Imágenes de páginas
PDF
EPUB

hec donatio in mallo comitis Bertholdi, in cuius comitia hoc castrum situm est, banno regali secundum iudicium legisperitorum et scabiniorum nullo contradicente confirmata est. Istis omnibus hoc modo peractis ego Bernhardus Hildeneshemensis episcopus portans reliquias 5 beatę Marię virginis, quas et in mallo comitis Bertholdi mecum habueram, predictum castrum cum clericis et militibus meis intravi et, sicut scabinii et legisperiti iudicaverant, iure proprietatis die et nocte possedi. Ibi comes et comitissa quendam ministrum suum Engelgerum nomine ad predictum castrum pertinentem beatę Marię ad confirma10 tionem predictorum donaverunt et a custodibus eiusdem castri iuramento et fide interposita mihi firmatum est, si forte comes et comitissa absque filiis et filiabus obirent, idem castrum mihi vel meis successoribus sese reddituros. Idem mihi factum est a custodibus Wincenburg in monasterio sancti Adriani Lamespringe. Preterea comes 15 Hermannus decimam in Otfridessem, quam suo benefitio dudum addixerat, mihi ad perpetuum usum episcopi, cui maxime necessaria est, omnino resignavit et centum marcas argenti ad utilitatem ecclesię persolvit. Eadem quoque benivolentia predictus comes predium quoddam situm in villa Thinkelar, quod ipse et frater suus comes Hein20 ricus, quando eis benefitium comitis Sifridi concessi, mihi pro quinquaginta marcis inpignoraverant et sine redemptione abstulerant, donec predicta solveretur pecunia, mihi restituit. Pro tanta ergo humiliatione et servitio comitis Hermanni, quo ipse propria benignitate et rogatu comitissę uxoris suę me et ecclesiam meam honoravit, ego 25 quoque Bernhardus episcopus universum benefitium suum et ambo castra sibi et uxori suę et filiabus suis concessi huiusmodi adaucta gratia, si filios illis divina misericordia daret, primo primus dum viveret ac deinde secundum ętatem quicunque prius mortuo proximus fuisset, predictum benefitium feodali iusticia possideret. Hic quoque deter30 minatum est, quandocunque et quoscunque comes et comitissa predictis castris custodes imponerent, idem illi mihi vel meo successori iuramento firmarent; si forte comes et comitissa absque filiis et filiabus obirent, ambo castra mihi vel meo successori sicut liberam ecclesię possessionem sese reddituros. Determinatum est etiam, ut comes 35 et comitissa et ipsorum filii Homburg et Wincenburg nulli umquam in benefitio concederent, immo ut Homburg et Wincenburg mihi et successoribus meis et hominibus ecclesię, si digna cogeret necessitas, promtissime semper in adiutorium et receptaculum paterent. Diffinitam est etiam, ut ego ipsum comitem, si a quoquam iniuste gravare40 tur, sicut meum fidelissimum et ecclesię benivolum tutorem pro debito meo constanter iuvarem. Acta vero et terminata sunt hec Hildenes

Hildesh. Urkundenbuch. I.

16

heim presente domino Hardwigo Bremensi archiepiscopo aliorumque amicorum meorum consilio, cleri scilicet et populi, dominicę incarnationis anno MCL, indictione XIII, VIII. idus mai. Testes autem, qui hec audierunt et viderunt, qui in tractato vel terminato negotio mecum aderant, infra notati sunt: dominus Hardwigus Bremensis archiepi- 5 scopus, Reinoldus summus prepositus, Benico maioris ecclesię decanus et sanctę Crucis prepositus, Burchardus maioris ecclesie thesaurarius et sancti Mauritii prepositus, Bruno maioris ecclesie cellerarius et beati Petri Goslarie prepositus et ceteri maioris ecclesie canonici Hermannus, Iohannes, Ricbertus, Iohannes, Thadilo, Bruno, Otto, Werno, 10 Gerlagus, Bernhardus, Esicus, Hermannus, Bertholdus, Bertholdus, Eilardus, Erpo, Ekihardus magister, Conradus, Theodericus, Burchardus abbas sancti Michahelis, Frithericus abbas sancti Godehardi, Gerardus Richenberge prepositus, Guntherus Heninge prepositus, Hertwardus Lamespringe prepositus, Tankerus sancti Bartholomei prepositus, 15 Ethelerus Betsingerode prepositus; nobiles quoque seu liberi Liudolfus de Waltingerode, Theodericus de Ricclinge, Bernhardus vicedominus. comes Wilbrandus, comes Berengerus de Poppenburg, comes Heinricus de Bodenburg, comes Theodericus de Werthere, Adolfus de Nienkerken, Cono de Arbergen, Widikinus de Hottenem, Bertholdus de 20 Homburg, Haoldus de Burnem, Arnoldus de Cantelessem, Haoldus de Ruden, Gerungus de Ruden; ministri quoque ecclesię Liudolfus advocatus, Luppoldus et Hugo fratres eius, Eizo de Eilstringe et Rodericus frater illius, Odelricus de Rivo, Cono de Veteri foro, Iserus et Conradus et Sifridus de Veteri villa, Ekbertus et Waltherus de Tos- 25 heim, Conradus de Harlessem, Theodericus de Mahtegeshusen, Bernhardus de Lengethe, Ernestus dapifer. Et cum his omnibus numerosa multitudo proborum virorum, quorum nomina occasione vitandę prolixitatis scripta non sunt. Ut ergo hec omnia, que pro utilitate et pace ecclesię facta sunt, rata semper et indivulsa permaneant, pre- 30 dictus archiepiscopus rogatu meo et ego cum illo auctoritate beati Petri et Eugenii pape nostro banno ea firmavimus et ego presentem paginam sigillo meo in testimonium veritatis et universę actionis signavi et corroboravi. Statuimus ") quoque, ut sicut hęc omnia que dicta sunt firmavit nostrę autoritatis munitio, sic ad maiorem nostrę actionis firmi- 35 tatem comitis Hermanni firmaret ac corroboraret sigilli sui impressio.

Or., dessen aufgedrückt gewesenes Siegel verloren ist, im St.-A. z. H. 8. R. Cal. Or. Archiv Des. 31, Homburg 1.

Gedruckt nach Cop. VI, 11, Nr. 550: Orr. Guelf. III, S. 444 ff.; mit einigen Auslassungen bei Falke S. 135 f., welcher die Urkunde irrthümlich für eine Fäl- 40

a) Von hier ab von anderer Hand nachgetragen.

5

schung hält. Vgl. Koken, Winzenburg S. 63; Dürre, Regesten der Edelherren von Homburg in der Zeitschrift des hist. Vereins für NSachs. 1880, S. 5.

264. König Konrad III. übereignet die allem Zubehör der Hildesheimer Kirche.

Juli 30.

Abtei Ringelheim sammt

Würzburg 1150 [1154]

In nomine sanctissimae et individuae trinitatis. Conradus divina favente clementia Romanorum rex semper augustus. Si antecessorum nostrorum regum seu imperatorum piae devotionis limitem prosequentes ad cultum divinae religionis regalibus abbatiis in posterum pro10 videre et de statu illarum pro debito regiae maiestatis ordinare studebimus, id nobis tam ad presentis vitae tranquillitatem quam ad futuram beatitudinem promerendam profuturum fore non ambigimus. Ea propter omnibus tam futuris quam praesentibus Christi regnique fidelibus notum esse volumus, qualiter nos divini amoris intuitu et 15 consilio et peticioni principum Saxoniae, Uldarici scilicet Halberstadiensis episcopi, Bernardi Paderbornensis episcopi, Henrici Mindensis episcopi, Wibaldi Corbeiensis abbatis, Henrici ducis, Frederici comitis Palatini, marchionis Alberti, Hermanni comitis acquiescentes, piae quoque petitioni Bernhardi Hildesheimensis episcopi assensum prae20 bentes regalem abbatiam nostram Ringelheim, quae tam in temporalibus quam spiritualibus longo iam tempore distracta et turbata fuit, ad reformandum in ea cultum divinae religionis praedicto Bernardo Hildesheimensi episcopo omnibusque successoribus eius canonice sibi substituendis necnon et ecclesiae Hildesheimensi cum omnibus suis 25 appendiciis, scilicet cum ministerialibus et familia caeterisque possessionibus necnon et advocatia, praenominatae ecclesiae assensu et rogatu eiusdem ecclesiae advocati cum omni iure nostro legittima donatione in proprietatem contradidimus, eo videlicet pacto ut predictus Hildesiensis episcopus Bernardus caeterique successores sui 30 supranominatam") abbatiam ecclesiae et episcopo Hildesheimensi pertinentem omni in posterum manu teneant tempore et ordinent et cultum divinae religionis ad honorem dei et matris suae Hildesheimensis ecclesiae in ea reforment. Et quia hanc donationem iudicio et consilio principum necnon assensu et collaudatione familiae ad praedictam 35 ecclesiam pertinentis legitime contulimus, ne quis successorum nostrorum regum seu imperatorum huius donationis nostrae statutum ab ecclesia Hildesheimensi dissolvere vel cassare valeat, edicto regali sancitum. Et ut haec regia nostra traditio in perpetuum rata et ina) supnom. Cop.

convulsa ab omnibus tam futuris quam praesentibus habeatur, praesentis privilegii nostri authoritate, subscripto signi nostri caractere et Arnoldo cancellario nostro recognoscente, testium quoque approbatione omni munitionis iure corroborantes confirmamus, sententia enim huius donationis a comite Hermanno requisita et data iudicio principum 5 caeterorumque nobilium confirmata est. Huius actionis testes sunt hi: Sigefridus Wirtzenburgensis episcopus, Albertus Misinensis episcopus, Cebehardus) Wirtzenburgensis ecclesiae prepositus, Regenoldus ecclesiae Hildesheimensis praepositus, Cebehardus) praepositus de Richenberg; canonici Hildesheimensis ecclesiae Herimannus, Bruno, Ioannes, 10 Bernhardus; Fridericus dux Sueviae, Herimannus marchio de Baden, comes Herimannus de Wintzenburg, comes Poppo frater eius Bertoldus, comes Woltram de Wertheim, comes Poppo de Reichenbach, comes Bertoldus de Nitha, comes Rapoto, Bernhardus vicedominus), comes Henricus de Bothenburgh, Sigeboto de Stube, Tiethericus de 15 Richlingen, Tiethericus de Grone, Tiethmar de Varesflete, Tiethricus de Holthusen, comes Sizo, Marquardus de Grombach, Albertus de Truhentingen, Tieppertus de Spileberch.

Signum domini Conradi Romanorum regis semper augusti. (M.) Ego Arnoldus cancellarius vice Henrici Moguntini archiepiscopi 20 et archicancellarii recognovi.

Data Wirtzeburg III. kal. augusti, indictione XIII, anno dominicae incarnationis MCLI), regnante Romanorum rege Conrado semper augusto, anno vero regni eius XIII.

Notariell beglaubigte, mehrfach corrigirte Copie im Copialbuch des Klosters 25 Ringelheim S. 2 f. im Archiv zu Ringelheim.

Gedruckt: Leuckfeld, Antt. Bursfeld. S. 199; Harenberg S. 325; danach: Calvör, Saxonia inferior S. 465 f.; Lünig, Reichsarchiv XIX, S. 519 f.; Orr. Guelf. III, S. 438 (nach der Cop. in Cop. VI, 11, Nr. 901. S. Stumpf Nr. 3571; Ficker § 292; Bernhardi, Konrad III., S. 841 f.

-

30

Anm. In der Abschrift des Ringelheimer Copialbuchs von 1836 im Besitze des historischen Vereins für Niedersachsen wird bemerkt, dass das Original dieser Urkunde sich im domkapitularischen Archiv in Hildesheim befinde, was aber nicht der Fall ist. Am Schlusse einer Erläuterung zu dieser Urkunde heisst es: „Nach einer in dem Ringelheimschen Archiv aufbewahrten Nachricht hat der Bischof 35 Bernhard von Hildesheim im Jahre 1131 den Abt zu St. Michael in Hildesheim mit der Reformation des Klosters zu Ringelheim beauftragt, der seinen Prior Rudolf zum ersten Abt daselbst einsetzte. Seit dieser Zeit verblieb das Kloster unter der Inspection der Äbte zu St. Michaelis, die seitdem das Recht hatten, zwei Stäbe in ihren Insignien zu führen. Auch mussten von dem Kloster jährlich 30 Fl. an den 40 zeitigen Abt von St. Michaelis in Hildesheim entrichtet werden." Die Richtigkeit dieser Notiz ist stark zu bezweifeln.

b) l. Gebeh. c) Statt Cebeh. ist Gerh. zu lesen. d) vicedemensis Cop. Cop. stand zuerst M. CII, doch ist der erste Strich von II in L corrigirt.

e) Im

5

265. H[einrich], Erzbischof von Mainz, erwidert dem Bischof B[ernhard] auf sein an ihn wegen der Canonisation Bischof Bernward's gerichtetes Schreiben, dass er gestatte, denselben mit Ausnahme der Erhebung seines Körpers kirchlich zu verehren. O. J. [1450 Oktober].

Heinricus] dei gratia Moguntinę sedis provisor licet indignus venerabili fratri B[ernhardo] Hildenesheimensi episcopo cum filiis dilectissimis, clero et populo eiusdem ecclesię salutem et dilectionem. Misistis ad nos in conventu Erpesfordię cum fratribus habito de causa 10 Wormaciensis electi litteras per B. prepositum 1) obsecrantes pro canonizatione beate recordationis viri B[ernwardi] presulis vestri, quia, ut et liber memorię illius conscriptus et relatio fidelium attestatur, plurimis illum dominus et viventem in hoc seculo et post huius excessum vitę decoravit virtutibus. Nos igitur considerata rationabili 15 ac iusta peticione vestra, communicato eorum qui convenerant virorum venerabilium consilio, videlicet Pathelburnensis Halverstadensis episcoporum, abbatum, etiam plurium religiosorum et ecclesię totius que collecta fuerat, benediximus dominatorem dominum, qui in diebus nostris specialiter virum talem glorificans nos per eius merita 20 letificare dignatus est. Itaque voluntati vestrę immo domini, ut confidimus, concurrentes pari voto decernimus mandantes, ut pontificem tantum, quem signis evidentibus inter sanctos conglorificatum cognoscimus in celis, cum eisdem officio ecclesiastico per omnia excepta duntaxat translatione sollempniter honoretis in terris. Valete 25 in domino.

Or. im St.-A. z. H. s. R. Domstift Nr. 43. Das an Pgmtstrf. gehängte Siegel ab.
Gedruckt: Stumpf, Acta Moguntina Nr. 43.

Anm. Die Urkunde fällt in das Jahr 1150. Heinrich war Erzbischof von Mainz von 1142 bis 1153 und während dieser Zeit ist nur Bischof Konrad von 30 Worms, und zwar im J. 1150, erwählt. S. Gams, Series episcoporum, S. 323. Will, Mainzer Regg. I, S. 344, Nr. 127.

35

266. H[einrich], Erzbischof von Mainz, schreibt an das Michaeliskloster, dass auf Bitten seines Abtes Bischof Bernward mit Ausnahme der Erhebung kirchlich verehrt werden kann. O. J.

[1150 Oktober].

1) Dompropst war damals Reinold; man kann zwischen den Pröpsten Benno zum h. Kreuz, Burchard von St. Moritz und Bruno vom Petristifte bei Goslar wählen.

« AnteriorContinuar »