Herren Subscribenten nicht verpflichtet sind. Anfänglich wollte der Herausgeber nur bisher ungedruckte Urkunden in die Sammlung aufnehmen. Die Vorstellungen sachverständiger Freunde bestimmten ihn aber, alle wichtigere Urkunden bis zum Schlusse des zwölften Jahrhunderts, die auf das Bisthum Speyer Bezug haben, seyen sie auch anderswo bereits im Drucke erschienen, dieser Sammlung nicht zu entziehen, um hierdurch gewissermassen ein Ganzes zu bieten. Dabei wurde auch der Abdruck einiger weniger Urkunden, welche der Text des eigentlichen Werkes nicht erheischte, ihrer Wichtigkeit wegen zugelassen. Ohne die zuverlässigste Gewährschaft für die Aechtheit der Urkunde wurde keine in die Sammlung aufgenommen. Neben den Originalen lieferten sie die ungedruckten Quellen, welche im ersten Bande des Werkes Seite 1 bis 5 besprochen sind. Auch der,,Codex Stürzelbronnensis", welcher sich auf der Stadtbibliotheke zu Strassburg befindet und ein Foliant von 346 Papierblättern bildet, welche wohl in der Mitte des sechzehnten Jahrhunderts sehr enge beschrieben sind und mir wohlwollend zum Gebrauche mitgetheilt ward, musste aus seinem reichen Schatze einen kleinen Beitrag abgeben. Um Raum und öftere Wiederholungen zu ersparen, wurden die dessfallsigen besonderen Nachweisungen bei den einzelnen Urkunden hinweggelassen, so wie auch alle diplomatische, chronographische, geographische, statistische, genealogische Bemerkungen und Erläuterungen, deren wichtigste theils schon in den Ueber schriften der Urkunden, theils in der Geschichte selbst gefunden werden. Bei dem Abdrucke hielt man sich nicht allzu ängstlich an jeden kleinen und grossen, langen und runden Buchstaben, an jeden Beistrich und Punkt der Originale, da hierin bei diesen selbst die grösste Eigenthümlichkeit, Verschiedenheit und Willkür herrschet, sondern sah mehr auf mögliche Verständigkeit und eine gewisse freundliche Gleichheitlichkeit. In gebührender Rücksicht auf sprachliche Forschungen hätte man gerne, besonders die alten deutschen Urkunden, mit genauestem Abdrucke der in ihnen gebrauchten Umlaute und Doppeltlaute dargeboten: allein die dessfallsigen, eigens zu schneidenden Lettern standen leider nicht zu Gebote, anderer Schwierigkeiten nicht zu gedenken. Möge der Werth dieser neuen Urkundensammlung für die Geschichte des Vaterlandes nicht verkannt werden. Hambach unter der Maxburg, den 20. Januar 1852. Der Herausgeber. 1. Siegbert III. könig der Franken bestätiget der Speyerer kirche den herrschaftlichen zehenten im Speyergaue. Um's iahr 650. Sigebertus rex Francorum vir inluster. Quictquid in Dei nomine serenitas regia pro ecclesiarum compendia vel in stipendia clerum aut alimonia pauperum perpensatur, vel hoc, quod iuxta Dei mandata adimpleatur aut confirmatur, illud et in presenti seculi luce potest prestare auxilium et credimus, quod in eterni itineris per intervencionem domnorum sanctorum sive duce Domino preparet in futurum. Igitur dum et confidimus, quod Dei debeat manere voluntas, et ut taliter cunctus populus de omnibus fructibus terre ad sancta ecclesia catholica per unumquemque annum debentur inferre, adeo ita quod iuxta anteriorum regum quondam parentum nostrorum decrevit devocio, ita Christo propicio manet nostra deliberacio, ut de omnes fructus terre infra pago Spirense, quantumcunque fiscus noster continet, tam de annona, quam de vino, mel sive iumenta, de porcis, quam de omni reliqua solucione ad nos aspiciencia, sic et homines fisci faciant decimas porcorum, qui in forestis insaginatur aut omne genus pecodum quantum in ipso pago Spirense ad fiscos nostros pertinetur, annis singulis ad ecclesiam Nemetense, ubi apostolicus vir pater noster domnus Principius episcopus preesse videtur, decimus caput debeatur offere et adimplere, quatinus dum ipse decimus annis singulis idem in stipendia clerum vel alimonia pauperum presentemur. Credimus ut creator omnium nostrorum, nostris usibus, hic et in futuro septempliciter hoc iubeat remunerare. Agite ergo, qualiter hoc, quod semper nostra continet devocio, vel Dei manet voluntas semper in omnibus procuretis adimplere, qualiter nobis Christi gracia vel domnorum sanctorum, ut confidimus debeat pertinere et 1 Remling's Urkundenbuch. 1 ut vobis, quod absit, ad offensa Dei aut nostra non debeat pervenire. Et ut cercius vobis iuniores successoresque nostros presens auctoritas inconvulso ordine observetur vel in omnibus debeatur permanere, manus nostrę subscriptionibus subter eam decrevimus roborari. 2. Childerich II. könig in Austrasien befreit die domkirche zu Speyer unter dem bischofe Dragobodo von ieder königlichen auflage. Um's iahr 670-673. Kildericus rex Francorum viris illustribus ducibus seu et comitibus. In hoc regni nostri terrena spacia sub tranquillitate manere censemus, et ad eternam misericordiam nobis pertinere confidemus si opportunitatibus ecclesiarum aut sacerdotum perducemus ad effectum. Atque ideo agnoscat magnitudo seu utilitas vestra, quoniam nos ad suggestionem apostolicis viris patribus nostris Chlodolfo, Chrothario archiepiscopis vel viris illustribus Amelrico, Bonefacio ducibus, seu et per consilium Emnehildę regine convenit, ut nos ad ecclesiam domnę Marię, vel domni Stephani Nimetensis ecclesię, ubi apostolicus (vir,) pater noster Dragobodus episcopus esse dignoscitur, vellemus concessisse, ut nullus iudex publicus ex fisco nostro in curtis ecclesię suę, ubicunque habere dignoscitur, freda nec sthopha nec herebanno recipere nec requirere non presúmat, sicut diximus ipsi homines ecclesię sub omni emunitate debeant consistere, vel residere. Quapropter presentem iussimus emanare precepcionem per quam specialius decernimus ac iubemus, ut nullus iudex publicus de curtis prefatę ecclesię Nimetensis freda nec sthopha, nec herebanno requirere, nec exigere non presumat, sed quantumcunque ad partem fisci nostri reddere debuerant, ipse pontifex suçque ecclesię ex nostra munificencia valeat habere concessum atque indultum. Et ut hęc pręcepcio pleniore obtineatur vigore, manus nostrę signaculis subter eam decrevimus roborare. 3. Bonifaz überlässt dem kloster Weissenburg, welches der bischof Dragobodo erbaut hat, einige güter. 700 feb. 24. Dom omino sancto et in Christo domno et patri Dragobodo episcopo. Bonefacius inspirante Dei misericordia, ut pro anime meę aliquid cogitare debere. Ideoque convenit mihiut por cione illa in villa Gairoaldo, qui fuit filio meo Gundebaldo, qui mihi deluctuosa hereditatem obvenit et molinu, qui ibidem aspicere videtur ad monasterio domno Petro Wizenburgo, que ipse pontifex construxit, concedo atque transfundo in ea vero racione ut dum advixero ipsam rem tenere debeam. Post meum quoque discessu ipsa porcione cum casis, terris, mancipiis, vineis, silvis, pratis, pascuis, aquis, aquarumque decursibus, totum et ad integrum monachi, que ad ipso monasterio deservire videntur, in eorum potestatem debeant recipere, absque ullius contrarietatem et omni tempore ipsam rem abeant, teneant atque possideant eorumque successoribus ad possidendum derelinquant. Si quis vero, si ego ipse aut ullius de heredibus meis contra hanc cessionem a me facta venire presumserit, inferat ipsius monachis una cum fisco auri libras duas coactus desolvat stipulacione subnixa. Testes Bonefacio qui hanc cessione fieri rogavit. Teodoaltus rogatus a genitore meo Bonefacio, hanc epistolam scripsit. Testes Chrodoharius, Gaisuarius, Chrodoaldus, Ledoaldus, Teodoaldus, Cellone. Facta cessione VI. kal. marcias anno VI. regno domno Hildiberto glorioso rege. Leodobertus rogatus a suprascripta scripsi. 4. Wadelaicus vermacht dem kloster Weissenburg, welchem der bischof David als abt vorsteht, eine hube feld sammt zugehörde. Weissenburg. 744 april 15. Anno nno secundo regni domni nostri Hildirichi regis, ego Wadelaicus cogitans pro anime meę remedium seu requiem sempiternam, ut aliquid de rebus meis ad ecclesiam sancti Petri, que est in monasterio Wizenburg, quod est constructum super fluvio Lutra, ubi David episcopus seu abba preesse videtur, a die presente condonare deberemus, quod ita et fecimus, dedique in pago Alisacinse in Pruningovilla hobam unam cum casali et vinea infra ipsa curde, vel quicquid ad ipsa hoba aspicere videtur, hoc est tam terris, campis, pratis, silvis, pascuis, aquis aquarumque decursibus in integrum dono, donatumque in perpetuum esse volo, hoc est habendi, tenendi, dominandi vel quicquid exinde eligerint faciendi firmissimam in omnibus habeant potestatem, Si quis etc. Facta donacio in ipso monasterio Wizenburg sub die XVII. kal. maii. Testes Wadelaigo, Weniberto, Sigibald, Ego Theotharius scripsi. |