Interrogatus, utrum trecenta milia florenorum de mandato dicti domini Clementis fuerunt portata Montil[ium], dixit, quod ipse de mandato domini predicti portavit thesaurum, qui erat in Castronovo Montil[ium] associantibus eum domino nostro papa (50a), qui nunc est1, tunc episcopo Portuensi et domino Tusculano; et nescit, quanta erat summa 5 illius thesauri, et utrum illa trecenta milia florenorum ordinata pro passagio essent ibi; tamen credit, quod non, per ea, que postea existens in conclavi et extra conclavim vidit et legit in sedula quadam missa sibi per thezaurarium, de qua sedula supra facta est mentio. 3 Eodem die dominus Raymundus de Fargis cardinalis in ipsius 10 domini nostri [et dictorum dominorum cardinalium] presentia, iuratus et interrogatus per eundem dominum nostrum papam super contentis in dicta perventione (!) dixit, quod cum dictus dominus Clemens papa quintus rediisset de consilio Viennensi et venisset Malausanam ad prioratum de Grauzello, dixit eidem cardinali in sua presentia constituto, quod 15 ipse quandam ordinationem fecerat de bonis suis; et voluit, quod ipse cardinalis iuraret, nulli revelare in vita ipsius domini pape ea, que sibi diceret, quodque faceret posse suum, quod ipsa ordinatio compleretur. Quo iuramento prestito dixit sibi idem dominus papa, quod dederat Bertrando de Guto vicecomiti Leomanie trecenta milia florenorum ex- 20 pendenda per eum in passagio Terre Sancte. Postmodum vero petiit idem dominus Clemens papa a dicto domino cardinali sigillum suum, ut dicta ordinatio sigillaretur cum eo; quod sigillum tradidit dicto domino pape cardinalis predictus. Interrogatus, si ipse cardinalis vidit ordinationem predictam, dixit 25 quod non nec audivit eandem nec etiam transcriptum ipsius. Interrogatus si ipse dominus Clemens expressit tunc seu manifestavit eidem cardinali ea, que continebantur in ipsa ordinatione, dixit quod non, quod ipse recordatur, nisi quod dederat (50b) dicto vicecomiti predicta trecenta milia florenorum pro passagio, ut predixit. Interrogatus, si vidit aut scivit, quod dicta ordinatio sigillata fuerit, sigillo ipsius cardinalis dixit, quod non; credit tamen, quod fuit sigillata. 30 [Interrogatus] Cum idem dominus Clemens esset infirmus infirmitate, de qua obiit, apud Rocammauram in hospicio domini Guillelmi Ricavi 35 militis, dixit ipsi cardinali, presente domino Bernardo de Garvo cardi 1 D. h. Johann XXII., damals Cardinalbischof von Porto. 2 Berengarius Fredoli, s. oben S. 9, Anm. 4. 3 Vgl. oben S. 6, Anm. 1. + Dies scheint später ausgestrichen worden zu sein; gehört sicher nicht hieher. Vielleicht war zu lesen: Item cum. nali, quod ipse dudum de bonis suis ordinaverat et dederat domino Bertrando de Guto predicto trecenta milia florenorum expendenda pro passagio Terre Sancte, et dabat etiam medietatem totius debiti, quod dominus rex Anglie debebat ipsi domino Clementi. Et idem videtur 5 sibi, non tamen est certus ad plenum, quod fecerit de debito, in quo dominus rex Francie obligatus erat eidem, et quod residuum dictorum debitorum expenderetur pro puellis maritandis et servitoribus remunerandis per personas in ipsa ordinatione contentas. Dominus Bernardus de Garvo cardinalis iuratus dixit, quod 10 in prioratu de Grauzello in camera papali dominus Clemens papa quintus vocavit ipsum dominum Bernardum et dominum Raymundum de Fargis et fecit eos iurare, quod in vita sua non revelarent id, quod diceret eis; et hoc dicto dixit ista verba vel similia: 'Ego ordinavi de bonis meis et dedi vel donavi pro subsidio Terre Sancte Bertrando de 15 Guto trecenta milia florenorum expendenda per eum vel per eius mandatum in subsidium passagii Terre Sancte.' Et hoc dixit sibi pluries, etiam in infirmitate, de qua obiit. Et sigillum suum [petiit] per magistrum Raymundum Fabri ad (51) sigillandum ordinationem, de qua fecerat sibi mentionem; et fecit eos iurare, quod executio dicte ordinationis 20 compleretur. Interrogatus, si eo presente fuit appositum sigillum, dixit quod non; credit tamen, quod fuit appositum, quia sic a domino audivit. Interrogatus, si vidit ipsam sedulam, dixit quod non, quod recordetur, nec in vita nec post mortem, nec vidit nec audivit legi. Vidit 25 tamen transcriptum, ut dicebatur sibi, non cum sigillo autentico nec in forma publica. Interrogatus, si recordatur de contentis in dicta sedula, dixit quod non plene; recordatur tamen, quod in illa sedula erat, quod erat donatio causa mortis et quod manualiter tradidit. 30 Interrogatus, si scit, quod ipse dominus aliam ordinationem fecerit pro passagio ultramarino, dixit, quod in infirmitate, de qua obiit in Rocamaura in domo domini Guillelmi Ricavi militis, presente domino Raymundo cardinali et Raymundo Guillelmi de Bedos, dixit sibi: 'Ego dedi et mando dari trecenta milia florenorum pro passagio ultramarino et 35 medietatem debiti regum Francie et Anglie ad ipsum passagium secundum ordinationem factam de trecentis milibus'; et aliam medietatem distribuerent ipse et alii secundum ordinationem personarum in ordinatione prima contentarum, ita quod haberent respectum ad modum contentum circa ea, que erant relicta ad pios usus in dicta ordinatione. Interrogatus, si trecenta milia florenorum predicta fuerunt portata 40 1 S. oben S. 6, Anm. 1. Montilium de mandato dicti domini Clementis, dixit quod sic; et credit quod ad illum finem, quod invenirentur in loco vicecomitis. Item dixit, quod ipse dominus Bernardus scripsit ipsam ordinationem ultimam, presente domino Raymundo Guillelmi. Videtur tamen sibi, quod postea dixit dominis de Pelagrua, vicecomiti, domino Arnaldo 5 Bernardi de Preyssaco et pluribus aliis; de qua sedula fuit extracta illa, que invenitur modo, si ita sit, quod inveniatur. (F. 51b.) Anno quo supra die XVIa eiusdem mensis iunii, dicte prime indictionis, in loco, quo supra, in presentia sanctissimi patris et domini nostri domini Johannis pape XXII. supradicti et dominorum 10 Nicolai] Hostiensis, B[erengarii] Tusculani, G[uillelmi] Penestrini episcoporum, Nicolai] s. Eusebii, [Vitalis s. Martini in Montibus]2, Bertrandi] s. Marcelli presbiterorum cardinalium et mei Geraldi de Lalo notarii suprascripti. Dominus Arnaldus s. Marie in Porticu dyaconus cardinalis 15 interrogatus per prefatum dominum sub iuramento supra per eum prestito, utrum ipsemet sigillaverit in carta seu ordinatione predicta, dixit quod non, sed tradidit sigillum domino pape Clementi vel alicui de mandato ipsius. Item interrogatus, quis apposuit sigillum, dixit quod nescit, quia 20 ipse non vidit, set credit, quod magister Raymundus Fabri de mandato domini sigillavit. Item interrogatus, an ipse presens fuerit in appositione sigilli, dixit, quod non vidit nec fuit presens, quod recordetur. Item interrogatus, an dicta ordinatio exibita fuit eo presente, 25 dixit, quod vidit eam scribi; non tamen fuit lecta, quando tradidit sigillum; nec recordatur, quod fuit exibita. Scit tamen, quod non fuit lecta eo audiente. Item interrogatus, utrum alii, quos dicit fuisse presentes, sigillaverint, ipse credit, quod tradiderint sigilla, sicut ipse fecit, domino vel 30 alii de mandato suo. Item interrogatus, si vidit illam cartam sigillatam, dixit quod sic. Interrogatus, quorum erant sigilla apensa, dixit, quod nescit, quia non examinavit, set credit quod illorum, a quibus fuerunt habita sigilla. (F. 52.) Item interrogatus, ubi dominus papa dedit partem illorum 35 debitorum pro passagio predicto [regum Francie et Anglie, de quibus est habita mentio supra in depositione sua], dixit, quod in loco de Rocamaura in domo et camera predictis. Interrogatus, si ordinavit aliquid de alia medietate et qualiter et 1 Ueber ihn und die folgenden Cardinäle vgl. oben S. 9. 5 ubi et quibus presentibus, dixit, quod ipse ordinavit de alia medietate, quod expenderetur in piis usibus per personas in alia ordinatione contentas, et haberetur respectus ad distributionem, quam ipse ordinaverat fieri in ordinatione, de qua facta est mentio supra. Interrogatus de personis, per quas debebat fieri dicta distributio, credit firmiter, quod per ipsum dominum Arnaldum, qui loquitur, per dominum R[aymundum] cardinalem de Fargis, per dominum B[ernardum] cardinalem de Garvo et per vicecomitem Leomanie et per episcopum tunc Tholosanum', per dominum Arnaldum Bernardi de Preyssaco, 10 per dominum Raymundum Guillelmi de Bedos seu per maiorem partem eorum, qui superviverent. 15 Item interrogatus de quantitate illorum debitorum, dixit, quod non recordatur, set credit, quod ipsi duo reges debebant tunc ultra trecenta milia florenorum. 2 Item interrogatus, si habet illam cedulam, [in qua continetur tenor ordinationis predicte, de qua fecit mentionem supra in depositione sua] et de contentis ibidem et quod exibeat eam, dixit, quod habebat eam et exiberet libenter. Anno quo supra die XVII predicti mensis iunii, in loco quo supra, 20 in presentia memorati domini nostri pape ac dominorum cardinalium, qui externa die presentes ad id fuerant, et domini Vitalis tituli s. Martini in Montibus presbiteri cardinalis, dominus Arnaldus s. Marie in Porticu dyaconus cardinalis exibuit et legit [quaternum papireum, quod fuit sibi missum per magistrum Raymundum Fabri olim 25 thesaurarium prefati domini pape insinuantem sibi, quod in eodem quaterno continebatur tenor ordinationis predicte], de qua fuerat supra locutus; cujus tenor inferius continetur. (F. 52b.) Eadem die ibidem dominus Bernardus de Garvo cardinalis fuit interrogatus per dominum nostrum in presentia dictorum 30 dominorum cardinalium, si illa trecenta milia florenorum sic pro passagio ultramarino relicta sunt adhuc Montil[ii], qui dixit quod non, quia vicecomes Leomanie habuit illa. Item fuit interrogatus, utrum aliqua cautio seu securitas fuerit ab eo exacta, dixit quod non. 35 Interrogatus, si vidit, quod iuraret dominus de Pelagrua [et alii, credit] quod sic, [sed non recordatur super quo, si super hoc vel super aliis]. Interrogatus, si vidit, quod dominus de Pelagrua traderet sigillum, dixit quod non. 1 Vgl. oben S. 9. 2 S. oben S. 10. 4 S. unten S. 15. 5 Zuerst dixit. 3 Vgl. oben S. 13, Z. 12. Item interrogatus si vidit manualem traditionem trecentorum milium florenorum, dixit quod non. Eadem die ibidem dominus Raymundus de Fargis cardinalis interrogatus per eundem dominum nostrum, si vidit tradi sigilla pro sigillanda cedula, dixit, quod non vidit, nisi de seipso et de domino 5 Bernardo. Item interrogatus, si vidit manualem traditionem prefatorum trecentorum milium florenorum, dixit quod non. Item interrogatus, si pecunia predicta, scilicet trecenta milia florenorum esset Montilii, dixit se nescire, tamen credit quod non. 10 Interrogatus, si est completa ordinatio [seu testamentum]1 dicti domini pape Clementis, dixit, quod est certus quod sic. Item interrogatus, quando fuit portata pecunia de Montiliis, dixit se nescire. Item interrogatus de tenore cedule, dixit, se nescire tenorem, quia 15 non vidit nec legit eam. 3. Letztwillige Verfügung Clemens' V. (vom 29. Juni 1312). 2 (F. 53a.) Tenor vero quaterni predicti talis est: 20 Ad omnium notitiam nos Arnaldus tituli s. Marcelli presbiter, Arnaldus s. Marie in Porticu, Raymundus s. Marie Nove et Bernardus s. Agathe dyaconi cardinales, Galhardus episcopus Tholosanus, Bertrandus vicecomes Leomanie et Altivillaris, Raymundus Guillelmi dominus de Busos 3 et Arnaldus Bernardi de Preyssaco dominus de 25 Usesta perferri volumus per presentes, quod sanctissimus pater et dominus noster, dominus Clemens divina providentia papa quintus, accensus pie devotionis affectu, intensum desiderium conceptum ab olim ad Terre Sancte subsidium in laudabilem portum cupiens nec tamen in presenti valens educere, cum nondum se passagii transmarini oportuni- 30 tas offerat, cuius preparatio tractum exigit longiorem ; - volens nichilominus familiaribus suis ac amite, sororibus, neptibus et consanguineabus ac aliis affinibus suis infrascriptis propter grata et accepta servitia per eos gratanter impensa diutius et in antea impendenda respondere retributione condigna; affectans quoque elemosinis et piis 35 operibus peccata redimere, ut in necessitate tremendi iudicii ab ipso, qui reddet singulis secundum opera sua, possit indulgentie gratiam securius expectare, ac provide labentis vite terminos et circumstantia pericula profundius extimans, quorum preoccupatione impediri posset 1 Unterstrichen. 2 Vgl. oben S. 14. 3 Zuerst Budos. |