CCCIX.

1262. 30. November. König Otackar erneuert die Vogteifreiheit des Erlaklosters für dessen Besitzungen zwischen der Ens und Traun, im Machlande und zu Amstetten.

Otacharus Dei gratia Rex Boemorum, Dux Austriæ et Styriæ et Marchio Moravia omnibus in perpetuum. Ut eorum, quæ per nos aguntur, proinde perennis memoria habeatur, constare volumus tam viventibus quam victuris, quod nos ad petitionem Dominæ Abbatissæ et Conventus in Erlach Ecclesiæ sancti Petri, Jura Advocatiæ nostræ, quæ habent ex nostra gratia speciali, universa renovamus et præsentis scripti patrocinio confirmamus in hunc modum, quod in Judicio nostro provinciali infra flumen Troyn (Traun) et flumen Anasum nullus nostrorum Judicum provincialium in bonis Abbatiæ prædictæ nullas causas debeat judicare præter eas, quæ mortis supplicium respiciunt ex directo, quas tamen judicari volumus in proprietatibus Ecclesiæ antedictæ. Item si aliquis Judex provincialis contra aliquem hominem Ecclesiæ prænotatæ aliquam habuerit actionem, debet ab Advocato Abbatissæ prædictæ exigere justitiam, et si coram Advocato convictus fuerit, secundum quod cingulo præcinctus fuerit, provinciali Judici assignetur. Res vero ipsius malefici in usus Ecclesiæ revertantur. Item si aliquis ex hominibus Ecclesiæ jam prætactæ quocunque casu homicidium commiserit et de culpa satisfecerit congruenti (congruenter), Advocato ipsius Ecclesiæ similiter satisfaciant de commisso nec provincialis Judex noster quicquam exigat de hac culpa. Item nullus Judex provincialis in tota Advocatia dicti Claustri nullum prorsus detinere præsumat, nisi prius ab Advocato sive Judice justitiam expetat de eodem. Item in provinciali judicio ex ista parte Anasi et in Judicio provinciali alia parte Danubii, quod dicitur in Achlande, et in Judicio inferiori ultra Amsteden universa, quæ præmisimus, volumus et mandamus inviolabiliter observari. Ut igitur præmissa inviolabiliter observentur, præsens scriptum sigillorum nostrorum munimine fecimus communiri Testibus, qui aderant, subnotatis. Qui sunt: Heinricus Comes de Phanenberg, H. Comes de Hardekk, O. de Myssow, Otto de Haslow, Heinricus de Lychtenstein, Hadmarus de Lychtenvvird, Otto Camerarius de Bertholdesdorf, Albero Pincerna de Celking, Heinricus Dapifer de Gritzenstein et alii quam plures. Actum et datum per manus

Magistri Arnoldi tunc nostri Prothonotarii Anno Domini M. CC. LXII. Pridie Kalendas Decembris.

Bei Pez, Thesaur. Anecdot. VI. II. 108.

CCCX.

1262. 1. December. Linz. König Otackar anerkennt die streitigen Grenzen der Güter des Klosters Mondsee, und weiset demselben zwei Talente jährlicher Einkünfte von seinen Besitzungen an der Ischel und an der Traun zu.

In nomine domini Amen, quia uariacio temporis noticie causam (?) nouercatur, legum uult scrupulus seriem geste rei fidelis scripti testimonio sollerter ac fideliter confirmare. Nos igitur Otacharus dei gracia Boemorum rex, dux austrie et stirie, marchio morauie notum facimus vniuersis presentes literas inspecturis, quod inspectis et consideratis officijs et meritis venerabilis viri dilecti capellani nostri domini hainrici Abbatis ecclesie de Mánnse patauiensis diocesis de ... libera et regia maiestate de limitibus nostris et ecclesie memorate, de quibus inter nos est contencio diucius agitata, eidem ecclesie recognouimus omnia sua iura renunciantes omni questioni, siquid forte ab antiquo in eisdem habuimus uel noscimur iam iam habere, conferentes insuper et donantes predicte ecclesie principaliter propter (deum et ob remedium anime nostre de possessionibus nostris circa nostros limites utrobique duo talenta annuatim infra Yskalam) fluuium atque Trunam, ita quod eisdem redditibus pacifice et quiete dieta ecclesia gaudeat in posterum pleno iure, maxime cum in presencia serenitatis nostre ostenderit et probauerit idem abbas predietas possessiones ab antiquo ad suam ecclesiam pertinere. In cuius rei testimonium presens scriptum nostre maiestatis karactere fecimus insigniri presentibus testibus subnotatis: dominus philippus electus Salczpurgensis, Otto Túmprobst eiusdem ecclesie, Otto de perchtolstorf, albertus de zelking, dietricus pincerna de Tobra, Rugerus prischinch, wernhardus et alkerus fratres de grampperch, Otto de otnang et alij quam plures. Datum in lincia kalendis decembris. Anno domini Mo CC. LXII etc.

Aus dem Copialbuche des Klosters Mondsee Sæc. XV. Das Eingeschlossene fehlt in der Abschrift und ist aus dem Chronicon Lunalac., wo diese Urkunde I. 150 abgedruckt ist, ergänzt. Wie der Abdruck unrichtig ist, so ist auch die Abschrift im Copialbuche sehr undeutlich und unrichtig.

1262. 1. December. Linz.

CCCXI.

König Otackar bestätiget die Mautfreiheit des Klosters Kremsmünster.

In nomine sancte et indiuidue trinitatis Amen. Otacharus dei gracia Boemorum Rex, Dux Austrie et Styrie, Marchio Morauie omnibus in perpetuum. Cum quarumlibet actionum mater sit intencio principalis, circa religiosas personas regalis merito versatur intencio, qui calcatis mundi illecebris contemplantur celestia et possunt hostiam tamquam electum genus sacerdocii pro peccatis offerre cottidie delinquentum. Hinc est, quod nos cenobium siue claustrum ordinis sancti Benedicti in Chremsmunster piis ac paternis visceribus amplexantes propter orationes eorum deuotissimas et nostrorum peccaminum ablucionem ipsorum precibus consequendam ipsi claustro liberaliter indulgemus, victualia vniuersa tam in aqua quam in terra, que ipsis per districtus nostrarum Mutarum quocumque tempore deducantur, vt sine mvta transeant impedimento et actione qualibet pretermissa. In cuius rei testimonium presens scriptum nostre maiestatis Karactere fecimus insigniri. Testes autem huius rei sunt Otto de Haselow, Otto Missawarius iudices prouinciales, Dapifer de Grizenstayn, Albertus et Ludwicus de Zelkinge, Alber de Pollnhaym, Vlricus de Lobenstayn, Hadmarus de Lichtenwerde, Dietricus pincerna de Dobra, Wernherus de Slierbach et alii quam plures. Actum anno domini M. CC. LXII. In crastino beati Andree apostoli. Datum in Lintza per manum Magistri Arnoldi nostre curie prothonotarii.

Urkundenbuch von Kremsmünster Nr. 103.

CCCXII.

1262. 15. December. Passau.

Vertrag zwischen dem Bischofe von Passau und dem Herzoge von Baiern zur Beilegung verschiedener zwischen ihnen obwaltender Streitigkeiten.

Heinricus Dei gratia Palatinus Comes Rheni Dux Babarie vniversis hane audituris paginam vel visuris in perpetuum. In communem venit notitiam, quam est laudabiliter ordinata provisio contra oblivionis et calumniarum discrimina compententi remedio testium et scripture gesta principum perenni memorie commendari. Quapropter

tenore presentium singulorum notitiis cupimus aperire, quod cum longo hactenus tractu temporis inter Pataviensem Ecclesiam ipsiusque Pontifices et rectores ex una parte nostrosque progenitores et nos ex altera diversarum duraverit controversia questionum, que ducta sepe in actus bellicos et discordes utriusque partis dampna non modica dinoscitur intulisse, inspirante domino, quo auctore ad vindietam malorum laudem vero bonorum nostri gerimus gubernacula principatus, presidente quoque ipsi Ecclesie domino Ottone venerabili Episcopo de communi consilio et consensu Capituli ac ministerialium ejusdem Ecclesie nostrorumque amicorum et fidelium consiliis et inductu prehabite deliberationis mature cum domino Episcopo et Ecclesia memorata duraturam perpetuo concordiam contraximus in hune modum, Quod videlicet nos et heredes nostri una cum Ludwico fratre nostro germano, si pro eo duximus postulandum, a predicta Ecclesia in feodo teneremus omnia, que bone memorie de Pogen et de Ortemberg Comites et Palatinus Bavarie ab eadem ecclesia feodi titulo possederunt, que et nos hactenus preter quam in Austria dinoscimur possedisse. Habebimus insuper eodem titulo Comitiam inter fluvios Bornach et Reginbruke a superiori et Siezelspach et Utilpach ab inferiori parte distinctam. E converso quidem decimas in Gnautung et Pering ipsi Pataviensi ecclesie restituimus absolutas ac etiam decimas novalium in Landaw jure Patronatus ejusdem Parochalis ecclesie in Greinmaringe sive Landaw nostre dicioni perpetuo remanente. Rotenperg quoque cum suis pertinentiis libere. dimittimus ipsi ecclesie Pataviensi et similiter Seebach cum suis attinentiis et quidquid juris in pascuis et sylva Wetern habuit ex antiquo. Obligationem bonorum in Ahalming, Penzling et Gerchwis pro ducentis marcis argenti quondam a supradicta ecclesia nobis factam spontanee relaxantes cedimus etiam jure nostro Castrensi in Obernperg ac etiam infeodationi alterius duarum domuum in Novo foro Patavie sitarum, quae Wengarii sive Holzheimerii nuncupatur. Ad hee si quam patietur impetitionem Dominus Episcopus aut ecclesia memorata ab heredibus Comitis de Ortenberg, pro his bonis, que ad nostram possessionem ex decessu progenitorum suorum sunt prefate infeodationis titulo devoluta, de tali impetitione ipsum Episcopum et Ecclesiam absolvemus. Item a bonis in Helmbrechtskirchen spectantibus plane cedimus contra pertinentiarum ipsius detentores cooperaturi Domino Episcopo justitia mediante. In prediis quoque ipsius

Episcopi preter antiqua jura judicium non exercebimus nos vel nostri, de quibus juribus si contentio suborta fuerit, ad consilium utrinque trium virorum terminabitur adhibita conscientia vicinorum. Infra rivulos quoque Stainpach et Machbach et civitatem Pataviensem judicio et advocatia carebimus. Alias vero in bonis Capituli Pataviensis et Nicolaitarum judicio et advocatia nostra fruemur. Utraque sane moneta nostra videlicet ac etiam civitatis predicte absque impedimento partis alterius cursum debitum obtinebit. Coeterum tam Episcopus idem quam Capitulum et nos cassabimus intrumenta quelibet sive privilegia obtenta olim ab alterutra partium contra alteram puta de Lynza et Anaso et consimilibus utrobique, et carebunt ex nunc omni robore firmitatis. De victualibus domini Episcopi ac etiam Capituli et Conventus Dominarum Pataviensium in terris et aquis nostris per Bavariam nec muta nec thevloneum requiretur et hoc ipsum nobis observabitur in omnibus locis ecclesie supradicte. Demum si quis ex ministerialibus utriusque partis et alterius familia uxorem duxerit, pratum utrumque *) tenebitur et proles inde nata equaliter dividetur et primogenitus patrem sequatur ex jure pertinentie. Unus autem heres communis erit et proles ex eo genita dividetur nec ob alterata hujusmodi conjugia carebunt jure sue proprietatis vel feodi contrahentes hoc jure servando de contractibus tam preteritis quam futuris. Ad quorum omnium perennem observantiam juramentis partium super altare S. Stephani Protomartyris confirmatam presentem liberam sigillo nostro placuit communiri cum testibus annotatis, qui sunt Meingotus Prepositus, Poppo decanus, Otto Cantor et ceteri fratres ejusdem Capituli. Ex Laicis vero Fridericus Burggravius de Nurnberg, Albertus de Hals, Heinricus de Rorbach, Otto de Frawnberg, Heinricus de Pheling, Grimoldus de Preissing, Heinricus de Rohr, Winarius Asing, Hartliebus de Winzer, Richkerus de Aheim, Heinricus de Hartheim, Otto de Truna et alii quam plures. Actum Patavie Anno Incarnationis Domini Millesimo ducentesimo sexagesimo secundo, XVIII. Kalendas Januarii.

Mon. boic. XXVIII. II. 384. Abgedruckt bei Hansiz, Germ. Sacra I. 396.

*) Gratum utrimque bei Hansiz.