Imágenes de páginas
PDF
EPUB
[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]

VENTE DE MAGUELONE, COMME DOMAINE NATIONAL.
(3 mars 1791.)

L'an mil sept cent quatre-vingt-onze, et le troisieme jour du mois de mars, heure de trois de relevée, le Directoire du District de Montpellier, assemblé dans la salle ordinaire de ses séances, à l'effet de procéder à l'adjudication définitive du maisonnage et terres des isles de Maguelonne et d'Esclavon, avec les eaux, etangs et plages dudit Maguelonne et l'usage desdits etangs; lesquelles plages vont depuis le grau de Palavas, qui est au delà des Mourres du côté du couchant, jusqu'a la colonne dudit Maguelonne ou maniguiere de Palestras, du côté du Lez viel, le tout joui ci devant par le chapitre cathedral SaintPierre de Montpellier; presens Messieurs A. Bonnier, president de l'Administration, David Barrau, vice president du Directoire, et Marc Antoine Bazille, administrateur adjoint, Monsieur le vice procureur syndic present,

Monsieur Louis Coste, délégué du procureur - général syndic du département de l'Hérault, s'est présenté, et a pris séance, à l'effet de remplir la disposition de l'article n du titre des décrets de l'Assemblée nationale des 25, 26, 29 juin et 9 juillet 1790, qui

veut que les adjudications des Domaines nationaux soient faites dans le chef-lieu et pardevant le Directoire de District de la situation des biens, à la diligence du procureur-général syndic, ou d'un fondé de pouvoir.

MM. Delort et Boude, officiers municipaux, se sont présentés, en qualité de commissaires de la municipalité de Villeneuve les Maguelonne, dans le territoire de laquelle lesdits objets sont situés, pour assister à l'adjudication d'iceux, conformément à l'article cité.

Monsieur le vice procureur syndic a remis les certificats qui constatent que les affiches pour l'adjudication définitive desdits maisonnage, terres, etc., ont été apposées dans la ville de Montpellier.....

Monsieur le président a ensuite annoncé que les enchères étoient ouvertes, et qu'elles étoient fixées, d'après les décrets, à cent livres.

Personne n'ayant fait d'enchères, M. le délégué du procureur-général syndic a requis qu'il fût allumé de feux, et que l'adjudication définitive fût faite.....

Le sieur Lautier a fait une enchère

de sept mille livres, et porté son offre à la somme de soixante mille cent livres.

En conséquence, le Directoire, par l'organe de son président, a adjugé et adjuge au sieur Michel Lautier, habitant de cette ville, pour son ami a elire, lesdits maisonnage, terres et usages des etangs, moyennant le prix et somme de soixante mille cent livres.

Fait et arrêté en Directoire, les jour et an que dessus; et ont signé le délégué du procureur-général syndic, les commissaires de la municipalité, ledit sieur Lautier adjudicataire, et les membres composant le Directoire.

Arch. départ. de l'Hérault, Vente des biens nationaux de première origine, Registre 3, No 198.

XLV.

USAGES LITURGIQUES DE L'ÉGLISE DE MAGUELONE.

I. CÉRÉMONIAL ET MESSE D'ORDINATION.

Quandocunque episcopus habet generales ordines celebrare, debet summo mane premittere magistrum capelle sue ad ecclesiam, ad parandum altare et alia ornamenta, et ipse in domo sua dicere omnes horas usque ad terciam, ac confiteri peccata sua. Deinde debet mane venire ad ecclesiam cum cappa profunda, et in cathedra sibi parata ad dextrum cornu altaris accumbere et orare; et surgens, chorus debet alta voce incipere terciam, et ipse episcopus ibidem submissa voce dicere cum ministris sibi assistentibus, priusquam spoliet capam suam. Qua finita, spoliat capam suam, et sedens in cathedra incipit psalmum Quam dilecta, cum sequentibus, dicendo unum versum, et ministri alium alternatim. Deinde sibi modo consueto sandalia calciantur. Quibus peractis, abluit manus suas, recipit amictum, albam, zonam, stolam, cum omnibus consuetis, postea tunicam, deinde dalmaticam, postea manipulum; et sedens in cathedra, recipit cirothecas, cum pontificali anulo. His peractis, induit casulam ac mitram in capite, et assistente sibi a dextris capellano

ministro cum tobale, et dyacono a sinistris cum crossa tenente aliud caput thobalie, precedente subdyacono cum cruce et duobus acolitis cum cereis accensis ac turibulario, incipit cantor officium, choro prosequente alta voce...

(Suit le cérémonial détaillé pour la collation de chaque ordre, mineur ou majeur, une vignette figurative acccompagnant au fur et à mesure le développement du rôle de l'évêque. Ce cérémonial occupe les feuillets 4-26 du manuscrit.)

His peractis, episcopus revertitur ad aliam sedem, ubi dyaconus petit benedictionem; et dat ei eam episcopus, et benedicit incensum. Deinde stans juxta cathedram, et tenens crossam, legitur euvangelium.

Lectio sancti euvangelii secundum Lucam. Anno quintodecimo imperii Tiberii Cæsaris, procurante Pontio Pilato Judeam, tetrarcha autem Galilee Herode... Et videbit omnis caro salutare Dei'.

1 Cet office indique, je n'ai pas besoin de le dire, l'ordination d'avant Noël.

Quo finito, dyaconus portat librum episcopo ad osculandum. Hiis peractis, capellanus parat tot hostias, quot sunt novi presbiteri. Nam omnes communicare debent. Et episcopus conversus ad altare, reversus ad populum, dicit: Dominus vobiscum. Et cum spiritu tuo. Oremus.

Et dicitur in choro offertorium; et ipse cum ministris illud idem offertorium.

Exulta satis, filia Sion. Predica, filia Therusalem. Ecce rex tuus venit tibi sanctus et salvator.

Quo dicto, episcopus in sede sua lavat manus. Deinde ascendit ad altare cum mitra, et posito vino et aqua in calice, modo solito, ac hostia super patena, venit ad medium altaris. Amota mitra, dicit:

Dirupisti, Domine, vincula mea. Tibi sacrificabo hostiam laudis. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen.

Et accipiens patenam cum hostia, offert sic dicens:

eam,

Suscipe, sancte Pater, omnipotens, eterne Deus, hanc immolatam hostiam, quam ego indignus famulus tuus tibi offero, pro omnibus iniquitatibus meis et universis malis, sed et pro omnibus fidelibus, tam vivis quam defunctis, ut michi et illis proficiat ad salutem in vitam eternam. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen.

Et collocet eam super corporali, una cum aliis hostiis, paratis ad communionem presbiterorum. Deinde convertit se ad calicem, dicens:

Calicem salutaris accipiam, et nomen Domini invocabo. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen.

Et offert illum, sic dicens:

Offerimus tibi, Domine, calicem salutaris, tuam deprecantes clementiam ut in conspectu divine majestatis tue ad te cum odore suavitatis ascendat. In nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti. Amen.

Et collocat eam in medio hostiarum. Postea benedicit incensum, dicens :

Incensum istud dignetur Dominus bene +dicere, et in odorem suavitatis accipere.

Quo facto, recipit turibulum, et cum eo elevatis manibus, dicit:

Dirigatur, Domine, oratio mea, sicut incensum, in conspectu tuo, etc.

Ad dextrum cornu altaris, lavat iterato manus, dicens :

Lavabo inter innocentes manus meas, etc. Quibus peractis, revertitur, junctis manibus, ad medium altaris, ubi inclinans se reverenter et profunde, dicit

secrete:

In spiritu humilitatis et in animo contrito suscipiamur a te, Domine, et descendat super nos misericordia tua.

Mox convertit se a parte dextra ad sinistram, dicens etiam secrete:

Orate, fratres, pro me indigno et misero peccatore, et pro sancto statu ecclesie, ut sacrificium nostrum a te suscipiatur hodie, et descendat super nos misericordia tua.

Quo dicto, dicit secretam diei et ordinum, concludens eas sub uno fine aliquantilum alte, ut ordinati in presbiteros possint quecunque dixerit audire. Qui stantes in ejus circuitu, cum libris suis, dicunt tacite quid dicit episcopus. Secreta diei:

Sacrificiis presentibus, Domine, quæsumus, intende placatus, ut devotioni nostre proficiant et saluti.

Secreta ordinum:

Tuis, Domine, operare misteriis, ut hec tibi munera dignis mentibus offeramus, per Dominum nostrum Jhesum Cristum, filium tuum, qui tecum vivit et regnat in unitate Spiritus Sancti Deus, per omnia secula seculorum. Amen, etc.

Préface ordinaire. Elle est notée en plainchant dans le manuscrit.

Sanctus, Sanctus, Sanctus...

Te igitur,... una cum famulo tuo papa nostro N, et antistite nostro N, et rege nostro N, et omnibus orthodoxis, atque catholice et apostolice fidei cultoribus.

Memento, Domine, famulorum famularumque tuarum N...

Le reste comme au Canon actuel de la Messe, jusqu'après l'oraison qui suit le Pater.

Hic episcopus subsistit, et particulam hostie, quam inter digitos super os calicis tenet, super patenam caule ponit. Et mox inclinans reverenter, junctis manibus, corpori et sanguini Domini, patenam cum omnibus hostie particulis cum palla corporali decenter cooperit, et post mitram resumit. Et dum hec fiunt, dicto Per omnia, responso Amen, cantor in choro, vel ante gradus presbiterii, cantat alta.

Princeps ecclesie, pastor ovilis, tu nos benedicere digneris.

Quo dicto, dyachonus convertit se ad populum, cum cambuca in manibus, dicens alta voce sic :

Cum mansuetudine et caritate humiliate vos ad benedictionem.

Quo dicto, totus chorus, dicit alta voce sic :

Humili voce clamantes atque dicentes Deo gratias semper agamus.

Quibus dictis, episcopus mitratus convertit se ad populum ante medium altaris, ubi capellanus minister a dextris ejus, et dyaconus tenens cambucam in sinistra manu a sinistris, inclinant se profunde, versis dorsibus ad altare, subdiacono coram episcopo librum benedictionum apertum tenente. Pontifex vero, manibus extensis in altum, imponit cubitos suos super scapulas dictorum ministri et dyaconi, inchoans mediocri voce benedictionem, tenens cambucam cum manu sinistra, di

cens :

Omnipotens sempiternus Deus sua vos clementia benedicat, et sensum in vobis sapientie salutaris infundat. R. Amen. Catholice fidei vos documentis enutriat, et in sanctis operibus perseverabiles reddat. R. Amen. Gressus vestros ab errore convertat, et viam vobis pacis et caritatis ostendat. R. Amen. Quod ipse prestare dignetur, cujus regnum et imperium sine fine permanet in secula seculorum.

R. Amen.

Hic statim subdyaconus genuflectit, vel ex toto recedit, ne populi prospectum impediat, pontifice signum crucis super populum in parte meridionali producente, et dicente:

Et benedictio Dei Patris omnipotentis.

Dicendo vero et Filii producit manum in parte occidentali super populum; sed dicendo et Spiritus Sancti producit a parte aquilonari. Et statim manus reducit ad se, et dicit:

Descendat super vos, et maneat semper. B). Amen 1.

1 Cette partie de la Messe maguelonaise forme un précieux complément à ce qu'enregistre Martène: De precibus sacro canoni additis,

Mox jungit ante faciem suam manus, et revolutat ad altare. Et statim mitra deposita, dyaconus, vel ipse episcopus, amovens corporale desuper patenam, inclinans reverenter, resumit particulam hostie, et tenens eam super os calicis, dicit in pristino tono :

Et pax ejus sitt semper vo biscum. Et cum spiritu tuo.

Et facit, more solito, super calicem tres cruces cum particula hostie. Postea dicit sic :

Fiat conjunctio et consecratio corporis et sanguinis Domini nostri Jhesu Cristi michi et omnibus sumentibus salus mentis et corporis, et ad vitam capescendam eternam preparatio salutaris, per eundem Dominum nostrum Jhesum Cristum. Amen.

Dimittens illam particulam in calice, more consueto. Quo facto, recipit reverenter de pathena particulas corporis tribus digitis manus dextre, et cum manu sinistra pathenam 1, dicens :

page 414 de son premier volume De antiquis ecclesie ritibus: soit qu'on la rattache à l'ordre gallican, soit qu'on préfère y voir une tradition mosarabique. Cf. Martène, Ibid., p. 456 et 465.

1 On lit à la marge, d'une écriture postérieure: Agnus Dei, qui tollis peccata, etc. Mais y a-t-il réellement omission dans notre pontifical, et la suppression de l'Agnus Dei, que mentionne Martène, De antiquis ecclesie ritibus, 1, 414, d'après le vieux manuscrit de Saint-Guillem, dont il invoque le témoignage, n'aurait-elle pas eu lieu également à Maguelone, ce jour-là ? - Le Missel de M l'abbé de Massilian me permet de signaler un autre écart, par rapport au canon romain. Le prêtre, avant de prononcer l'oraison qui va suivre : Domine Jhesu Christe, non sum dignus te suscipere, disait celle que voici, comme première préparation à la communion; Domine Jhesu Christe, fili Dei vivi, omnipotens, consubstantialis,

[ocr errors]
[blocks in formation]
« AnteriorContinuar »