sancti Stanislai martyris atque pontificis gloriosi fecimus fundari per nostrum suffraganeum (sic) Puritz (sic) et erigi. Idem vero strenuus vir Nicolaus palatinus, pro sustentatione eiusdem ecclesie, ut eo melius et commodius ipse rector ecclesie, qui pro tempore fuerit ad illam institutus, valeat diligentius intendere (divinis officiis) salubriter peragendis, in villa eadem dicta Cobelino, que iacet ante foras dicti oppidi Cobelino, duos mansos et duos hortos ante oppidum iacentes donavit. Nos vero Iacobus Dei gratia archiepiscopus sancte ecclesie Gneznensis, attendentes desiderabilem diligentiam ad predictam ecclesiam, in oppido Cobelino per nostrum suffraganeum nostro ex mandato erectam et fundatam, strenui militis Nicolai palatini Calisiensis, una cum consensu nostri Capituli Gneznensis addimus, adtribuimus et adiungimus perpetuis temporibus per presentes, villas pro regimine dicte ecclesie rectoris qui fuerit canonice institutus: primum villam Cobelino cum missalibus, Smolice cum missalibus et fertonibus, Chwalenice cum missalibus. In predicto vero oppido Cobelino, fertones cum missalibus grossosque in eo tabulares. Ad maiorem vero sustentationem rectoris predicte ecclesie in Cobelino, de nostra gratia Capitulique nostri Gneznensis cum consensu addimus fertones in Targoszyce ac etiam in Zakrzewo, que prope se iacent limitibus. Ne autem huic erectioni et donationi aliquis possit calumniare, aut valeat, videlicet causa odii, per aliquam malitiam obviare, presentem literam nostri sigilli et Capituli munimine, et cum nominibus eorum qui huic erectioni et donationi interfuerunt, iussimus roborare. Datum Gnezne die Assumptionis virginis Marie presentibus his testibus: dominis abbate de Lubin, Petro archidiacono Crusviciensi, Paulo scolastico Gneznensi, Iohanne fratre de Lubin, et aliis quam plurimis prelatis et canonicis totius Capituli ecclesie Gneznensis, testibus fide dignis. Anno millesimo ducentesimo octuagesimo nono.

Kobylino, Kobylin. Villa Cobelino, Stary Kobylin. Smolice, Smolice. Chwalenice, może Wolenice. Targoszyce, Targoszyce. Zakrzewo, nie odgadnione, może dziś Zalesie. Lubin, Lubin. (N. b. suffraganei w znaczeniu powyższem, istnieją dopiero od XVI w.)

Nr. 639.

Premisl secundus dux Polonie 1289 Aug. 25, in Gnezna; dotat hereditates Petri Winiarczyk, dictas Wangelniczi et Lagewniczi, qui sibi, dum a duce Boleslao separari cupiens castrum Gneznense furtive exiret, auxilium praebuerat, plurimis libertatibus et immunitatibus.

Transsumpt potwierdzony przez królów Zygmunta I i Zygmunta III, zachowany w Archiwum Konsystorza Poznańskiego. - Raczyński, Cod. diplom. Maior. Polon. 72.

In nomine Domini amen. Multis incommodis prudenter occurrimus, cum etatis nostre negocia litterarum ac testium munimine roboramus. Nos igitur Premisl secundus, Dei gracia dux Polonie, notum facimus universis tam presentibus quam futuris presentem paginam inspecturis, quod intuentes fidelia grataque obsequia dilecti ac specialis ministri ac servitoris nostri, Petri dicti Winiarczyk, que nobis exhibuit hactenus et semper exhibere est paratus; precipue considerato ipsius servicio quod exhibuit nobis in ardua nostra necessitate constitutis, dum a patruo nostro bone memorie duce Boleslao separari cuperemus, furtive castrum Gneznense exeundo

domum ipsius petivimus: qui de nocte consurgens, gratanter et fideliter nos susci piens, universa necessaria ministravit, extra civitatem Gneznensem sub omni tranquilitate educendo. Nos vero tantorum beneficiorum memores, volentes sibi et suis posteris ac successoribus in aliquo consolacionis munere respondere, hereditates ipsius has: Wangelniczi et Lagewniczi, sitas ante civitatem memoratam Gneznensem, eximimus et absolvimus perpetuo a narzas, a povoz, a prevoz (sic), a stroza, a podvorove, a bove, a vacca, ab opole, a porco, a curru feni, a capete siliginis, a castri citacione, ab omni expedicione, a poncium quorumlibet et castrorum edificacione. Et si quis pro quacunque causa incolas dictarum hereditatum citare voluerit, ipsos ad nostram presenciam littera nostra, sigillo aut annulo evocabit. Et si, peccato exingente, inter ipsos homicidium perpetratum fuerit, in hereditatibus predictis aut in alio quolibet loco, predictus Petrus cum suis successoribus habeant iudicare, et penas integraliter ac fructus iudicii percipere ex integro. Sint eciam immunes a contribucionibus quibuslibet, factis et faciendis in dominio nostro; si que posite fuerint, dictus Petrus ipsas percipiat et sui successores. Liberamus preterea eos a recepcione nostrorum et aliorum venatorum, et ab omnibus aliis vexacionibus, exaccionibus, solucionibus, que nunc in terris nostris sunt et processu temporis poterunt exoriri. Preterea, ut in omnibus suo desiderio et voluntati faciamus sufficienter, sepedictas hereditates dictum Petrum et successores eius, quandocumque ipsis videbitur expedire, liceat iure Theutonico locare, quod ipsis plenarium concedimus. Et omnes causas magnas et parvas, sive exigant membrorum mutilacionem, seu capitis amputacionem, seu pecunie percepcionem, absque nostro assessore aut landwoyte cum suis iudicent scoltetis, iudicata percipientes ex integro; nec aliquam contribucionem, sive fuerint iure Theutonico sive Polonico locati, cives Gneznenses racione civitatis aut alia qualibet occasione eos ad solucionem compellant: cum eas hereditates ab omni iure civitatis Gneznensis, ita quod ad ipsas nichil penitus habeant, liberas volumus esse et immunes. Subsidia aliasque exacciones, currus ad expediciones oneratos, si in villis dari iusserimus Theutonicalibus, prefate hereditates in nullo teneantur; sed predictus Petrus de dictis disponat cum suis successoribus et ad usus proprios convertat. Scoltetos villarum Theutonicarum dum ad expedicionem mandaverimus, mandatum minime arceat; sed scolteti villarum predictarum cum suis hominibus sint suis serviciis integraliter obligati. Et ne super his omnibus dubitetur in posterum, presentes conscribi fecimus ac sigilli nostri appensione communiri presentibus hiis testibus: Beniamino palatino Poznaniensi, Wyerzbyata castellano de Wschow (sic), Nicolao subdapifero Calisiensi, et Grabia subthesaurario nostro. Datum in Gnezna in crastino beati Bartholomei, anno Domini millesimo ducentesimo octuagesimo nono, per manus Iasconis notarii curie nostre.

Winiarczyk, może zam. de Winiary, osada przyległa miastu Gniezno. Wangelniczi i Lagewniczi, w bliskości miasta Gniezna nie odgadnione. Wschow, Wschowa.

Nr. 640.

Przemizl secundus dux Polonie 1289 s. d., in Kalis; confert civitati Kalisz omnes apothecas institorias, quae in circulo fori ibidem possint aedificari. Pergam. orygin., w jednem miejscu kawałek pergaminu wydarty. Na niciach jedwabn. wyblakt. przywieszona pieczęć Przemysława księcia; (pieczęć XXI).

Warszawa. Biblioteka prywatna.

In nomine Domini amen.

Dyplomata.

Humani generis actiones perpetua memoria indigentes plerumque ab hominum noticia dilabuntur, que scripturarum seu testium munimine non renovantur. Igitur nos Przemizl secundus, Dei gracia dux Polonie, notum facimus universis tam presentibus quam futuris presentem paginam inspecturis, quod civitatem nostram Kalisiensem et omnes ipsam inhabitantes pre aliis nostris civitatibus speciali dilectione et pio prosequentes affectu, pro reformacione eiusdem civitatis pias et condignas preces (10 lit. des.) Henrici videlicet advocati ibidem, iuratorum et consulum quorum nomina subsecuntur: Thilonis de Tlokina, Cunczonis, Theodrici, Waltheri, Arnoldi, Rytholphi, Janussii, Rudgeri, Henrici, Petri, Cunradi, Hecardi, admittere cupientes, omnes apotecas institorias que in circulo fori possunt edificari, ad usus et in reformacionem nostre civitatis supradicte integraliter in perpetuum cum suis usibus convertantur: excepto, quod advocato nostro Henrico superius dicto et suis successoribus, iure hereditario sextam apotecam cum pleno usu in perpetuum admisimus libere possidere. Ut autem nostra donacio perpetuo inviolabilis perseveret, presentem paginam nostri sigilli munimine duximus roborandam presentibus hiis testibus: comite Nycholao palatino Kalisiensi qui huius negocii fuit fidelis procurator, comite Ubislao subcamerario Kalisiensi, domino Thylone preposito de Santok. Datum in Kalis anno gracie Domini M.CC.LXXX nono per manus domini Iasconis notarii curie nostre.

Tlokina, Tłokinia. Santok, Santok.

Nr. 641.

Premislz secundus dux tocius Polonie 1298 (sic) Sept. 29, in Kalis; concedit comiti Petro Prusinowski ius Theutonicum in hereditatibus eiusdem, dictis Kobierno, Tomnice et Prusinowo.

Warszawa. Archiw. główne. Ks. M. 35, fol. 504.

In nomine Domini amen. Nos igitur Premislz secundus, Dei gracia dux tocius Polonie, notum facimus tam presentibus quam futuris ad quos presens scriptum devenerit, quia respicientes servicium fidele comitis Petri Pruszinowski filii Thome dicti Pruszinowo, damus sibi in hereditate sua, videlicet in Thomino, in Cobersno, et Pruszinowo quod iacet prope magnam silvam, cum omni silva que aspectat ad predictam hereditatem, omnia iura Theutonicalia, sibi et suis fratribus et successoribus suis natis et nascendis, perpetuo eaque habere. Item damus eis omnia iura Theutonicali modo iudiciaria pro homicidio sive pro furticinio; quod nec homines eorum nusquam

respondere pro homicidio aut furticinio vel qualiscumque causa acta fuerit in predicta hereditate, ipsos liberos facimus et solutos. Quod nec circa iudicium eorum, nullus noster nunctius debeat presèns esse. Item confirmamus eis omnes utilitates, quas predecessores eorum habuerunt in venacione ferarum, sive in porcis vel in hinulis vel in leporibus aut in cervis, vel qualescunque feras mactare possunt tam remote, quod ad nocturnum domum redire possint. Alioquin damus eis etiam in gades suas mittere scrophas sive porcos ad pascendum de alia hereditate, sive de aliis hereditatibus, et sibi utilitatem recipere. Item facimus eandem hereditatem nominatam ita liberam, quod de omni mandato castrensi et solucione terrigenali, sive de porcis aut de vaccis aut de bove et de mensura frumentali, ex toto liberam facimus et solutam, et hoc nostra bona voluntate et per consilium nostrorum baroIn cuius rei testimonium, hanc litteram nostro sub sigillo scribi precipimus (sic), scilicet per Berwoldum filium Alberti castellanum Calissiensem, et per Rosconem Stognyewowic venatorem Calissiensem, et per comitem Marcussium Lutognewowic castellanum Bechowiensem, et per comitem Vithkonem Wenceslawowic, et per Victorem flodarium Calissiensem. Datum in Kalis in die beati Michaelis, anno Domini millesimo ducentesimo nonagesimo octavo (sic).

num.

Pruszinowski, de Prusinowo. Thomino, Tomnice. Cobersno, Kobierno. Bechowiensis, de Biechów.

Nr. 642.

Secundus Premizl dux Polonie 1290 Ian. 18, in Dlusco; dat Zdislao hereditatem Kamień, iure Theutonico locandam.

Pergam. orygin. W założonym dolnym brzegu dwa wcięcia poprzeczne od przywieszenia jednej pieczęci.

Warszawa. Archiwum Główne, Dyploma Nr. 613.

Stronczyński, Wzory, Nr. 18.

In nomine Domini amen. Dum vivit littera vivit et actio commissa littere, cuius assertio nutrit memoriam et roborata suscipit incrementum. Igitur nos secundus Premizl Dei gracia dux Polonie notum facimus universis tam presentibus quam futuris presentem paginam inspecturis, quod statum terre nostre in melius reformare cupientes, hereditatem nostram que Camon vulgariter nuncupatur, eidem hereditati alias adiungentes hereditates, videlicet Golcenice, Neglono et Voynovice sub uno circuitu, eandem hereditatem Sdeslao et suis successoribus dedimus iure Theutonico locandam. Racione autem sue locacionis, eidem sextum et septimum mansum liberum dedimus, iure hereditario cum omnibus utilitatibus in perpetuum possidendos. Damus eciam eidem liberum molendinum, thabernam liberam, unum macellum carnificum et pistorum, borram cum mellificiis; in eodem vero rivulo molendina construat quotcunque sibi videbitur expedire : et hec omnia pacifice ac libere possidenda. Habeat eciam silvam libere, ita quod nullus eandem silvam pro utilitatibus vel pro necessariis intrare presumat, nisi de ipsius speciali fuerit voluntate. Eisdem incolis infra spatium octo annorum dantes libertatem ab omni solucione Polonica; elapsa autem libertate, incole eiusdem hereditatis de manso quolibet duas mensuras tritici, sex siliginis, quatuor avene cum fertone argenti usualis,

pro censu et decima in magnam mensuram solvere tenebuntur singulis annis in festo beati Marthini confessoris. Prefatam vero locationem eidem Sdeslao vendidimus pro quadraginta marcis argenti usualis tali iure, prout alie ville in terra Kalisiensi sunt locate. Volumus eciam, ut advocatus Kalisiensis ad eandem villam et ad scultetum nullum penitus habeat respectum. Habeat eciam liberam venacionem in leporibus et perdicibus, parvas et magnas causas iudicet, eorundem iudicorum (sic) tertium denarium cum suis successoribus integraliter percipiendo. Unum currum cum quatuor equis nobis mittere tenebuntur, cum per procuratorem nostrum ad necessitates nostras fuerint exquisiti. Protestamur eciam, quod filius ipsius sculteti nomine Iohannes, cum fratre suo Bogufalo tertiam partem eiusdem obtinuit scultetie superius nominate. Ut autem nostra donacio et vendicio perpetuo inviolabilis perseveret, presentem paginam nostri sigilli munimine duximus confirmandam presentibus hys testibus: comite Nycolao subdapifero Kalisiensi, comite Ubislao subcamerario Kalisiensi, comite Nycolao subcamerario Gneznensi, domino Victore procuratore Kalisiensi. Datum in Dlusco anno Domini M.CC.LXXXX, in die beate Prisce virginis.

Camon, Kamień. Golcenice, Neglono, Voynovice, osady znikłe. Rivulus p. w. Kamień, dziś Lubianka strum. Dlusco, Dłusk.

Nr. 643.

Premisl secundus dux Polonie 1290 Apr. 20, in villa Bartosevici; jungit, quantum ad ius Theutonicum, villam Domachowo hereditati Iohannis episcopi Poznaniensis, dictae Zimnowo.

Pergam. orygin. Sznurek jedwabny czerwony, z którego pieczęć znikła.
Poznań. Archiv. Capituli I, 25.

In nomine Domini amen. Multis incommodis prudenter occurrimus, cum eta-tis nostre negocia litterarum ac testium munimine roboramus. Nos igitur Premisl secundus, Dei gracia dux Polonie, notum facimus universis tam presentibus quam futuris presentem paginam inspecturis, quod piis ac condignis peticionibus wenerabilis patris nostri domini Iohannis episcopi Poznaniensis in omnibus satisfacere cupientes, sortem Woycechonis dicti Ocasanech, que Domachovo vulgariter nuncupatur, quantum ad ius Theutonicum, iungimus hereditati domini episcopi eiusdem que Zimnovo dicitur in vulgari; exementes ipsam sortem ab omni exactione Polonica que nostro dignoscitur dominio pertinere, videlicet a castri citacione et ab aliis omnibus solucionibus, quibuscunque nominibus censeantur. In huius rei testimonium, presentem litteram nostri sigilli munimine fecimus roborari presentibus his testibus: comite Nicolao palatino Kalisiensi, comite Gnevomiro iudice Poznaniensi, domino Thilone preposito de Santok. Datum in villa Bartosevici XII Kalendas Maii, anno gracie Domini M.CC. nonagesimo, per manus Iasconis notarii curie nostre.

Domachovo, Domachowo. Zimnovo, nie odgadnione, może Ziemlin, lub Siemowo. Santok, Santok. Bartosevici, Bartoszewice.

www