debebit, qui inferius leguntur inscripti. videlicet. nativitate domini, epiphania, coena domini, resurrectione, ascensione, pentecoste, jn solennitatibus beatæ dei genitricis semperque virginis Mariæ. natalitio beatorum apostolorum Petri et Pauli, jnventione et exaltatione sanctæ crucis, nativitate beati Johannis baptistæ, festo beati Johannis evangelista, commemoratione omnium sanctorum, jn consecrationibus ecclesiarum vel episcoporum, benedictionibus abbatum, ordinationibus presbyterorum, jn die consecrationis ecclesiæ tuæ, ac festis sanctæ trinitatis, et sancti Olaui, et anniversario tuæ consecrationis die. Studeat ergo tua fraternitas plenitudine tantæ dignitati(s) suscepta ita strenue cuncta peragere, quatinus morum tuorum ornamenta eidem valeant convenire. Sit vita tua subditis in exemplum, ut per eam cognoscant quid debeant appetere, quid cogantur vitare. Esto discretione præcipuus, cogitatione mundus, actione purus, discretus in silentio, utilis in verbo. Curæ tibi sit magis prodesse hominibus quam præesse. Non in te potestatem ordinis set æqualitatem oportet pensare conditionis. Stude ne vita doctrinam destituat, nec rursum vitæ doctrina contradicat. Memento quia est ars artium regimen animarum. Super omnia studiuin tibi sit apostolicæ sedis decreta firmiter observare, et tamquam matri ac dominæ tuæ ei humiliter obedire. Ecce frater in Christo carissime, inter multa alia hæc sunt pallei, hæc sacerdotii, quæ omnia facile Christo adiuvante adimplere poteris si virtutum omnium magistram caritatem et humilitatem habueris, et quod foris habere ostenderis, intus habebis. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat eandem ecclesiam temere perturbare, aut ejus possessiones auferre vel ablatas retinere minuere seu quibuslibet vexationibus fatigare. Sed omnia integra conserventur, eorum pro quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura; salva in omnibus apostolicæ sedis auctoritate. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona, hanc nostræ constitutionis paginam sciens, contra eam temere venire tentaverit, secundo tertiove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui careat dignitate, reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine dei et domini redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat atque in extremo examine districtæ subiaceat ultioni. cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax domini nostri Jesu Christi, quatinus et hic fructum bonæ actionis percipiant, et apud districtum iudicem præmia æternæ pacis inveniant. Amen. Amen. Amen.

Ego Innocentius catholicæ ecclesiæ episcopus.
Ego Rainaldus Ostiensis et Velletrensis episcopus.

Ego Jacobus Portuensis et sancta Rufina episcopus.
Ego Stephanus Prænestinus episcopus.
Ego Stephanus sanclæ Mariæ trans Tiberim tit. Calixti presbyter car-

dinalis.
Ego frater Johannes miseratione divina tit. sancti Laurentii in Lu-

cina presbyter cardinalis.
Ego Octavianus sanctæ Mariæ in via lata diaconus cardinalis.
Ego Petrus sancti Georgii ad velum aureum diaconus cardinalis.
Ego Willelmus sancti Eustachii diaconus cardinalis.
Ego Ottobonus sancti Adriani diaconus cardinalis.

Datum Perusii per manum Gvillelmi magistri scholarum Parmensis, sanctæ Romanæ ecclesiæ vice cancellarii. v. Kal. Martii indictione xi. jncarnationis dominicæ anno m. cc. liil pontificatus vero domini Innocentii papæ iii anno decimo.

I Bullens överste Kant: Renouetur ad instar r. Jac. p. (1) Innocents regnede Aarets Begyndelse med 25de Marts.

Erkebiskop Sörle af Nidaros forordner fælles Bordhold for Domkapitlets Kan

niker, og benlægger dertil, paa Grund af Præbendernes Ringhed, Biskops-
tienden af Korsels, St. Olafs og St. Clemens's Kirker i Nidaros samt af

St. Michaels Kirke paa Stein. (jfr. II. No. 9.)
Efter Orig. p. Perg. i Dipl. Arn. Magn. fasc. 5. No. 3. Seglet vedhænger.

(Trykt i Thorkel. Dipl. II. 39-40.)

4.
uden Dag 1253.

Nidaros. Uniuersis Christi fidelibus has litteras uisuris uel audituris Serlo dei gracia Nidrosiensis ecclesie archiepiscopus salutem in domino Jesu Christo. Cum decorem domus dei summe diligencie studio nos fouere teneamur ex officii debito. nusquam magis conuenienter hoc persequimur. quam cum dei ministrorum per quos omni ornamento plus decoratur ecclesia. nos utilitates et comoda respicimus. eorundem honores in melius ampliando. Hinc est itaque quod nos considerantes de statu Nidrosiensis ecclesie, cui nunc presidemus diuina disponente gracia. prebendas ipsius inuenimus nimis tenues. que canonicis in eadem ministrantibus necessaria minus competenter sufficiunt ministrare. Verum cum ipsa Nidrosiensis ecclesia sit metropolitana totius regni Noruuegie. rationi non immerito reputamus consonum ut sicut ipsa iure metropolitico ceteris suorum suffraganeorum ecclesiis dignitate dinoscitur prestantior. sic eiusdem ecclesie ministri debeant stipendiis amplioribus honorari. Canonice quoque sanctiones satis patenter innuunt dicente

Gregorio quod ecclesiasticis utilitatibus deseruientes uel desudantes ecclesiastica dignum est remuneratione gaudere ut qui se uoluntarii obsequiorum necessitatibus sponte subiciunt. digne nostris prouisionibus consolentur. et alibi. qui ad honus eligitur repelli non debet a mercede. dignum enim est ut ecclesie stipendiis sustententur in qua et per quam diuinis obsequiis asscribuntur. Rationis igitur in hac parte tam sectantes iudicium quam iuris equitatem pensantes equanimiter predicte Nidrosiensis ecclesie prebendarum insufficientie grato fauoris desiderio cupientes consulere. ut eiusdem Nidrosiensis ecclesie canonici de cetero mensam comunem habeant constituimus. eisdem fundum largientes ad comunem curiam ac ad eandem mensam dictis canonicis episcopales decimas ecclesiarum sancte Crucis et sancti Olaui et sancti Clementis Nidrosie et sancti Micahelis de Steini Nidrosiensis diocesis concessimus in perpetuum libere possidendas. Et ut hec nostre prouisionis donatio maius robur firmitatis obtineat. presentes litteras sigilli nostri munimine duximus roborandas. Facta est autem hec donatio hiis fratribus in Nidrosiensi ecclesia existentibus et consentientibus. domino archipresbitero Ottaro. domino Bernone. domino Siguardo. domino Kolbano. domino Terico. domino Johanne. magistro Haquino. domino Erlendo. domino Bardo. domino Petro. magistro Finno. domino Paulo. domino Bryniulfo. domino Thorkello. domino Erlendo. Datum Nidrosie anno domini. mo. cc. 1o. iio. Pontificatus nostri anno io.

Bagpaa med Hænder fra 14de Aarh.: Collacio Serlonis archiepiscopi ad capitulum ecclesiarum de Stæin , sancte Crucis. sancti Clementis. sancti Olawi. Nota at Hanabergh j Birgsa ligger til Stæins sokn. jtem Riidhar Æggiar ok Myrar sæm liggia j Skaun. hæyra til Stæins kirkiu sokn. Jtem i Bodhwiik aa Stæins kirkia allan lut hafua .h. tiund vttan a Husabø sealfuo. ær kirkian þar aa sik til vphældis. Jlem tækr Hangrar kirkia æin lut af tiundene. Jtem tekr Stæins kirkia tiund af allre Langhuskræido. ero hær j twæir gardar af Grytyngar sokn. Niærdwiik ok annar garden j Tungu. jtem af Aasstom ok Haughanese tekr Steins kirkia fullan lut.

Pave Alexander IV stadfæster Erkebiskop Sörles Stiftelse af Kannikernes

fælles Bordhold ved Nidaros Domkirke. (ovenfor No. 4.)
Efter en Vidisse af 13 Sept. 1307 i Dipl. Arn. Magn. fasc. 4. No. 2. a.

(Trykt i Thork. Dipl. II. 45.)
27 Februar 1255.

Neapel.
Alexander episcopus seruus seruorum dei dilectis filiis archi-

5.

presbitero et capitulo Nidrosiensi salutem et apostolicam benedictionem. Justis petencium desideriis dignum est nos facilem prebere assensum et vota. que a racionis tramite non discordant effectu prosequente complere. Cum igitur sicut peticio uestra nobis exhibita continebat bone memorie Serlo Nidrosiensis archiepiscopus diligenter attendens tenuitatem prebendarum canonicorum ecclesie uiestre prouida deliberacione statuerit vestro accedente consensu utmensam haberetis communem ac ad sustentacionem eius fundum communis curie decimas episcopales sancte Crucis. sancti Olaui et sancti Clementis Niðrosie. ac sancti Michaelis de Stæin Nidrosiensis dyocesis ecclesiarum uobis concesserit perpetuo possidendas prout in ipsius archiepiscopi litteris confectis exinde plenius dicitur contineri. Nos uestris supplicacionibus inclinati statutum et concessionem huiusmodi prouide facta rata et grata habentes eadem auctoritate apostolica confirmamus et presentis scripti patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre confirmacionis infringere uel ei ausu temerario contraire. Siquis autem hoc attemptare presumpserit indignacionem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerit incursurum. Datum Neapoli. iij. kalendas Marcii pontificatus nostri anno primo.

Pave Alexander IV fritager Erkebiskop Einar af Nidaros og hans Kapittel for

at anerkjende Nogen i geistligt Embede paa Grund af almindelige Pave

buller, med mindre særlig apostolisk Befaling for Tilfældet udstedes. Efter en Vidisse af 15 Marts 1300 i Dipl. Arn. Magn. fasc. 4. No. 1.

(Trykt i Thork. Dipl. II. 46-47.) 6. 17 Juli 1260.

Anagni. Alexander episcopus seruus seruuorum dei venerabili fratri [Enaro] archiepiscopo et dilectis filiis capitulo ecclesie Nidrosiensis salutem et apostolicam benedictionem. Exigentibus vestre deuocionis meritis. votis vestris libenter annuimus et peticiones vestras quantum cum deo possumus fauorabiliter exaudimus. Hinc est quod nos vestris deuotis supplicacionibus inclinati, vobis auctoritate presencium indulgemus, ut ad recepcionem vel prouisionem alicuius in pensionibus seu aliis ecclesiasticis beneficiis auctoritate litterarum sedis apostolice uel legatorum ipsius compelli aliquatenus non possitis absque speciali mandato sedis eiusdem faciente plenam et expressam de indulto huius modi mencionem. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Siquis autem hoc attemptare presumpserit indignacionem omnipotentis dei et beato

rum Petri et Pauli apostolorum eius se nouerit incursurum. Datum Anagnie. xvi. kalendas Augusti pontificatus nostri anno sexto.

Biskop llaakon af Oslo skjænker forskjelligt Jordegods til Domkirkens Kan

niker, imod at disse skulle aarlig holde Sjælemesser for ham og hans Moder, samt paa hans Dödsdag bespise 30 Fattige og uddele 1 Marks

Kjerte og en Örtng til hver af Oslos Kirker. Efter Orig. p. Perg. i Dipl. Arn. Magn. fasc. 26. No. 1 b. 1ste Segl vedhænger.

(Trykt i Thork. Dipl. II. 49–50.) 7. uden Dag 1264

[Oslo.] Ollum guðs vinum oc sinum þeim sem þetta bref sia eða heyra. sendir H[akon) biscup i Oslo. q. g. oc sina. A þvi are er ver forom til Danmarkar eptir fru Jngilburgh drotning oc liðnir varo fra burð drottens vars m. oc cc. oc lx. vettra oc ein vetr þa gavom ver bræðrom varom. iiij. marca bol oss til artiðar hallz. En siðan er ver kvomom heim apptr pa aukadom ver þessa giof vara viðr þa bæðe firir forns forstrnæytis sakar oc goz bræðralags oc tryggrar þionosto er ver hovum iafnan af þeim reynt. gavom ver þeim ii. marca bol i Hæggæimum i Myrahvarve er ver keyptum af Predicarom. ii. marca bol i Klanastoðum a Roumariki er Sigurðr Joars sun fek oss firir þat at ver gerðom alla vtgærð hans bæðe með silfri oc vaxe oc ærðfðum han i ollum gilldum i Oslo oc letom geva silfr i kirkiu durum firir sol hans. xii aura bol i Bærgi er Nicholas kirkia atte. vi aura bol i þeim sama be er sira Beini fek oss. x aura bol i Bærgslykkiu cr Clemez kirkia atte. alla æyna Bæðion. halfrar mærkr bol er ver kæyptum af Kolbeine preste a Akre. oss oc mæðr vare til artiðarhallz oc commun þeira til upphallz. Fengom ver Nicholos kirkiu mote þvi xii aura bol er hon atte i Bergi. mærkr bol i Birki a Follo er Steinar lassauki fek oss. oc halfrar mærkr bol i Solbergum i Oslos heraðe. Oc annat mærkr bol fengom ver Clemez kirkiu enn or Birki oc ii aura bol enn or Solbergum. vi aura bol fengom ver sira Beina en or Solbergum er ver keyptum af Amunda Harallz syni. mote pvi vi aura bole er hann atte i Berghi. En bræðr skulu her mote hallda artið vara a hverium xii manadom. sva at þeir skulu fæða xxx fatækra manna a hverium artiðar deghi. oc sænda til hveriar kirkiu i Oslo. mærkr kerti oc ærtog veghna oc syngia salotiðir allar solempniter. Sva skal oc hvær korsbroðer er i er kirkiu hins hælga Halvarðar vera skyldugr at syngia eða syngia lata a hverium xii manaðom firir sol vara. jii salamessor með salotiðum. En artið moðor varar skulu þeir sva hallda sem guð skytr þeim i hug.