ngôn, không biết thuật việc, để tìm đến Thần thông, khiến cho phách phải chết rồi hồn cũng đi theo luôn, như thế há chẳng rất đau thương lắm sao?

CHÚ THÍCH:

1,2.Chưa rõ xuất xứ.

3.Sa di (Sramanera): Sa là tắt điều ác, di là làm điều lành. Sa di là người

mới xuất gia đi tu, bắt đầu chịu mười điều răn (thập giới).

4.Phật Vô Lượng Thọ (Amitavus) có nghĩa là sống lâu không giới hạn.

5.Nam Thiệm Bộ Châu: Xem chú thích số 13, mục Hành Thanh.

6.Những việc ở nước Sái, nước Trần cũng như sự kiện Dương Hổ, Nam Tử... đều là những việc trắc trở trên con đường du thuyết của Khổng Tử khi đến các nước chư hầu.

7.Diệt độ: Diệt là trừ bỏ mọi phiền não, độ là giác ngộ giải thoát. Diệt độ ở đây có nghĩa là chết.

8.Minh tâm kiến tính: Danh từ nhà Phật, có nghĩa là nhìn được triệt để

bản tính tự tâm.

Tận tâm tri tính: Sách Mạnh Tử, thiên Tận tâm thượng: “Tận kỳ tâm giả,

tri kỳ tinh dã, tri kỳ tính tắc trị thiên hỹ.” Nghĩa là: Tận lượng tìm hiểu tự tâm thì

sẽ biết được tính, biết được tính thì sẽ biết được lẽ trời.

[聲引吳時]

24.餘聲

形器皆有餘聲。要之聞其疾而不聞其舒。舒之

所餘,如山容之響,鼓之為雷霆是也。

易曰:“君子居其室,出其言善,千里之外應之”。

非夫善聲之餘乎?

又曰:“顯諸仁藏諸用,鼓萬物而不與聖人同

憂”。非夫仁聲之乎?是故至人德參造化,謙謙自卑,

有福而不盡亨,有功而不盡居,有果而不盡食。有不盡

然後有有餘。

大禪師提出因果二字,發明指趣,以有餘不盡

之聲,淑諸人而傳諸後。佛說聲聞聲,非聲聞聲”。聞

得非聞聲者,可以聞餘聲矣。

[海量大禪師]

沙彌尋醒,又向海量大禪師而白

師言:

“佛說因果,儒說碩果時如何”?

師答言:

“此乃果之果,如儒說必之必。儒說積

善之家必有餘慶,積不善之家必有餘殃。果

有是該有是,便是果。碩果就是功果福果一

般。是故福不可盡亨,功不可盡居,果亦不

可盡食。

釋迦牟尼佛,遊於淨居人天,腹餓而有

善女人供果,釋迦牟尼佛乃就城中乞食,而 有童子與之塊土。儒家說:碩果不食你道食 是好麼,不食是好麼?

沙彌自旦至晡,飽聽師言,耳鳴而去。

[聲註一】

海鷗和尚曰:

因來因也,果果然也。感應之機,該如此也。 天恢恢無物也,佛亦空空無物也。善善惡惡,未必 印定,如此因必如此果,如人間法律印券一般。然 急趍無善跡,觸柱少和聲,稻梁之田,不長莓萊。鷯 鴞之巢,不伏鸞鳳。所謂“以此感以此應”,所謂“投 種於地,待時而發,皆因果之義也。知此可以語天

道矣。

天道惡盈,福過災生,利兮害伏。悟此則知福不

可盡亨。得生於失,寵生於辱,悟此則知功不可盡居。

儒書曰“滿招損”,曰“履盛滿”,曰“留有餘不盡之

功,以還造化,留有餘不盡之福,以還子孫”。

道書曰:“為鵒為谷,凡事皆當留著一頭”。大 禪師曰:“功不可盡居,福不可盡亨,譬之果不可盡 食”。大哉言乎!釋伽牟尼佛不食女人供果,而往城中 乞食,以見事度眾生也。

大禪師一篇說,以文覺眾生也,真長夜之明燈,

迷津之巨筏。古來知此義者,在越陶朱公,在漢張子

防,在唐李鄴侯,數人而已。

[聲註二]

海和僧曰:

因行此事,果有此報,後果前因,毫發不爽。

因果當平看,福果功果,方可作碩果。

師說至矣盡矣。福者禍之對,福盡亨則禍生。功

者過之對,功盡居則過生。故釋伽文佛,擲象淨飯城

中,調御覺皇,南渡破元,有天下而已不與。

次焉者如法螺禪師,該受清閒之福,而加持戒

行,不盡亨其福,有明道教之功,而特留餘地,不盡居

其功,道高德盛,皆未易及。

易曰:“碩果不食,君子得輿”,或者當在今日,竹

林興起,亦是果然必然之理。

PHIÊN ÂM:

DƯ THANH

[Thanh dẫn Ngô Thì Hoàng]

Hình khí giai hữu dư thanh. Yếu chi văn kỳ tật nhi bất văn kỳ thư. Thư chi sở dư, như sơn dung chi hưởng, cổ chi vi lôi đình thị dã. Dịch viết: “Quân tử cư kỳ thất, xuất kỳ ngôn thiện, thiên lý chi

ngoại ứng chi.” Phi phù thiện thanh chi dư hồ?

Hựu viết: “Hiển chư nhân tàng chư dụng, cổ vạn vật nhi bất dữ thánh nhân đồng ưu.” Phi phù nhân thanh chi dư hồ? Thị cố chí nhân đức tham tạo hóa, khiêm khiêm tự ty, hữu phúc nhi bất tận hưởng, hữu công nhi bất tận cư, hữu quả nhi bất tận thực. Hữu bất tận nhiên hậu hữu hữu dư.

Đại thiền sư đề xuất nhân quả nhị tự, phát minh chỉ thú, dĩ hữu dư bất tận chi thanh, thục chư nhân nhi truyền chư hậu. Phật thuyết “Thanh văn thanh, phi thanh văn thanh.” Văn đắc phi văn thanh giả, khả dĩ văn dư thanh hỹ.

[Hải Lượng Đại thiền sư]