ripa ab Agaziolo usque ad campum Bodulli, terram vineam juxta muros civitatis Ravennae, cum turre umbratica in integrum a pusterula augusti usque ad portam Taurensem: ortum unum integrum in loco pontis calciati in regione Sancti Andreae, a reliquis duobus via publica, et massa integra, quae vocatur locus Sanctus cum omnibus rebus et pertinentijs suis, cum plebe, et capellis, et titulis ipsius idest Sanctae Mariae, Sancti Martini, Sancti Petri, et Sancti Venantii, cum decimis et primitijs et omnibus ordinationibus suis et cum piscaria quae vocatur Tidini et fossa archipresbyteri, et piscaria. quae vocatur Falce cum loco qui vocatur Montezello, lacus sichus cum ripis fluminis Padi et Gauri ex utriusqe partibus usque ad mare et a loco Comche Agate ex una parte usque ad mare cum loco integro, qui dicitur Massenzatica inter affines de toto loco ac territorio massae quae vocatur Lacus Sanctus ab uno latere fossa Molendini de volta laterchli descendente in Aquiliolo et a fluvio Rubba usque in Eliam, et per paludem usque in mediam curbam, et ultra curbam usque ad Padum super Policini: et ultra Padum super Policinum usque ad gazzum episcopi sanctae Comaclen, Ecclesiae usque ad fluvium qui vocatur Caesi: ab alio latere cursus descendens in Concham agaluti e per ipsam in gaurum: a tertio latere palus quae pergit intra rivum agelli e Mazenzaticam usque Montezellam e Vebletosa currentem in Padum: a quarto latere Vacellimus et ager malus, et calis de Vincareto pergente in lacertum. Insuper concedimus vobis piscariam integram quae vocatur Volana cum rivo Sadalino, et Gavalena P. maiore ad ipsam piscariam pertinentem cum particellis in utrisque partibus sicut olim intraverant in mare eidem similiter pertinentes. In episcopatum Concordiae. In Fana ecclesiam Sancti Martini. In episcopatum cenetensi Ecclesia Sancti Petri in colice Sancti Danielis, et Sancti Andreae de Busco cum capellis suis, Ecclesiam Sancti Martini in Cambanardo: Ecclesia Sanctae Mariae in Runco Marzolo, Sanctae Elenae, et Sanctae Mariae in Vidore, et Sanctae Bonae cum capellis suis, Ecclesiam Sanctae Mariae in Castello et alias quas in partibus illis habetis in episcopatum Vicentiae Ecclesiam Sanctae Marie in Turpise, Ecclesiam Sancti Blaxij in Castro Vicarij: in civitate Veronensi Ecclesiam Sancti Mathei. In episcopatum brixiensi ecclesias Sanctae Mariae de sede Marculzi, et Santae Marie de cognomario, et Santae Mariae de susilano. In episcopatum Cremonensi ecclesiam Sancti Stephani in cavalaria cum omnibus pertinentijs suis in episc. astensi ecclesias Sanctae Mariae de flezo, et Sancti Iohannis de Cerro cum omnibus pertinentijs suis: in episc. Bononien. ecclesias Sanctae Mariae de Arcellata cum omnibus pertinentiis suis, et Sancti Venantijs cum

Risch. e Doc.

:

28

Ego Pandulfus Basilicae XII. Apostolorum presb. Card.
Ego Mel. tit. SS. Ioannis et Pauli Presb. card.
Ego Ioannes tit. S. Clementis Tusconen. Episcopus.
Ego Romanus tit. S. Anastasiae presb. Card.
Ego Lotharius SS. Sergii et Bacchi diaconus Card.
Ego Gratianus SS. Cosmae et Damiani di aconus Card.
Ego Gerandus S. Adriani diac. Card.

Ego Ioannes S. Theodorici diac. Card.

Ego Gregorius S. Giorgii ad Velum aureum dia c. Card.
Ego Nicolaus S, Mariae in Cosmedin diac.' Card.

Datum Laterani per manum Mersi Sanctae Romanae Ecclesiae subdiaconi...... Kal Aprilis, Indict. X, Incarnationis Dominicae an. MCXCII. Pontificatus Domini Coelestini Papae III. anno primo.

XXXV.

Privilegio di Celestino III a favore del Monastero della
Pomposa accordato nell' anno 1192.

Coelestinus Episcopus Servus Servorum Dei dilectis filijs Anselmo abbati monasterij Sanctae Mariae, quod in insula Pomposia situm est, ejusque fratribus tam praesentibus quam futuris regularem vitam professis in perpetuum- Quoties a nobis decet libenter concedere, et petientium desideriis congruum suffragium impertiri: ea p. dilecti in Domino filij vestris postulationibus clementer annuimus, et praedecessorum nostrorum felicis recordationis Coelestini, Eugenii, Anastasij, Adriani, Alexandri, et Lucis Romanorum Pontificum vestigijs inherentes beatae Dei Genitricis Semper Virginis Mariae Pomposianum Monasterium, in quo divino mancipati estis obsequio, sub beati Petri, et aram protectione suscipimus. Et praesentis scripti privilegio communimus, statuentes ut quascumque possessiones quecumque bona idem Monasterium in presentiarum juste et canonice possidet aut in futurum concessione pontificum, largitione regum, vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis Deo propitio poterit adipisci, firma vobis vestrisque successoribus, et illibata permaneat. In quibus haec proprijs duximus exprimenda vocabulis: videlicet massacellam integram que vocatur materaria, et massam, que vocatur masculi integram: et fundum {unum integrum: qui vocatur casale publicum: massam que vocatur nepotis: et massam quae vocatur caput bovis terram, et vineam sicuti modo vos abetis, et tenetis jure beati Petri apostoli, nec non, et ripam fluminis Alemonis ex utrisque partbus juxta massam quae vocatur prata extendente ipsa

ripa ab Agaziolo usque ad campum Bodulli, terram vineam juxta muros civitatis Ravennae, cum turre umbratica in integrum a pusterula augusti usque ad portam Taurensem: ortum unum integrum in loco pontis calciati in regione Sancti Andreae, a reliquis duobus via publica, et massa integra, quae vocatur locus Sanctus cum omnibus rebus et pertinentijs suis, cum plebe, et capellis, et titulis ipsius idest Sanctae Mariae, Sancti Martini, Sancti Petri, et Sancti Venantii, cum decimis et primitijs et omnibus ordinationibus suis et cum piscaria quae vocatur Tidini et fossa archipresbyteri, et piscaria quae vocatur Falce cum loco qui vocatur Montezello, lacus sichus cum ripis fluminis Padi et Gauri ex utriusqe partibus usque ad mare et a loco Comche Agate ex una parte usque ad mare cum loco integro, qui dicitur Massenzatica inter affines de toto loco ac territorio massae quae vocatur Lacus Sanctus ab uno latere fossa Molendini de volta laterchli descendente in Aquiliolo et a fluvio Rubba usque in Eliam, et per paludem usque in mediam curbam, et ultra curbam usque ad Padum super Policini: et ultra Padum super Policinum usque ad gazzum episcopi sanctae Comaclen, Ecclesiae usque ad fluvium qui vocatur Caesi : ab alio latere cursus descendens in Concham agaluti e per ipsam in gaurum a tertio latere palus quae pergit intra rivum agelli e Mazenzaticam usque Montezellam e Vebletosa currentem in Padum: a quarto latere Vacellimus et ager malus, et calis de Vincareto pergente in lacertum. Insuper concedimus vobis piscariam integram quae vocatur Volana cum rivo Sadalino, et Gavalena P. maiore ad ipsam piscariam pertinentem cum particellis in utrisque partibus sicut olim intraverant in mare eidem similiter pertinentes. In episcopatum Concordiae. In Fana ecclesiam Sancti Martini. In episcopatum cenetensi Ecclesia Sancti Petri in colice Sancti Danielis, et Sancti Andreae de Busco cum capellis suis, Ecclesiam Sancti Martini in Cambanardo: Ecclesia Sanctae Mariae in Runco Marzolo, Sanctae Elenae, et Sanctae Mariae in Vidore, et Sanctae Bonae cum capellis suis, Ecclesiam Sanctae Mariae in Castello et alias quas in partibus illis habetis: in episcopatum Vicentiae Ecclesiam Sanctae Marie in Turpise, Ecclesiam Sancti Blaxij in Castro Vicarij: in civitate Veronensi Ecclesiam Sancti Mathei. In episcopatum brixiensi ecclesias Sanctae Mariae de sede Marculzi, et Santae Marie de cognomario, et Santae Mariae de susilano. In episcopatum. Cremonensi ecclesiam Sancti Stephani in cavalaria cum omnibus pertinentijs suis in episc. astensi ecclesias Sanctae Mariae de flezo, et Sancti Iohannis de Cerro cum omnibus pertinentijs suis: in episc. Bononien. ecclesias Sanctae Mariae de Arcellata cum omnibus pertinentiis suis, et Sancti Venantijs cum

Risch. e Doc.

28

omnibus pertinentiis suis, et Sancti Blaxij de luzaco cum tota curte sua et Sancti Martini in Turrisella, et Sancti Iohannis de Castagnolo; et Sancti Blaxij in Falcetto, et aliam ecclesiam in granarolo, in ipsa civitate ecclesiam Sancti Siri. In civitate Mutinensi ecclesiam Sanctae Mariae; in Castro Soleriae ecclesiam Sancti Iohannis in villa ejus ecclesiam Sancti Michaelis. In civitate Ferrariae ecclesiam Sanctae Agnetis, in Cattinaria ecclesiam Sanctae Mariae, in Bauria ecclesia Sanctae Mariae, in Finale ecclesiam Sancti Michaelis, et ecclesiam Sanctae Mariae. In Votulato ecclesiam Sancti Petri. In Civitate Faventiae ecclesiam Sancti Clementis. In Prate ecclesiam Sancti Laurentij. In Episcopatu Liviensi ecclesiam Sanctae Mariae, in Manumizola ecclesias Sancti Michaelis et Santae Mariae Roccae cum capellis suis. In Arimino ecclesiam Sanctae Mariae, in Tribio. In Episc. Urbinensem ecclesiam Sancti Leonis de folia, et Sancti Angeli de Insula, Sanctae Mariae de Petia, et ecclesias Sancti Martini in Ulmeta, Sancti Heracliani, et Sancti Angeli in Provegio ecclesiae Santae Mariae in Cateneto cum capellis suis, Sanctae Marie de Vinculo cum capellis suis, ecclesiam Sancti Iohannis de Prugneto cum capellis suis, ecclesiam Sanctae Mariae de Castro Sancti Marini cum capellis suis. Haec nimirum omnia vobis vestrisque successoribus legiptimis, et fratribus religiose viventibus perpetuo habenda concedimus, ita sane ut a vobis singulis quibusque annis pensionis novem tres argenti solidos dificultate posposita nobis nostrisque successoribus persolvatis. Ad hoc auctoritate publica constituimus ut locus ipse aut res ad eum pertinentes nulli ecclesiasticae personae, nisi tantum romanis pontificibus debeant subiacere. Sane novalium vestrorum quae proprijs manibus aut sumptibus colitis sive de nutrimentis animalium vestrorum nullus a vobis decimas extorquere presumat. Liceat quoque vobis clericos vel laicos liberos et absolutos a seculo fugientes ad conversionem recipere, et eos absque contradiptione aliqua retinere. Crisma vero et oleum sanctum a Comacliensi suscipiatis episcopo, si catholicus fuerit, et sine pravitatis exactione gratis vobis dare voluerit: seu autem pro eisdem Sacramentis accipiendis ad quemcumque cahtolicum malueritis episcopum recurratis. Benedictionem quoque abbatis monacorum vestrorum urdinationes, et consecrationes altarium monasterij vestri, et eorum quae in massa lacus sancti sunt quo volueritis catholico episcopo suscipere licentiam habeatis qui apostolicae sedis fultus auctoritate quod postulatur, indulgeat. Mansuro etiam decreto statuimus ut neque tu dilecte in domino filii abbas: neque alius successorum tuoorum ac cujus libet episcopi synodum pergere compellatur, nisi a romano pontefice vel legato ejus fuerit invitatus. Ad haec adijciens

decernimus ut nulli archiepiscopo, nulli episcopo liceat monasterio vestro gravamen inferre: nec in ipso, aut ejus rebus potestatem exercere. Nulli autem mortalium per acustas sit preter abbatis, et fratrum monasterii voluntatem colonos seu villanos, famulos aut famulas ad ipsum monasterium pertinentes, aut de caellis villis castris seu plebibus fodrum extorquere, aut alias exactiones inferre: sed semper Apostolicae Sedis tuitione foveamini, et si necesse futurit audientiae conservemini. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum fas sit praefatum monasterium temerarie perturbare, aut ejus possessiones auferre, ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare, sed omnia integra conserventur eorum p. quorum gubernatione ac sustentatione concessa sunt usibus omnimodis profutura. Salva Sedis Apostolicae auctoritate. Si qua igitur in futurum ecclesiastica secularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temerarie venire temptaverit, secundo tertiove commonita nisi reatum suum digna satisfactione correxerit potestatis honorisque sui careat dignitate, reamque se divino judicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et sacratissimo corpore ac sanguine Dei, et domini Redemptoris nostris Jesu Christi aliena fiat, atque in extremi examine districtae subiaceat ultioni. Cunctis autem eidem loco sua juria serventibus sit pax domini nostri Jesu Christi. Quatenus et hec fructum bonae actionis percipiat et apud districtum judicem premia eternae pacis inveniat. Amen.

pus SS.

Ego Pan. Basil. XII. apostol. presbyt. card. SS.

Ego Iohannis ti. Sancti Clementis card. tuscanens episco

Ego Roman. ti. Sanctae Anastas. presbyt. card. SS.

+ Ego Hyp. presbyt. card. Sancti Marc. in equicij SS. + Ego Iohannis ti. Sancti Stephani in Celio Monte presb. card. SS.

Ego Iohannis Sancti Theodori diac. card. SS.

Ego Bernardus Sanctae Mariae Novae diac. SS.

Ego Gregorius Sancti Gregorii ad volum aurea diac. card. SS.

Benae facies appensi Plumbi

Ego Celestinus catholicae ecclesiae episcopus SS.

Ego Iohannes Prenestinus episcopus SS.

Dat. Laterani per manum Moysi Sanctae roman. Ecclesiae Subdiac. Lateran. Canonici. III id. julij ind. X incarnationis dominicae anno MCXCII pontificatus vero domini Celestini PP. tertij anno se cundo.