Beilage I. Gleichzeitige Urkunden über die Gründung des Klosters.1) 1. 1137, 13. Januar. Papst Innocenz II. bestätigt den zwischen dem Bischof Udo I. von Naumburg und dem Abte Adelbert des Cisterzienserklosters bei Schmöllen abgeschlossenen Tauschvertrag, nach welchem dasselbe statt der bisherigen Stätte bei Schmöllen ein Gebiet an der Porta unweit Naumburg zugewiesen erhält mit den Meierhöfen in Lochewice und in Cusne, fünf Hufen in Rostewice, einer Mühle, einem Wald und der Fischerei in der Saale. (Nach einem Facsimile des Originals im Königl. Sächsischen Hauptstaatsarchiv zu Dresden.) Innocentius episcopus servus servorum dei dilecto filio Adelberto Portensi abbati eiusque successoribus regulariter substituendis in perpetuum. Pie postulatio voluntatis effectu debet prosequente compleri, quatenus et devotionis sinceritas laudabiliter enitescat, et utilitas postulata vires indubitanter assumat. Proinde, dilecte in domino 1) Die nachstehenden Urkunden sind schon wiederholt abgeschrieben und abgedruckt, und zwar Nr. 1: Diplomatarium Portense, Fol. 1. Altes Transsumptbuch Fol. 5. Bertuch, Chron. Portens. I, p. 13. ed. Schamel, I, p. 14, übersetzt von Wolff, Chron. I, 57 f. Nr. 2: Diplom. Fol. 1. Transsumpt. Fol. 6. Bertuch, Chron. Port. I, p. 23. ed. Schamel, I, p. 17, übersetzt von Wolff, Chron. I, 37. Nr. 3: Diplom. Fol. 3. Transsumpt. Fol. 2. Bertuch, a. O. p. 21, ed. Schamel. p. 15, übersetzt von Wolff, a. O. 62. Nr. 4: Diplom. Fol. 1. ist dem Rector Bertuch unbekannt geblieben, obwohl sie im Archiv der Landesschule lag, übersetzt von Wolff, a. 0. 65. Von den Abschriften der beiden Pförtner Copialbücher, des Diplomatarium und des alten Transsumptbuches vom J. 1536, sind die des letzteren treuer und zuverlässiger, nur dass die Orthographie und die Schreibung der Namen nach dem Gebrauch des sechzehnten Jahrhunderts modernisiert ist. Höchst fehlerhaft und unzuverlässig sind die Abdrücke bei Bertuch. Da die nachstehenden Abdrücke von den Originalen oder deren Facsimile's genommen sind, so erschien es überflüssig, die Fehler der früheren Abschriften und Abdrücke unter den Text zu setzen. fili Adelberte abbas, tuis rationabilibus postulationibus gratum prebemus assensum, et, ut Portuensi cenobio, cui deo auctore preesse dinosceris, monasticus ordo, qui secundum beati Benedicti regulam et normam Cisterciensium fratrum inibi noscitur institutus, perpetuis futuris temporibus inviolabiliter conservetur, presenti scripto sancimus. Confirmamus etiam concambium a venerabili fratre nostro Udone Niuemburgensi episcopo tecum et cum fratribus tuis rationabiliter factum, videlicet Portuensem locum cum suis omnibus appendiciis pro Zmolnensi loco, in quo prius eratis domino servientes, ab eodem episcopo concambii titulo vobis collatum, ita tamen, ut idem Zmolnensis locus cum suis omnibus appendiciis iurisdictioni1) et usui prefati cedat episcopi. Statuimus insuper, ut, quascumque possessiones, quecumque bona idem monasterium in presentiarum iuste et rationabiliter possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum vel principum, oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus et illibata consistant. In quibus ista propriis duximus nominibus annotanda: grangiam in Lohhewice, grangiam in Cusne cum omnibus earum appendiciis et decimationibus, quinque mansos in Rostewice, molendinum cum aque decursu; portionem quoque silve a prefato fratre nostro episcopo vestro cenobio collatam et propriis terminis designatam vobis nichilo minus roboramus; usum piscationis seu aliarum consuetudinum in fluvio Sale iuxta possessionem vestri cenobii fluentis a predicto fratre nostro episcopo vobis donatum absque alicuius contradictione vos habere decernimus. Ut autem quietius omnipotenti deo servire possitis, presenti scripto duximus inhibendum, ut nullus clericus, nullus laicus infra terminos vestros venationibus audeat vacare aut nugis consimilibus operam dare. Decernimus ergo, ut (nulli omnino hominum liceat prenominatum cenobium temere perturbare aut eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere aut aliquibus vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione et sustentatione concessa sunt usibus omnibus profutura, salva nimirum Diocesani episcopi debita reverentia. Si qua igitur in posterum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo terciove commonita, nisi reatum suum congrua satisfactione correxerit, potestatis honorisque sui dignitate careat reamque se 1) Verbessert aus iurisdicione. divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo corpore ac sanguine dei et domini nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bone actionis percipiant et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniant. Amen. Amen. Amen. (L. sign. symb.) (L. M.) Ego Innocentius catholice ecclesie episcopus subscripsi. † Ego Petrus cardinalis presbyter † Ego Gregorius diaconus cardititulo sancte Susanne subscripsi. nalis sanctorum Sergii et Bacchi subscripsi. † Ego Gerardus presbyter cardina- † Ego Guido diaconus cardinalis lis titulo sancte crucis in Hierosolyma subscripsi. sancti Adriani subscripsi. † Ego Grisogonus diaconus cardinalis sancte Data Rome per manum Aimerici sancte Romane ecclesie diaconus cardinalis et cancellarius. Idibus Januarii indictione Ima incarnationis dominice anno M°. C°. XXX. VII, pontificatus domini Innocentii pape II anno VIII. Angehängt ist das Bleisiegel des Papstes Innocenz II. mit der Aufschrift der einen Seite: S[anctus] Pa[ulus]. S[anctus] Pe[trus] über den Köpfen der Apostel zu beiden Seiten des Kreuzes, der anderen: Innocentius p[a]p[a]. П. 2. 1140. Uto Bischof von Naumburg berichtet von der Stiftung des Klosters zu Schmöllen und von der Einführung der Cisterziensermönche aus Walkenried in dasselbe, bestätigt den von ihm abgeschlossenen Tauschvertrag, nach dem dieselben statt der Klosterstätte bei Schmöllen die Gegend an 'der Porta zugewiesen erhalten mit den Wirthschaftshöfen Lochwiz und Cusene, dem benachbarten Wald, einer Mühle mit dem Mühlgraben derselben und der Fischerei in der Saale, erkennt für sich und seine Nachfolger die Verpflichtung an das Klosterareal allmählich zu vergrössern und bestimmt die Grenzen desselben. (Nach einem Facsimile des Originals im Königl. Sächsischen Hauptstaatsarchiv zu Dresden.) In nomine sancte et individue trinitatis Uto divina favente clementia Nuemburgensis episcopus. Cum omni sagacitate et industria eterne vite gloriam querere et divine nobis gratie largitatem conciliare omni modo oporteat, nulla nobis ad hec obtinenda compendiosior seu directior patet via, quam si officii nostri debitum exsequentes religionem in nostra diocesi dilatare et religiosorum utilitatibus et commodis in posterum prospicere pastorali sollicitudine studeamus, ut, quod per nos non possumus, eorum apud deum meritis et precibus obtineamus. Ea propter universis Christi fidelibus tam presentibus quam futuris manifestum esse volumus, quod illustris vir comes Bruno, consanguineus noster, cum voluntate et consensu heredum suorum in loco, qui dicitur Zmuolne, cenobium fundans et religiosas inibi personas collocans de hereditate sua, quam amplam valde possidebat, adeo locum illum ditavit et dotavit, ut terciam ferme partem pagi, qui Plisne nuncupatur, eidem cenobio donatione legitima sollempniter delegaret. Verum cum processu temporis religio inibi claudicaret, et ipse iam in extremis ageret, convocatis nobis, quod per se implere non potuit, nobis consanguinitatis intuitu implendum commisit, ut videlicet a predicto loco personis inutilibus et a claustrali disciplina exhorbitantibus remotis Cysterciensis ordinis monachos, qui iam tunc per universas provincias religiose conversationis et bone opinionis odore florere ceperant, in eodem cenobio collocaremus. Nos vero tantam tanti viri devotionem cum admiratione intuentes prompta, ut decuit, alacritate peticionem eius et desiderium effectui mancipare decrevimus, et cum post obitum eius a Walkenriet Cysterciensis ordinis cenobio post multum, quem pro hac causa sustinuimus, laborem monachorum conventum et abbatem impetrantes in loco Zmuolnensi eos collocassemus, ipsique per annos aliquot ibidem habitassent, visum est eis, quod locus idem propter barbarorum vicinitatem, pravorum persecutionem ipsiusque loci difficultatem eorum conversationi non congrueret, precipue quod propter gentis barbariem paucis vel nullis ad conversionem venientibus successionem ibi religio non haberet. Proinde nos de consilio et voluntate gloriosi regis Cunradi et principum simulque fratrum nostrorum Nuembergensium canonicorum Portensem locum cum omnibus appendiciis suis cultis et incultis, viis et inviis, pratis et paschuis eis contulimus eo tenore, ut Zmolnensis locus cum suis appendiciis iuri nostro successorumque nostrorum cedat pro eodem Portensi loco, quem sic nominandum ex domini Innocentii pape privilegio eisdem fratribus dato ॐ ॐ accepimus, cuius auctoritate idem concambium confirmatur. Et quia longe |