Wolfgang von Yppona 84 guter ungarischer Gulden zu einem Jahrtag für sich und seine Angehörigen gegeben habe, und versprechen, denselben alljährlich in der Weihnachts-Quatember in feierlicher Weise mit Vigilien und Seelmesse und einem Frohmahle der Brüder zu begehen. Auch geloben sie von den ihnen von demselben Wohlthäter geschenkten 252 guten ungarischen Gulden alljährlich an den drei anderen Quatemberzeiten je einem der drei,petlorden zu Wienn': den Minoren, Augustinern und Carmeliten dritthalb Pfund Pfennige zu einem Jahrtage für den Bischof geben zu wollen.

Gesiegelt haben der Propst und der Convent von Kloster

neuburg.

Orig. Perg., die beiden Siegel etwas beschädigt. Im Archive der Minoriten zu Wien.

CIV.

1467. 31. Mai.

Johannes von der Neustadt, Guardian der Minoriten in Enns, reversirt wegen der Abhaltung eines von Eberhart von Kapellen selig mit einer jährlichen Gülte von zehn Pfund gestifteten und von seinen Töchtern Wilburg von Dachsberg und Dorothea von Liechtenstein bestätigten Gottesdienstes. Die Gülte wird gereicht vom Münzhause zu Enns und dem Ungelde vom Machlande.

Orig. Perg., Siegel fehlt.

Im Archive von Efferding.

CV.

1484. 20. April. Rom. Papst Sixtus IV. beauftragt die Officiale zu Salzburg und Wien, den Streit zwischen den Minoriten und den Clarissinen zu Wien und deren Anhängern zu entscheiden.

Sixtus, episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis ... Salisburgensi et . . . Viennensi officialibus salutem et apostolicam benedictionem. Conquesti sunt nobis guardianus et fratres domus sanctae crucis Viennensis ordinis Minorum, quod abbatissa et conventus monasterii sanctae Clarae, ordinis eiusdem sanctae, nobilis vir Wilhelmus Aichperger, miles, Bernardus Karlinger, Joannes Trebinger, Laurentius Taschendorfer

et quidam alii clerici et laici Viennensium et Pataviensium civitatum et dioecesium super quibusdam pecuniarum summis, bonis et rebus aliis, ipsis guardiano et fratribus pro reparatione et conservatione dictae domus illiusque ecclesiae ornamentis ecclesiasticis, luminaribus et alias pro divino cultu inibi necessariis in eleemosynam pie erogatis iniuriantur eisdem. Ideoque discretioni vestrae per apostolica scripta mandamus, quatenus vocatis, qui fuerint evocandi, et auditis hinc inde propositis, quod iustum fuerit, appellatione remota decernatis, facientes quod decreveritis, per censuram ecclesiasticam firmiter observari; proviso, ne in terris dicti militis auctoritate praesentium interdicti sententiam praeferatis, nisi super hoc a nobis mandatum receperitis speciale. Testes autem, qui fuerint nominati, si se gratia, odio vel timore subtraxerint, censura simili appellatione cessante compellatis veritati testimonium exhibere. Non obstante, si eidem ordini sanctae Clarae a sede apostolica sit indultum, quod illius personae ad iudicium trahi aut suspendi vel excommunicari, seu ipsae aut dicti ordinis sanctae Clarae loca interdici non possint per literas apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentionem, et qualibet alia dictae sedis indulgentia generali vel speciali, cuiuscunque tenoris existat, per quam praesentibus non expressam vel totaliter non insertam vestrae iurisdictionis explicatio in hac parte valeat quomodocunque impediri, quae quoad hoc ipsis nolumus aliquatenus suffragari. Quod si non ambo his exequendis poteritis interesse, alter vestrum ea nihilominus exequatur.

Datum Romae apud sanctum Petrum anno incarnationis dominicae millesimo quadringentesimo octuagesimo quarto, duodecimo Kalendas Maii, pontificatus nostri anno tertiodecimo.

Orig. unbekannt. Abschriftlich im Archive der Minoriten zu Wien. ,Conquesti sunt nobis'

1489. 1. April. Rom.

CVI.

Papst Innocenz VIII. beauftragt den Schottenabt und den Official zu Wien mit der Entscheidung über eine zwischen den Minoriten und Augustinern streitige Geldsumme.

Innocentius episcopus, servus servorum dei, dilectis filiis ... abbati monasterii ad Scotos Wiennensis et officiali Viennensi

salutem et apostolicam benedictionem. Conquesti sunt nobis guardianus et fratres domus sanctae crucis Viennensis ordinis Minorum, quod prior et fratres domus sancti Augustini Viennensis ordinis Eremitarum eiusdem sancti super quibusdam pecuniarum summis et rebus ipsis guardiano et fratribus in eleemosynam pie erogatis iniuriantur eisdem. Ideoque discretioni vestrae per apostolica scripta mandamus, quatenus vocatis, qui fuerint evocandi et auditis hinc inde propositis, quod iustum fuerit, appellatione remota decernatis, facientes quod decreveritis per censuram ecclesiasticam firmiter observari. Testes autem, qui fuerint nominati, si se gratia, odio vel timore subtraxerint, censura simili, appellatione cessante compellatis veritati testimonium perhibere. Quod si non ambo his exequendis potueritis interesse, alter vestrum ea nihilominus exequatur.

Datum Romae apud sanctum Petrum anno incarnationis dominicae millesimo, quadringentesimo octuagesimo nono, Kalendis Aprilis, pontificatus nostri anno quinto.

Orig. unbekannt. Nach einer Abschrift im Archive der Minoriten zu Wien.

,Conquesti sunt nobis'

CVII.

1498. 7. Juni.

Notum fiat posteritati, quod ann(o) salut(is) mill(esimo) quadr(ingentesimo) nonag(esimo) octav(o) frat(er) Anselmus Bambergen (sis) mon(asterii) coquus ob peracto veneficio rev(erendi) dom(ini) p(atris) guardiani Erasmi praecedente iudicio aequo rev(erendi) dom(ini) p(atris) Josepe et plen(i) capituli in mortem immurationis vivo corpore condemnatus fuit die autem Jovis post Pentecost (en) anni praedicti.

Orig. Perg. Aus dem Kloster Villach im Archive des Joanneums zu Graz.

1515. 1. Juli. Rom.

CVIII.

Papst Leo X. incorporirt die Custodie Mähren der österreichischen Minoritenprovinz.

Leo episcopus, servus servorum dei, dilecto filio Theodorico. Camer, ministro provinciali fratrum Minorum provinciae Austriae

secundum morem ordinis eorundem fratrum salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur, quod iustum est et honestum, tam vigor aequitatis quam ordo exigit rationis, ut id per solicitudinem officii nostri ad debitum perducatur effectum. Sane pro parte tua nobis nuper exhibita petitio continebat, quod nuper dilectus filius Bernardinus de Patro, clericus, ordinis fratrum Minorum minister generalis ex certis causis ad hoc animum suum moventibus, custodiam Moraviae olim provinciae Boemiae super hoc cum capitulo generali dicti ordinis. in coventu Assisinatensi tunc congregato matura deliberatione praehabita cum consensu dicti capituli provinciae Austriae, auctoritate sui officii univit et incorporavit ac fratribus dictae custodiae Moraviae, ut tibi et pro tempore existenti ministro provinciali dictae provinciae Austriae tanquam vero eorum praelato parere deberent, sub inobedientiae ac excommunicationis. latae sententiae poenis mandavit, ac alia voluit prout in eiusdem Bernardini ministri patentibus literis desuper confectis suo sigillo munitis dicitur, plenius contineri, quae omnia a nobis apostolico petiisti munimine roborari. Nos itaque tuis in hac parte supplicationibus inclinati, quae super his per dictum Bernardinum ministrum rite et provide facta sunt, auctoritate apostolica confirmamus et praesentis scripti patrocinio confirmamus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae confirmationis et communitionis infringere, vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attentare praesumpserit, indignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Romae apud

sanctum Petrum anno incarnationis dominicae millesimo quingentesimo quinto decimo, Kalendis Iulii, pontificatus nostri anno tertio.

Orig. Perg., Bulle fehlt.

Im Archive der Minoriten zu Wien.

CIX.

1515. 21. Juli. Rom.

Leo papa X. precibus ministri provincialis et fratrum Minorum ordinis provinciae Austriae inclinatus confirmat omnes libertates et immunitates a Bonifacio, papa IX., et aliis pontificibus Romanis sive per privilegia, sive per indulgentias vel

alia indulta concessas, ac libertates et exemptiones saecularium exactionum a regibus et principibus ac aliis Christi fidelibus domibus et fratribus provinciae Austriae indultas, iisdem auctoritate apostolica. Datum Romae apud sanctum Petrum anno incarnationis dominicae millesimo quingentesimo quintodecimo, duodecimo Kalendas Augusti, pontificatus anno tertio.

Orig. unbekannt.

Nach einer Copie im Archive der Minoriten zu Wien. ,Cum a nobis petitur

1517. 16. Juni. Rom.

CX.

Papst Leo X. bestätigt den Beschluss des Provincial-Capitels der österreichischen Minoriten in Betreff der Wohnung des Provincials in Wien.

Leo episcopus, servus servorum dei, dilecto filio Theodorico Camer ordinis fratum Minorum ac theologiae professori salutem et apostolicam benedictionem. Cum a nobis petitur, quod iustum est et honestum, tam vigor aequitatis quam ordo exigit rationis, ut id per solicitudinem officii nostri ad debitum perducatur effectum. Exhibita siquidem nobis nuper pro parte tua petitio continebat, quod custodes et guardiani domorum ordinis fratrum Minorum conventualium nuncupatorum provinciae Austriae in festo sanctorum Fabiani et Sebastiani capitulariter congregati, considerantes laudabiles operas, quae in erectione ac reparatione aedificiorum in domibus dicti ordinis fecisti, et servicia alia per te eidem ordini in dicta provincia praestita, certam cameram habitationem ministri nuncupatam in domo Viennensi dicti ordinis cum virgultis et catenis attinentiis suis, tibi tunc ministro provinciali eiusdem provinciae existenti assignarunt et concesserunt ac voluerunt, quod vita tua durante illam tenere ac portionem pro te et tuo famulo, qui tibi in tuis necessitatibus ministraret, ac in dicta domo Viennensi tuo usui necessaria habere et recipere valeres, prout in literis desuper confectis plenius dicitur contineri. Quas quidem concessionem, assignationem et voluntatem praedictas, sicuti rite ac provide factae fuerunt et processerunt, auctorite apostolica confirmamus et praesentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrae confirmationis et communitionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Si