luntaria [familiari19 desiderans, hoc suum fervens desiderium quam cito potuit adimplevit, quia tandem cuncta sua bona ut una secum quicquid etiam habebat Christi obsequio deputaret in elemosinas et pauperum subsidia distribuit et convertit, cumque de seculi strepitu fugiens ad quandam campestrem declinasset ecclesiam et ab ipso beato Francisco sacra ibi recepta tonsura processisset [ad20 aliam consanguineis ejus ipsam exinde reducere [volentibus 21 illa protinus amplectens altare [pannosque 22 apprehendens ipsius crinium capitis sui incisura de tecta [eisque 23 consanguineis in hoc fortiter restitit et constanter. Quia cum jam esset mente 24 juncta deo pati non poterat ab ejus servitio se divelli denique cum ad ecclesiam sancti Damiani extra civitatem [Assisinatis 25 unde traxit originem per eundem beatum Franciscum adducta fuisset ibi ei dominus ad amorem et cultum assiduum sui nominis plures socias aggregavit ab hac siquidem insignis et sacer ordo sancti Damiani per orbem jam longe diffusus salutare sumpsit exordium, hec [exhortante 26 ipso beato Francisco huic nove sancteque observantie sequendum dedit initium, hec hujus magne religionis fuit primarium et stabile fundamentum, hec hujus alti operis lapis extitit primitivus, hec genere nobilis sed conversatione nobilior virginitatem quam etiam prius custodiverat sub hac sanctimonie regula precipue conservavit, hanc postmodum religionem mater ejus [Ortulana27 nomine piis intenta operibus ipsius nate sequendo vestigia devote suscepit, in qua demum hec optima [Ortulana 27 que in [orto 28 dominico protulit talem [plantulam 29 conclusit feliciter dies suos. Post aliquot vero annos ipsa beata Clara monasterii et sororum [regimine nimia 30 ejusdem sancti Francisci devicta importunitate recepit, hec utique fuit arbor procera et eminens longis distenta ramis que in agro ecclesie dulcem fructum religionis attulit et ad cujus delectabilem umbram sub illius amenitate fructum hujusmodi libature [concurrunt31 undique multe alumpne fidei et concurrunt. hec fuit [vena vivida 32 vallis Spoletane que novum aque vitalis fontem ad refectionem animarum et commodum propinavit [que3 3 jam per diversos rivulos in territorium ecclesie derivatus plantaria religionis [infundit. 34 Hec fuit altum sanctitatis candelabrum vehementer in tabernaculo domini rutilans ad cujus ingentem splendorem plurime [properaverant 5 et properant suas de illius lumine lampades accendentes. Hec profecto in arvo fidei plantavit et coluit vineam paupertatis de qua fructus salutis pingues et divites colliguntur. Hec in predio ecclesie humilitatis [ortum 36 constituit multiplici rerum [consortium 37 inopia in quo virtutum magna copia reperitur hec in religionis districtu arcem arte abstinentie fabricavit in qua larga spiritualis [refectionis alimonia 3 s

ministratur, hec fuit pauperum primiceria ducissa, humilium magistra continentium et penitentium abbatissa. Hec suum monasterium creditamque in illos familiam sollicite et prudenter in timore ac servitio domini et plena ordinis observantia gubernavit vigil in cura in ministerio studiosa in exhortatione attenta diligens in admonitione in correctione moderata temperata in preceptis in compassione [peramabilis 40 discreta in silentio in sermone matura et consulta in cunctis ad perfectum regimen oportunis volens magis famulari quam dominari et honorare potius quam honore sustolli. Hujus vita erat aliis eruditio et doctrina in hoc libro vite cetere vivendi regulam didicere in hoc vite speculo relique vite semitas inspexerunt, corpore namque sistebat in terra sed animo versabatur in celo humilitatis vasculum armarium castitatis caritatis ardor dulcor benignitatis, patientie robur nexus pacis et familiaritatis [convivio41 mitis in verbo lenis in facto et in omnibus amabilis et accepta et ut carne depressa convalesceret spiritu quia [quisquis 42 hoste suo debilitato fit fortior, nudum solum et interdum sarmenta pro lecto habebat et pro pulvinare [pro43 capite durum lignum unaque tunica cum mantello de vili despecto et hispido panno contenta. Hiis humilibus indumentis ad operimentum sui corporis utebatur aspero [enim3 cilicio de cordulis crinium equorum contexto nonnunquam adhibito ad carnem, arta quoque in cibo et potu districta tanta se in his frenabat abstinentia quod longo tempore tribus diebus in [ebdomada videlicet secunda quarta et sexta feria nichil penitus pro sui corporis alimento gustavit, reliquis nichilominus diebus adeo se cibariorum paucitate restringens quod alie de ipsa quomodo sub tam forti districtione subsistere [potuit45 mirabantur, vigiliis46 et orationibus assidue [dedita 47 in his precipue diurna et nocturna tempora expendebat, diutinis tandem perplexa languoribus cum ad excercitium corporale non [poterat 48 surgere per [semet ipsam 49 sororum suarum suffragio [relevabatur 50 et ad tergum ejus fulcimentis appositis propriis manibus laborabat ne in suis etiam infirmitatibus esset otiosa unde de panno lineo hujus sui studii et laboris plura pro altaris [sacrificiis 51 corporalia fieri fecit et per plana et montana Assisii diversis ecclesiis exhiberi amatrix vero precipua et colona sedula paupertatis sic illam suo affixit animo sic eam52 suis desideriis alligavit quod semper in ipsius [dilectione 53 firmior et ardentior in amplexu a districta et delectabili [cujus 54 copula pro ulla nunquam necessitate discessit, nec aliquibus [prorsus suasibus potuit induci ad [consuetudinem 55 quod suum monasterium proprias possessiones haberet quanquam felicis recordationis Gregorius papa predecessor noster de multa [indigentia 56

ipsins monasterii pie cogitans libenter illi voluerit pro sororum ejus sustentatione possessiones sufficientes et congruas deputare, verum quia magnum et splendidum luminare supprimi non potest quin sue radios proferat claritatis in ipsius etiam vita multis et variis miraculis virtus sue sanctitatis effulsit, nam cuidam de sororibus ipsius monasterii vocem quam a longo tempore quasi omnino perdiderat restauravit alii officio lingue penitus destitute loquelam restituit57 alteri aurem surdam aperuit ad auditum laborantem febre tumentem [idropisi 58 plagatam fistula et aliis oppressas languoribus liberavit facto crucis signaculo super ea. 59 Quendam fratrem de ordine Minorum sanavit ab insanie passione, cum autem quadem vice oleum in monasterio totaliter defecisset ipsa vocato fratre qui erat eidem monasterio pro colligendis [elemosinis 60 deputatus accepit urceum atque lavit vacuumque juxta fores 61 monasterii posuit ut illum idem frater pro oleo atquirendo deferret, quem cum vellet ipse apprehendere invenit eum oleo beneficio divine largitatis impletum rursum cum uno die non nisi unius panis medietas pro refectione sororum in eodem monasterio haberetur ipsa medietatem eandem jussit in frusta [dividi62 et sororibus dispensari, quam inter manus frangentis ille qui vivus est panis et dat escam esurientibus multiplicavit in tantum quod quinquaginta sufficientes exinde facte fuerint portiones et sororibus discumbentibus distribute, per hec et alia signa conspicua suorum dum adhuc viveret innotuit preminentia meritorum. Nam et cum in extremis ageret candidus beatarum virginum cetus micantibus coronis ornatus in quo una ex ipsis eminentior et fulgidior apparebat visus est intrare domum ubi eadem Christi famula decumbebat et usque ad lectum ejus procedere ac circa eam quasi visitationis officium ad confortationis solamen quodam humanitatis studio exhibere, post obitum vero ejus quidam [in 63 morbo caduco ruebat et propter crus confractum gradi non poterat ad sepulcrum ipsius delatus fuit, ibi crure ipso quasi fragoris sonitum faciente ab utraque infirmitate curatus [fuit, 3 curvi renibus [membris 64 contracti precipites furia et dementi furore ferales receperunt ibidem integram sospitatem cuidam sua dextera manus cujus ipse usum ex illata sibi vehementi percussione ita perdiderat quod nichil omnino per eam veluti prorsus inutilem poterat operari fuit ad actum suum pristinum ipsius sancte meritis plenarie reformata. Alius qui diutina cecitate lumen oculorum amiserat cum ad idem sepulcrum sub [ductu5 alterius accessisset recuperato inibi visu rediit exinde sine duce. Hiis et quam plurimis aliis operibus et miraculis hec venerabilis virgo resplenduit, gloriosis ut evidenter appareat adimpletum id quod de ipsa mater ejus dum esset ex ea gravida et oraret dicitur

audivisse videlicet quod paritura erat quoddam lumen quod orbem plurimum illustraret. Gaudeat itaque mater ecclesia quod talem genuit et educavit filiam que tamquam virtutum fecunda parens multas religionis alumpnas suis produxit exemplis et ad perfectum Christi servitium pleno magisterio informavit, letetur et devota turba fidelium quod rex [illorum 66 et dominus sororem ipsorum et sociam quam67 sponsam sibi elegerat ad suum precelsum et preclarum palatium cum gloria introduxit, nam et sanctorum congaudent agmina quod in superna eorum patria [novellis 68 regalis sponse nuptie celebrarentur ceterum quia congruit ut quam dominus exaltavit in celo catholica ecclesia veneretur in terra quia de sanctitate vite et miraculis ejus diligenti et attenta [exquisitione inquisitione ac examinatione districta et solenni discussione premissis liquido constitit licet [alijs 69 etiam et in propinquis et in remotis partibus satis essent precognita lucida ejus acta. Nos de communi fratrum nostrorum et prelatorum omnium tunc apud sedem apostolicam existentium consilio et assensu de omnipotentia divina confisi auctoritate beatorum Petri et Pauli apostolorum ac nostra ipsam cathalogo sanctarum virginum duximus adscribendam, ideoque universitatem vestram monemus et hortamur attente per apostolica vobis scripta mandantes quatinus [pridie idus Augusti festum ejusdem virginis devote ac solenniter celebretis et faciatis a vestris subditis venerabiliter celebrari, ut ipsam apud deum habere mereamini piam et sedulam adjutricem et ad venerandum ejus sepulcrum avidius et copiosius Christiani populi confluat multitudo ac celebrius ipsius festivitas precolatur omnibus vere penitentibus et confessis qui ad illud cum reverentia in ejusdem virginis festo vel etiam infra [ejus72 festi octavas annuatim accesserint ipsius suffragia petituri humiliter de omnipotentis dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus [confici73 unum annum et quadraginta dies de injunctis penitentiis sibi misericorditer relaxamus. Datum Anagnie [vij. Kalendas Octobris74 pontificatus nostri anno primo.

In hujus igitur rei testimonium sigillum nostrum presentibus apponi fecimus.

posset.

(36) hortum.

(40) præstabilis.

(45) poterat.

-

(50) levabatur. (51) sacrificio. (52) in tilfōies.

(53) directione. (54) ejus. (55) consentiendum. (56) indulgentia.

expeditam tilföies.

til föies.

(58) hydropisi.

(46) insuper tilföies.

(62) distribui. (63) qui.

(67) in tilfōies.

-

(60) eleemosynis. (61) ipsius

(64) membrisque.

(65) ducatu.

(73) confisi. (74) xiv. Kalendas Novembris

-

33.

Pave Alexander IV stadfæster til Fordel for Minoriterne de Begunstigelser, som Pave Innocentius IV tidligere har tilstaaet dem, da de have tvivlet paa, at disse i alle forekommende Tilfælde kunde komme dem tilgode. Efter Afskr. i Msscr. Barth. III (D) S. 52-53 af en Afskr. fra Aar 1500.

Alexander episcopus servus servorum dei dilectis filiis generali et provincialibus ministris et aliis fratribus ordinis fratrum Minorum salutem et apostolicam benedictionem. Cum felicis recordationis Innocentius papa predecessor noster olim duxerit statuendum ut exempti quantacunque gaudeant libertate nichilominus tamen ratione delicti seu contractus aut rei de qua contra ipsos agitur rite possint coram locorum ordinariis conveniri et illi quo ad hoc suam in ipsos jurisdictionem prout jus exigit exercere vos dubitantes ne per constitutionem hujusmodi libertatibus aut immunitatibus vobis et ordini vestro per privilegia et indulgentias ab apostolica sede concessis prejudicari valeat nobis humiliter supplicastis ut providere super hoc indempnitati vestre paterna sollicitudine curaremus. Quia vero ejusdem ordinis sacra religio sic vos apud nos dignos favore constituit ut nobis votivum existat vos ab omnibus per que vobis possent provenire dispendia immune libenti animo preservare auctoritate vobis presentium indulgemus ut occasione constitutionis hujusmodi nullum eisdem libertatibus et immunitatibus in posterum prejudicium generetur. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre concessionis infringere vel ei ausu temerario contraire si quis autem hoc attemptare presumpserit indignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum. Datum Anagnie Idus Octobris pontificatus nostri anno primo.