trarijs quibuscumque. Datum Romae die .XXIIJ. junij .MDXXV. anno secundo. XV. 1525, 29 luglio. Al vicario del vescovo di Verona perchè proceda alla riforma già ordinata dei conventi delle monache della diocesi, anche di quelle di santa Chiara. [Loc. cit. II, 10, breve 317] Dilecto filio Calixto de Amodeis notario nostro, venerabilis fratris Joannis Matthei episcopi Veronensis vicario in spiritualibus generalj et praelato nostro domestico. Dilecte &c. Licet nuper sub die .XXIIJ. maij praesentis anni venerabili fratri Jo. Mattheo episcopo Veronensi, datario et praelato nostro domestico inter ceteras ei tunc per nos concessas facultates etiam omnia et singula monialium, sororum et quaruncunque mulierum quocunque nomine nuncupentur sanctae Clarae et quarumvis aliorum ordinum monasteria istius civitatis et diocesis Veronensis, tam in capite quam in membris per se vel vicarium suum reformandi in ipsisque monasterijs abbatissas instituendi et destituendi, monialesque inducendi et amovendi, et alia in praemissis opportuna ac necessaria faciendi facultatem concesserimus, prout in litteris sub die predicta in forma brevis confectis plenius continetur, tamen cum pro Dei omnipotentis honore, et religionis ac castitatis in monasterijs ipsis Deo et sanctis eius dicatis observatione te ad reformationem monialium praedictam, ad quam minime hactenus processisti, procedere cupiamus, mandamus tibi in virtute s.te obedientiae per praesentes (id quod etiam ab eodem Jo. Mattheo episcopo demandatum tibi fuisse credimus) ut, omni mora ac respectu semotis, reformationem ipsam facias et plene perficias iuxta litterarum nostrarum predictarum continentiam et tenorem ac prout justiciae et necessitatis esse cognosces, ut a nobis et eodem Joanne Mattheo episcopo commendationem et laudem, a Deo vero omnipotente condignam tam pio operi retributionem expectare valeas, sicut etiam te firmiter facturum confidimus. Datum Romae apud sanctum Petrum &c. Die .XXIX. julij .MDXXV. anno secundo. XVI. 1526, 3 gennaio. Al vescovo di Verona si raccomanda la riforma del clero secolare e regolare, e massime delle monache della sua diocesi; e gli si concede all'uopo ampia facoltà di nominare delegati. [Loc. cit. a. MDXXVI, I, 11, breve 3.] Venerabili fratri Joanni Mattheo episcopo Veronensi Venerabilis frater salutem &c. Concessimus et mandavimus fraternitati tue complura in ecclesia et diocesi tua Veronensi circa divinum cultum spirituale regimen reformationemque morum tam clericorum quam regularium maxime monialium agenda, quemadmodum pluribus in nostris litteris etiam in forma brevis, partim tuae fraternitati, partim tuo in spiritualibus vicario etiam nominatim directis, quarum omnium et singularum tenores et datas praesentibus habemus pro expressis, plenius continetur. Cum autem, sicut accepimus, et pro magnitudine tuae diocesis et ex vicarij tui moderni occupationibus ea omnia nondum fuerint plene executa, nec in posterum forsan exequi sine multorum ministerio commode possint, nos ad eorum tanquam piorum et laudabilium operum effectum et executionem paterne aspirantes auctoritate apostolica tenore praesentium decernimus et declaramus, eidemque fraternitati tuae concedimus, ut omnes litteras praedictas, omniaque in eis contenta etiam simul vel separatim ac semel vel successive non solum per te et vicarium modernum tuum praedictum sed etiam quoscunque alios, quos ad premissa duxeris eligendos et per te pro tempore deputandos, exequi, agere, ac etiam per unum incohata per alium finire et ad effectum debitum perducere libere et licite possis et valeas perinde ac si illis ea omnia a nobis nominatim mandata et concessa fuissent. Non obstantibus praemissis et omnibus, quae in supra dictis litteris voluimus non obstare, ceterisque contrarijs quibuscunque. Datum Romae in die .J. januarij .MDXXVJ. anno tertio. Vid. Vinkel. XVII. 1526, 9 febbraio. Ordine più generale per la riforma dei monasteri, specialmente dei minori conventuali e delle monache, onde vivano di vita più onesta. [Loc. cit. III, 13, breve 68.] Clemens papa VII. Dilecte fili, salutem et apostolicam beneditionem. Et si, cum officium generalis magistri tui ordinis nuper vacaret teque absentem et inscium motu animi nostri proprio vicarium generalem deputaremus, illa nos cogitatio ac spes impulit in tua singulari et doctrina et probitate reposita, que hodie quoque apud nos non minor est, fore ut tua cura et labore idem tuus ordo, plus quam vellemus prolapsus, ad honestiorem vivendi normam reduceretur, teque, ut in id incumberes aliis nostris literis tunc fuerimus hortati, facit tamen nostra persona ac debita erga dictum ordinem charitas et protectio, ut iteratis nostri amoris stimulis tuam pietatem, quamquam, ut novimus, per se currentem, incitemus. Pulsant siquidem nos assiduae et iuxtae complurium etiam et domibus vitae honestatem ac disciplinam vehementer desyderari. Nos autem, qui amore et iudicio te elegimus tibique hoc onus tam pium et salutare, tua bonitate freti, imposuimus, angamur dolore et cura necesse est, quo ad his querelis finem, tuoque labori effectum quem cupimus videamus. Itaque paterne te iterum monemus et in virtute sanctae obedientiae tibi precipimus, ut a tuarum ovium (quae tibi a Deo et a nobis commissae sunt, et de quibus rationem scis te ipse redditurum) salutem tuique ordinis universi, et monialium etiam sanctae Clarae tuae curae commissarum reformationem invigiles et insistas, vitia comprimas, studia sacrarum literarum releves, fratres extra ordinem vacantes reducas, dilapidantes bona conventuum coherceas. Et, quoniam nihil minus decet quam paupertatem professos proprie quicquid possidere, in id maxime incumbas ac perficias, quemadmodum tibi commodius videbitur, ut deinceps fratres tui et moniales sanctae Clarae ordinum huiusmodi, quo etiam a curis mundanis elongatis, liberius religioni vacare possint, nihil ipsi ne ex privilegio quidem apostolico habeant proprii, sed omnibus in communi positis, suo quisque a conventu et alatur et vestiatur, et ne huic tam sancto operi recteque menti nostrae humani generis hostis se (ut solet) opponat, plenam tibi tam fratrum conventualium quam sanctae Clarae monialium ordines huiusmodi in capitibus et membris reformandi, castigandi, cohercendi, omnesque et singulos tui ordinis magistros, provinciales, custodes et guardianos, monialiumque sanctae Clarae monasteriorum huiusmodi abbatissas, quos tuae reformationi vel rebelles vel ineptos et minus idoneos iudicaveris, ut eorum et earum officiis etiam si in illis ad certum tempus durare debuissent (cum mentis nostrae sit, ut officia ipsius ordinis non tempore et consuetudine, sed moribus et regimine personarum metiantur) amovendi ac destituendi et illorum loco alios et alias aptiores et obedientiores, iuxta statuta dictorum ordinum, substituendi et deputandi aliaque omnia et singula circa premissa necessaria et opportuna faciendi auctoritate apostolica tenore presentium facultatem et potestatem concedimus. Decernentes destitutionem et substitutionem huiusmodi iuxta dicta statuta per te facienda validas esse, sicque per quosvis iudices, etiam S. R. E. cardinales et palatii nostri auditores iudicari debere, sublata eis iudicandi vel interpretandi facultate; irritumque insuper et inane quicquid in contrarium per quosvis et quavis auctoritate contigerit attentari; dictis quoque fratribus et monialibus sub excomunicationis pena mandantes, ut, salubrem reformationis medicinam prompta humilitate suscipientes, tibi ac per te deputatis sicut debent ac solent in omnibus et singulis premissis pareant et obediant. Et quoniam difficile tibi foret eam reformationem per te ipsum ubique locorum facere posse, volumus tibique pariter concedimus, ut tam tui vicariatus officii quam nostra huiusmodi auctoritatibus eos, quos idoneos et tot quot necessarios esse duxeris, reformatores loco tui cum pari vel limitata potestate substituere, et non solum per Italiam sed etiam extra illam ad diversas nationes ac regna destinare valeas ac debeas, ut per eos tam reformationem ipsam perficere, quam etiam nostram hanc mentem universis provinciis et conventibus tui ordinis notificare antea possis, quam capitulum eiusdem ordinis generale congregetur. Cuius sane celebrationem ad effectum tam sancti operis reformationis huiusmodi exequendi in annum sequentem prorogavimus et tenore presentium prorogamus, illudque in dictum annum et in loco huius almae Urbis nostrae indici per te volumus et mandamus. Non obstantibus constitutionibus et ordinationibus etc. Datum Romae apud sanctum Petrum sub annulo piscatoris die .vIIII. februarii.MDXXVI. pontificatus nostri anno tertio. XVIII. 1526, 15 novembre. Processi sommarii dell' inquisizione contro l'incipiente eresia luterana nel Vallese, diocesi di Sion. [Loc. cit. breve 319.] Dilectis filijs [decano et capitulo] (1) ecclesie Sedumensis. Dilectj filij salutem &c. Accepimus quod in nonnullis locis patrie Valesij Sedumensis diocesis nonnulle superstitiones heresim sapientes sunt orte et aliquibus pestis lutherana placet. Nos igitur animabus incolarum locorum eorundem providere volentes, motu proprio et ex certa nostra scientia, tenore presentium vobis ac vestrum cuilibet inquirendj contra phitonissas et maleficos ac alios superstitiosos necnon lutheranos et hereticos eorumque complices fautores et sequaces procedendique contra eos summarie simpliciter et de plano sine strepitu et figura judicij, sola facti veritate inspecta, et puniendi eos et eorum quemlibet, prout juris fuerit, necnon omnia et singula, que inquisitores heretice pravitatis de jure aut consuetudine vel alias quomodolibet facere possunt, faciendi et exequendj plenam et liberam concedimus facultatem. Et nichilominus universis et singulis archiepiscopis episcopis abbatibus et alijs prelatis ac in dignitate ecclesiastica constitutis personis necnon canonicis quarumcunque metropolitanarum vel aliarum cathedralium ecclesiarum ubilibet exsistentibus per presentes committimus et mandamus, quatenus eorum quilibet, quotiens pro parte vestra fuerit requisitus, vobis in premissis efficacis defensionis presidio assistat, nec permittat vestrum aliquem in premissis vel circa ea aliquatenus impedirj molestari aut inquietari, contradictores quoslibet et rebelles etiam per quascumque, de quibus ei placuerit, censuras et penas ac alia juris remedia, appellatione postposita, compescendo, invocato etiam ad hoc, si opus fuerit, auxilio brachij secularis. Non obstantibus Bo[nifacii] etiam de una et in concilio generali de duabus dietis edita et alijs apostolicis ac provincialibus et sinodalibus constitutionibus et ordinationibus ac statutis et consuetudinibus etiam iuramento, confirmatione apostolica vel quavis firmitate (1) Nell'indirizzo queste parole non sono più leggibili, ma a tergo della minuta è scritto: «Committitur decano et capitulo ». |