Imágenes de páginas
PDF
EPUB

actes divers; II. Aveux rendus à l'évêque de Poitiers de 1307 à 1311, à raison des fiefs relevant des châtellenies de Chauvigny, Angle et Thuré; III. Inventaire des archives de l'évêché ; IV. Liste des évêques de Poitiers.

CARTULAIRE

DE

L'ÉVÊCHÉ DE POITIERS

I

BULLES DES PAPES ET LETTRES DES ROIS DE FRANCE.

ACTES CONCERNANT

LA JURIDICTION DES ÉVÊQUES DE POITIERS

ET LEUR DOMAINE TEMPOREL.

ACTES DIVERS.

1. Lettres du pape Luce III, adressées à l'évêque de Poitiers, concernant la répression de plusieurs abus, la collation de la prévôté de l'église cathédrale de Poitiers et le droit de nommer à un canonicat dans les églises collégiales du diocèse, ainsi que dans celle du Dorat (fo 83 vo).

13 mars 1185.

Lucius, episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri Guillelmo, Pictavensi episcopo, salutem et apostolicam benedictionem. Cum sit in Lateranensi concilio constitutum, ad immoderatam quorumdam avaritiam coercendam et tollendam materiam jurgiorum, ne beneficia ecclesiastica, donec vacaverint, promittantur: grave nobis est et molestum quod in diocesi tua abbates et priores instituta salubria surda aure transire et ejusmodi promissiones illicitas facere perhibentur. Unde, ne hec enormitas, que

TOME X.

1

salubri fuerat constitutione prescisa, vires ex dissimulatione resumens, perniciosa licentia denuo innolescat, fraternitati tue presentibus litteris indulgemus ut, hujusmodi promissionibus irritatis, si, occasione dissensionum que exinde frequenter emergunt culpa illorum qui presentationem habere noscuntur, ultra sex menses ecclesias vacare contigerit, liceat tibi de auctoritate apostolice sedis, omni contradictione vel appellatione cessante, de personis ydoneis, sine prejudicio tamen eorumdem, in posterum ordinare. Nolumus autem ut ex hoc majoribus ecclesiis vel debita reverentia minuatur. Ut etiam injunctum tibi officium tanto liberius exequaris quanto apostolicum tibi videris adesse presidium, sollicitudini tue presenti auctoritate concedimus ut abbatissas et alias mulieres que in episcopatu tuo domibus religiosis preesse noscuntur, per quarum insufficientiam et negligentiam Deo devote femine observantiam religionis exorbitant, cum consilio dilectorum filiorum nostrorum Sancti Cypriani et de Pinu abbatum corrigere valeas, et, si invente fuerint contumaces, absque appellationis diffugio disciplina ecclesiastica coercere, ut que remediorum fomenta non sentiunt, putrida ferro vulnera resecentur: salvis ecclesiis que nullo mediante Romano pontifici sunt subjecte. Ad hec autem preposituram ecclesie tue, cum vacaret, ydonee assi gnandi persone cum assensu majoris et sanioris partis capituli liberam tibi tribuimus facultatem; quod si super ea vel super alio ecclesie tue beneficio cuilibet conferendo tue devotioni scripserimus, artari te nolumus mandatum apostolicum adimplere, nisi honesta persona et beneficio digna extiterit, pro qua litteras apostolicas contigerit emanare. Hoc autem propter futuram ecclesie tue que vacaret proponitur ydonee assignandi tuis nobis litteris intimetur, ne forte per ignorantiam veritatis denuo tibi scribere

[ocr errors]

1. Ce passage, visiblement altéré, est reproduit littéralement.

compellamur. Cum vero de jure et consuetudine ad epis copum Pictavensem qui pro tempore fuerit pertinere dicatur in conventualibus ecclesiis clericorum in dyocesi Pictavensi, et nihilominus in ecclesia Dauratensi, unum canonicum facere, presenti pagina prohibemus ne quis, appellationis pretextu, jus quod tibi competit in hac parte debeat impedire. Sane, cum quidam viri religiosi, qui ad unum prioratum regendum vix sufficiunt, plerumque duos ambitione damnabili appetant et detinere presumant, discretioni tue precipimus ut hanc presumptionem compescas, et tam abbates quam archipresbyteros, decanos, per tuam dyocesim constitutos, ad suscipiendum ordinem sacerdocii, si ydonei fuerint, appellatione remota com. pellas. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis et prohibitionis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare presumserit, indignationem omnipotentis Dei et beatorum Petri et Pauli se noverit incursurum. Datum Verone, I idus martii.

2. Notice d'un don fait à Guillaume, évêque de Poitiers, par Arnaud Malechapse, chevalier, du fief de Landraudière et de Pisay, relevant de Hugues Brun, seigneur de Lusignan, et de l'investiture qui fut donnée de ce fief à B., curé de Pranzay (fo 97 vo).

Vers 1195.

Noscat tam presentium quam futurorum universitas, presentis pagine testimonio roborata, quod Arnaudus Malechapse, miles, concessit Willelmo, episcopo Pictavensi, feodum et hominium de Landraudere et de Pisai, sicuti domina Ainordis dedit in helemosinam episcopo Pietavensi, et precepit ipse Arnaudus Willelmo Rorgoni in presentia B., capellani de Pranzai, ut Willelmo, episcopo Pictavensi, hominium de predicto feodo faceret et eidem per omnia responderet, sicuti et ipsi fecerat. Hoc audivit

Johannes de Cursai et B., capellanus de Pransi, et Johannes Ralinis, presbiter, Willelmus Abiezez. Postea predictum B. investivit Arnaudus idem pro episcopo de predicto feodo et hominio in manu Hugonis Bruni, domini Lezigniaci, et ipse Hugo Bruni sic concessit episcopo Pictavensi ipsum feodum [et] hominium, sicut predictus Arnaudus habebat. Et ut res ista firma et inconvulsa in perpetuum haberetur et ne aliqua calumpnia posterorum successione in hoc de cetero oriretur, ipse Hugo Bruni, dominus Lezigniaci, fecit hanc cartulam sigilli sui inpressione signari. Hoc audierunt et viderunt G. de Luchec, Hugo, capellanus de Linambia1, qui hoc scripsit. Hugo Jorginus.

3. Traité entre Maurice, évêque de Poitiers, et l'abbé et les religieux de Maillezais, par lequel ceux-ci, renonçant au privilège d'immunité qu'ils prétendaient leur avoir été accordé par le Saint-Siège, se soumettent à perpétuité, tant en chef qu'en membres, à la juridiction de l'évêque de Poitiers (fo 128 ro).

1200

Mauricius, Dei gratia Pictavensis episcopus, G., decanus, et capitulum ejusdem ecclesie, Clemens, abbas, et capitulum Malleacense, omnibus presentem paginam inspecturis salutem in perpetuum. Cum inter nos controversia verteretur, proponentibus nobis abbate et capitulo Malleacensi monasterium nostrum tam in capite quam in membris a juridictione Pictavensis ecclesie liberum penitus et immune, et hoc quibusdam privilegiis apostolice sedis instruere nitentibus; nobis vero episcopo respondentibus ex adverso quod, si qua essent privilegia, longissimi temporis prescriptio

1. Il est nommé dans un acte de 1203, qu'il a aussi rédigé : Hugo, capellanus de Enjambia, qui hoc scripsit (D. Fonteneau, t. 23, p. 617). Guillaume Tempier a été évêque de Poitiers de 1184 à 1197; il a eu pour successeur en 1198 Adémar de Peirat.

« AnteriorContinuar »