presentis scripti privilegio communimus In primis siquidem statuentes, ut ordo monasticus, qui secundum deum, et beati benedicti regulam in eodem loco noscitur institutus perpetuis ibidem temporibus inviolabiliter observetur. Preterea quascumque possessiones quocumque loca predictum monasterium in presens iuste et canonice possidet aut in futurum concessione pontificum largitione regum vel principum oblatione fidelium seu aliis iustis modis prestante domino poterit adipisci firma vobis vestrisque successoribus et illibata permaneant. In quibus his propriis duximus exprimenda vocabulis quidquid habetis in savilliano in strepeto marene villa maxi Ricrosse sarmatorio duania montefalcono sancto gregorio fontanna cabalario maiore cavalario leone solaria marchione salucia centallo bosnasio gragnasco nigella crespibulo cinglo lugio et morra maiore tam in ecclesiis quam in parochiis, et earum decimis terris vineis pratis cultis et incultis rivis et molandinis. Sane novalium vestrorum propriis manibus aut sumptibus colitis sive de nutrimentis animalium vestrorum nullus a vobis decimas exigere vel extorquere presumat. Liceat quoque vobis clericos vel laicos liberos, et absolutus ex seculo fugientes ad conversionem recipere et eos absque contradictione aliqua retinere. Prohibermus insuper nulli fratrum vestrorum post factam in eodem loco professionem fax sit de eodem loco absque abbatis seui licentia nisi obtentu discedere. discendentem vero sine tuarum literarum cautione nullus audeat retinere. Cum autem generale interdictum terre fuerit vobis clausis ianuis exclusis excommunicatis et interdictis non pulsans campanis supressa voce divina officia celebrare. Crisma vero oleum sanctum consecrationis altarium seu basilicarum ordinaciones clericorum quo ad sacros ordines fuerint promovendi et cetera ecclesiastica sacramenta a quocumque malveritis suscipiatis episcopo. siquidem cattolicus fuerit et gratiam atque comunionem apostolice sedis habuerit et ea vobis gratis et sine . . . . . . aliqua voluerint exhibere. sepulturam ipsius loci liberam esse decernimus ut eorum devotioni et extreme voluntati qui se illic sepelliri deliberaverint nisi forte excommunicati vel interdicti sint nullus obsistat. salva tamen iusticia illarum ecclesiarum a quibus mortuorum corpora assumuntur. Obeunte vero te nunc eiusdem loci abbate vel tuorum quolibet successorum nullus ibi qualibet subrectionis abstucia seu violencia preponatur nisi quem fratres comuni consensu aut frátrum pars sanioris consilii secundum dei timorem et beati benedicti regulam providerint eligendum. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat prefatum monasterium temerarie perturbare vel eius possessiones auferre ablatas retinere minuere seu quibuslibet vesacionibus

fatigare sed omnia integra conserventur eorum pro quorum gubernacione et substentacione concessa sunt ussibus omnimodis profutura salva sedis apostolice auctoritate et in predictis ecclesiis diocesani episcopi canonica iusticia. ad iudicium autem huius precepte a sede apostolica librans, et quod iddem monasterium beati petri iuris existit bisancinum unum annis singulis nobis nostrisque successoribus persolvetis. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostre constitutionis paginam sciens contra eam temerari venire tentaverit. secondo tercione commonita nisi reatum suum digna satisfacione correxerit potestate honorisque sui careat dignitate reamque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat et a sacratissimo corpore ac sanguine dei et divini redemptoris nostri ihesu christi aliena fiat atque in extreino examine districte ulcioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco sua iura servantibus sit pax domini nostri ihesu christi. Quatenus et hic fructum bone actionis percipiat, et apud districtum iudicem premia eterne pacis inveniat. Amen. Amen. Amen. Bene valete.

Ego Celestinus catholice ecclesie episcopus subscripsi.

Ego pandulfus presbiter cardinalis basilice XII apostolorum subscripsi.

Ego iohannes titulo sancti clementis cardinalis tusculanus episcopus subscripsi.

+ Ego octavianus ostiensis et velleiensis episcopus subscripsi. Ego iohannes prenestinus episcopus subscripsi.

Ego conradus sancti adriani diaconus cardinalis subscripsi. + Ego lofredus sancte marie in via lata cardinalis subscripsi. Ego gregorius sancte marte in porticu diaconus cardinalis subscripsi.

+ Ego gregorius sancte marie in aquiro diaconus cardinalis subscripsi.

Ego gregorius sancti georgii ad bellum marum diaconus subscripsi:

Ego Lotarius sanctorum sergi et bachi diaconus cardinalis subscripsi.

Datum laterano per manus egidii sancti nicolai in carcere tulliano diaconi cardinalis in nonis decembris indictione X. incarnationis dominice anno M. C. XCI. pontificatus vero domini Celestini pape II. anno primo.

XXVII.

Leutera di Enrico VI a Filippo re di Francia intorno la prigionia di Riccardo 1d' Inghilterra, nell'anno 1192.

Euricus, Dei Gratia Romanorum Imperator, et Semper Augustus, dilecto, et speciali amico suo Philippo illustri Francorum Regi salutem, et sincerae dilectionis affectum.

Quoniam Imperatoria Celsitudo non dubitat Regalem Magnificentiam tuam laetiorem effici de universis, quibus omnipotentia Creatoris nos ipsos, et Romanum Imperium honoraverit et exaltaverit, nobilitati tuae praesentium tenore declarare duximus, quod inimicus Imperii nostri et turbator Regni tui Ricardus Rex Angliae cum esset, in transeundo mare, ad partes suas reversurus accidit, ut ventus, rupta navi sua in qua ipse erat, duceret eam versus partes Istriae, ad locum, qui est inter Aquileiam et Venetias, ubi ipse Rex, Dei permissione, passus naufragium, cum paucis evasit.

Quidam itaque fidelis noster, Comes Mainardus de Gortze, et populus Regionis illius, audito quod in terra erat, et considerato diligentius, qualem nominatus Rex in Terra Promissionis proditionem, et traditionem, et perditionis suae cumulum exercuerat, insecuti sunt, intendentes eum captivare: ipso autem Rege in fugam converso ceperunt de suis octo milites.

Postmodum processit Rex ad Burgum in Archiepiscopatu Saltzeburgensi, qui vocatur Frisurum, ubi Fridericus de Botesovve Rege cum tribus tantum versus Austriam properante noctu, sex Milites de suis cepit.

Dilectus autem consanguineus noster Liupoldus Dux Austriae, observata strata impositis ubique custodibus, saepedictum Regem juxta Wenam in Villa viciniori in domo despecta captivavit.

Cum itaque in nostra nunc habeatur potestate, et ipse semper tuae molestiae, et turbationibus operam praestiterit,, ea quae praemissimus, nobilitati tuae insinuare curavimus, scientes ea dilectioni tuae beneplacita existere, et animo tuo uberrimam importare laetitiam. Datum apud Rithiencie, quinto Kalendas Ianuarii.

Celestino III Conferma il privilegio accordato all' Arcivescovo e al Capitolo di Genova dall' Arcivescovo di Tiro, nell'anno 1192.

Coelestiuus Episcopus Servus Servorum Dei.

Dilectis filiis O. Praeposito et universo Capitulo Ianuensi salutem et Apostolicam benedictionem. Sacrosanta Romana Ecclesia devotos et humiles filios ex assuetae pietatis officio propensius diligere consuevit, et ne pravorum hominum molestiis agitentur tamquam pia mater protectionis suae munimine confovere. Proinde dilecti in domino filii vestris justis postulationibus annuentes concessionem, quam venerabilis frater noster Tyrensi Archiepiscopus de cappella in Tyrensi civitate fundata concessit, sicut in ejus authentico continetur, auctoritate Apostolica confirmamus et praesentis scripti patrocinio communimus, cujus tenor talis est: (è trascritto il privilegio indicato che può leggersi in Ughello, Ianuenses Archiepiscopi) Si quis autem etc....

Datum Romae apud S. Petrum Kalendis februarii, Pontificatus nostri anno I.

ΧΧΙΧ.

Privilegio di Celestino in favore dello Abate di S. Maria de Bonosolatio e de' suoi successori, nell'anno 1192.

Coelestinus Episcopus Servus Servorum Dei Dilectis filii Lan. franco Abbati S. Mariae de Bonosolatio ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris regulariter substituendis in perpetuum.

Quoniam sine verae cultu Religionis etc... usque permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Decimationes videlicet quae hactenus canonice possidetis, quod habetis in monte Caroso, et curte ejusdem Castri, in petra Mensola, et curte, in Aquaricu, et quicquid habetis in valle de Carza. Obeunte vero te nunc ejusdem loci Abbate, vel tuorum quolibet successorum, oullas ibi qualibet irreptionis astutia, vel violentia praeponatur. Sed liceat vobis communi consilio, vel parti sanioris consilii secundum Dei timorem, et B. Benedicti regulam, absque ullius contradictione, Abbatem eligere. Clericos autem sive laicos liberos seculariter viventes ad conversionem suscipiendi absque alicuius contradictione facultatem

et licentiam habeatis. Sepulturam quoque ipsius loci liberam esse concedimus, ut eorum devotioni', et extrema voluntati quicumque se illic sepelliri deliberaverint, nisi forte excommunicati sint, nullus obsistat, salva tamen justitia matricis Ecclesiae. Ad judicium autem hujus a Sede Apostolicae perceptae protectionis XII denarios Lucensis monetae nobis, nostrisque successoribus, annis singulis persolvetis. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum, liceat idem Monasterium temerari perturbare aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet molestiis fatigare, sed omnia integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salva Diocesani Episcopi canonica justitia et Apostolicae Sedis auctoritate. Si qua igitur etc. Cunctis autem etc... Amen.

Ego Coelestinus Catholicae Ecclesiae Episcopus.
Ego Conradus Sabiniensis Episcopus.

Ego Petrus Albanensis Episcopus.

Ego Petrus presb. card. tit. S. Caeciliae.

Ego Ubaldus presb. card. tit. S. Praxedis.

Ego Guido presb. card. tit. S. Laurentii in Damaso.
Ego Manfredus presb. card. tit. S. Sabinae.
Ego Aribertus presb. card. tit. S. Anastasiae.

Ego Guido diac. card. SS. Cosmae et Damiani.

Ego Rodulphus diac. card. tit. S. Luciae in Septasalis.

Ego Ioannes diac. card. S. Nariae Novae.

Datum Laterani per manum Gerardi S. Romanae Ecclesiae presbyteri Cardinalis, ac Bibliotecarii, IV Kalendas Martii, Indictione X, Incarnationis Dominicae an. MCXCII, Pontificatus vero D. Coelestini Papae III, an. I.

Celestino III conferma i privilegi ottenuti da' Pisani in
Terra Santa, nell' anno 1192.

Coelestinus Episcopus Servus Servorum Dei

Dilectis filiis Pisanis civibus salutem et Apostolicum benedictionem. Sedis Apostolicae circumspectio circa eas benigniori cura versatur, et ipsorum commodis propentius intendere consuevit, quorum fidem, et devotionem certiori experimento cognovit, et studium etiam plurium novit utilitatibus inservire. Hac igitur consideratione inducti nihilominus precibus inclinati, libertates, et immunitates, ac coetera, quae vobis dilectus filius noster nobilis vir G. quondam Hierosolymi

Risch. e Doc.

27