis. (64) Machinatam, c. Si quis, ead.causa, et quæst. et in c. Veneris de eo qui duxit in matri. (65) Liberam facultatem, ex c. Denique 31, q. 1. ut ex vatic. C. ms. optimæ notæ delenda particula negativa, non ex mente Gratiani ut vult Cujacius ad c. de eo qui duxit in matrimon. (66) Uticensi suffraganeo Narbon., archiepiscopi Narbonensi electo Arnaldo cœnobiarchæ Cisterciensi de quo supra lib. xiv, epist. 6, et infra lib. xvi, Datum. In eumdem fere modum scriptum est illis usque, in finem, sollicite providentes ne in nostri exsecutione mandati sitis tepidi et remissi, sicut hactenus dicimini exstitisse. CIII. MILITIBUS ET POPULO CASTRI MELGORII. (74) Gaudemus plurimum devotionem vestram epist. 5. Petrus Vallissern.c.40 cujus nomen omisit Paradinus lib. 11 Annal. Burg. in Odone IV. (67) Legalis cum mandati formula ut patet ex contextu epistolæ, non a latere, ut in c. ult. de offic. legati c. Ad eminentiam De sentent, excommunic. 'Ex Tоυ пλεÙроυ прεsбùτεрov aпostela in prœmio et c. 138, cod., Can. Eccles. Afric. missos nommat Carolus magnus in capitulari sancito Aquisgrani. (68) Exposita terra, primo principi fideli occupanti, quam postea papa expugnandam regi Franc. dedit Mart. Polonus in Innoc. III. (69) Cujus meminit Petrus Valissern. tanquam legati summi pontif. c. 1 et 8, et Mart. Polonus in Innoc. III. (70)In litteris quæ continentur apud Petrum Valsern. dicto cap. 8 (71) Exhibita tanquam pignora ad majorem cautelam ut in c. Ex rescripto De jurejur. (72) Vide lib. XII post epistolam 85, et epist.107. |