Imágenes de páginas
PDF
EPUB

miliaribus quibuscunque, qui se gracia studii in civitatem predictam transtulerint et ibidem moram traxerint, eisdem esse volumus dominus graciosus, ipsosque et eorum quemlibet in suis iuribus, privilegiis, libertatibus et statutis et consuetudinibus omnibus aliis, que in studiis generalibus, videlicet Bononiensi et Padwano, tenentur et observantur, conservare, defensare ac tueri. Et primo, quod venientes ad studium, sive ab inde redeuntes, in omnibus et singulis passibus, pontibus, castris et custodiis per totum regnum nostrum constitutis, nullum solvere debeant passagium, pedagium seu theloneum sive conductum, sed in hiis omnibus cum rebus eorum, scilicet equis, libris, vestimentis, lectisterniis, pecuniis et supellectilibus domus, liberi transire debeant et securi. Etiam si alicui scolarium sui parentes vel amici provisionem facere voluerint in esculentis et poculentis qualibuscunque, illa libere transire valeant in civitatem predictam Cracoviensem sine omni thelonei requisicione, neque per carnifices quoquomodo vel quoslibet alios debeant inpediri. Item si aliquis scolarium sibi extra terram Cracoviensem de blado frumenti, farina, braseo, cervisia marciali, vino vel lignis procuraverit provisionem, hec omnia et singula per aquam seu per terram libere debeant transire absque solucione thelonei et decima lignorum. Pistores vero panem pistantes scolaribus et molendinatores blada ipsorum molentes, non ulterius a scolaribus presumant exigere, quam cives predicte civitatis eis consueverunt solvere. Item, quod absit, si scolarium aliquis vel familiaris eorum infra limites regni nostri spoliatus per nostros subditos fuerit equis, pecuniis et rebus suis publice vel occulte, statim postquam scolaris de hoc nobis fuerit conquestus, dampnum scolari tenebimur refundere et malefactorem querere et cum eo facere prout dictaverit ordo iuris. Si per extraneos et non subditos nostros idem scolaris vel suus nuntius infra limites Regni nostri fuerit spoliatus, ad restitucionem dampnorum modo, quo premittitur, non erimus obligati, sed aput vicinos principes, ubi malefactores predicti morabuntur, pro rehabendis rebus scolari volumus fideliter laborare. Preterea scolas debitas exnunc ordinamus pro legendo iure canonico vel civili, medicinis vel artibus liberalibus hospiciaque competencia deputamus pro doctoribus, magistris, scolaribus, scriptoribus, stacionariis et bedellis, que hospicia statim taxari decernimus per duos cives et duos scolares, eademque taxa nunquam augeatur in solucione ampliori. Et si forte ipsa hospicia in processu temporis viluerint, domini eorum annis singulis tenebuntur illa sumptibus propriis reformare; alias scolaris vel alius predictorum domum ipsam inhabitans, facta denunciacione prius domino principali de pensione domus, ipsam reformare possit, contradicione cuiuslibet non obstante. Quod si forte domum ipsam sic, ut premittitur, prostudio deputatam aliquis inhabitaverit et scolaris ipsam habere voluerit pro statuta pensione, statim inquilinus predictus soluta pensione pro rata temporis de domo exire tenebitur et scolari ipsam

libere assignare. Item volumus, ut scolares proprium rectorem habeant, qui in civilibus causis ipsos iudicare debeat, habeatque iurisdicionem ordinariam super omnes, qui in civitate Cracoviensi causa studii moram traxerint, omnesque predicto rectori iurare, obedire teneantur. Nec ullus umquam in eisdem civilibus causis doctorem, magistrum, scolarem, bedellum, stacionarium, alibi coram iudice. quocunque ecclesiastico vel seculari audeat convenire, sub pena decem marcarum grossorum pragensium, quam sic trahens incurrat ipso facto, et fisco scolarium applicetur. A sententia autem rectoris predicti nullus appellare valeat vel supplicare, aut restitucionem in integrum petere; et si appellatum fuerit, appellacio ipsius non recipiatur, nec appellans audiatur per aliquem iudicem ecclesiasticum vel secularem sed rectoris sentencia in suis clausulis firmiter observetur. Verum tamen si de nullitate vel iniusticia forsitan argueretur, eadem sentencia per consiliarios unversitatis de ipsius viribus et iusticia cognoscatur. Insuper rector predictus scolares suos in causis criminalibus levibus, veluti pro verberali iniuria, vel si scolaris causa studii in civitate Cracoviensi moram trahens, aliquem capillando vel offendendo palma vel pugno ad effusionem sanguinis leserit, habeat iudicare nec ob hoc scolares ipsi vel eorum servi aut famuli ad extranea iudicia pertrahantur. Quod si, quod absit, scolaris vel alius predictorum, in furto, adulterio sive stupro, homicidio aut aliquo crimine capitali notorie fuerit deprehensus, illorum cognitio ad rectorem non pertineat, sed statim, si clericus fuerit, ad episcopale iudicium remittatur, si vero laycus, nostro iudicio subiacebit. Si vero scolaris, laycus, bedellus, stacionarius, aut ipsorum familiaris de crimine homicidii, adulterii, membrorum mutilacione aut letali vulnere vel quocunque nefario excessu fuerit accusatus, extunc non secundum consuetudines patrie vel statuta sed iuxta leges per nos aut iudicem deputatum accusatus debebit. iudicari, quinimo per bonorum hominum attestaciones ad expurgacionem illati criminis admittatur. Item quod si pro quocunque crimine magno sive parvo aut excessu quolibet scolaris ipse vel quivis predictorum fuerit inculpatus, nullus ipsum capere vel detinere presumat, nisi cum rectoris familia et ipsius licencia vel requisicione speciali, et hoc ne unius criminosi pretextu res innocentum turpiter rapiantur. Item si rector contra aliquem de sua iurisdicione iuste procedens, et secundum formam statutorum suorum ipsum studio et ipsius commodo privaverit, ad requisicionem rectoris talis privatus de civitate utraque Cracoviensi vel Kazimiriensi per advocatos et cives protinus expellatur, nullusque talem in suo hospicio audeat colligere vel sibi quidquam vendere, donare vel acomodare esculentum vel poculentum presumat; sed si scolaris vel alius de premissis sentencie vel mandato rectoris non paruerit. cum effectu, rectorique suo fuerit rebellis, ad requisicionem rectoris teneantur advocati civitatis utriusque suam familiam mittere ad dicti rebellis pertinaciam compescendam. Item exnunc salariamus

sedes infrascriptas, videlicet sedem Decretorum de quadraginta marcis argenti annuatim, sedem Decretalium de totidem, sedem Sexti Clementinarum de XX. marcis. Item providemus legenti legum codicem de XL. marcis argenti, legenti Inforciatum de totidem et legenti volumen de XX marcis; pro anno sequenti similiter iuxta consuetudinem studii legalis legentibus Digestum vetus et novum cuilibet ipsorum de XL. marcis providemus. Duobus vero magistris legentibus Phisicam ordinamus salarium XX. marcarum cuilibet annuatim, et magistro in artibus damus scolam beate Virginis et decem marcas redditus apponemus eidem, ac rectori universitatis pro suis laboribus providebimus de salario decem marcarum, prout in aliis studiis est consuetum. Que quidem salaria exnunc in nostra zuppa salis in Weliczca deputamus, ita quod noster zupparius doctoribus et magistris legentibus in quatuortemporibus predicta salaria in Cracovia presentare teneatur. Item ordinabimus predictis. scolaribus unum campsorem vel iudeum in civitate Cracoviensi, qui habeat sufficientem pecuniam ad mutuandum in necessitatibus scolarium super bonis pignoribus, nec ultra pro servicio suo exigat, nisi unum grossum de marca qualibet infra mensem. Item doctores et magistri ad sedes salariatas predictas eligantur per scolares illius facultatis, in quam doctor vel magister fuerit assumendus; et si forte scolares in eligendo discordes fuerint, is electus sit, qui a maiori parte fuerit nominatus, qui nobis, si presentes fuerimus, alias nostro commissario, quem super hoc statuemus, presententur, et electus per nos vel per eum remaneat in lectura. Item nullus umquam vel doctor aut magister in rectorem possit eligi, nec eciam scolaris existens rector, ad privatum examen cuiuslibet facultatis tempore sui rectoratus aliqualiter admittatur. Statuimus eciam et quocienscunque aliquos scolares in qualibet facultate per doctores seu magistros ad privatum examen more consueto poni contingerit, super illos cancellarius noster Cracoviensis, qui pro tempore fuerit, tanquam supremus, approbandi huiusmodi examen omnimodam habeat potestatem. Item pro habendo exercicio scolaribus studii dominus episcopus Cracoviensis officialem suum in ipsa civitate Cracoviensi locare debeat, prout est locatus, ut de leccionibus scolares ad practicam transeant et sumant audaciam allegandi. Ut autem omnia et singula superius expressa robur obtineant perpetue firmitatis, presens privilegium scribi iussimus nostri sigilli munimine roboratum. Actum Cracovie, in die Penthecosthen, anno domini millesimo trecentesimo sexagesimo quarto. Presentibus Andrea Cracoviensi, Iohanne Sandomiriensi palatinis, Wilczcone Sandomiriensi, Dobeslao Wysliciensi, Petro Woynicensi castellanis, Floriano cancellario Lanciciensi et aliis multis nobilibus fide dignis. Datum per manus venerabilis viri domini Iohannis decani et cancellarii nostri Cracoviensis doctoris decretorum. Scriptum autem per Iacobum de Ossowa notarium curie nostre regalis.

2. Bonifacego IX dyplom ustanowienia wydziału teologicznego w Krakowie (11. I. 1397).

(Stan. Krzyżanowski: Poselstwo j. w. s. 74-5, oraz fotografja oryginału).

Bonifacius episcopus servus servorum Dei. Ad perpetuam rei memoriam. Eximie devotionis affectus, quem carissimus in Christo filius noster Wladislaus Rex et carissima in Christo filia nostra Hedwigis Regina Polonie illustres ad nos et Romanam gerunt ecclesiam, promeretur, ut votis eorum, illis presertim, per que divini nominis et fidei catholice cultus protenditur, iustitia colitur, tam publica quam privata res geritur utiliter, omnisque prosperitas humane conditionis augetur, favorabiliter annuamus. Cum itaque sicut exhibita nobis nuper pro parte dictorum Regis et Regine petitio continebat, in eorum civitate Cracoviensi ex statuto et ordinatione sedis apostolice ab olim fuerit atque sit in utroque iure et alia qualibet licita facultate, preterquam in sacra theologia, studium generale: pro parte Regis ac Regine predictorum nobis fuit humiliter supplicatum, ut in civitate predicta statuere et ordinare huiusmodi studium generale etiam in ipsa theologia de benignitate apostolica dignaremur. Nos itaque huiusmodi supplicationibus inclinati auctoritate apostolica tenore presentium statuimus et etiam ordinamus, quod in ipsa civitate exnunc inantea perpetuis futuris temporibus sit ac esse valeat etiam in eadem theologia huiusmodi studium generale, cui presit is, qui eidem studio hactenus prefuit ab antiquo. Et nichilominus de uberioris dono gratie concedimus, quod studentes et regentes pro tempore in ipso studio in eadem theologia, ac baccallariatus, licentie vel doctoratus gradum ibidem suscipientes, omnibus privilegiis, libertatibus, prerogativis et indulgentiis gaudeant et utantur, quibus quacunque auctoritate concessis in eadem theologia studentes, regentes ac similes gradus Parisiis suscipientes gaudent ac etiam quomodolibet potiuntur. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostrorum statuti, ordinationis et concessionis infringere vel ei ausu temerario contraire. Siquis autem hoc attemptare presumpserit, indignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli Apostolorum eius se noverit incursurum. Datum Rome apud Sanctum Petrum III Idus Ianuarii, pontificatus nostri anno octavo.

3. Władysława Jagiełły dyplom reformacji uniwersytetu krakowskiego (26. VII. 1400).

(Stan. Krzyżanowski: Poselstwo j. w. s. 76-82, oraz fotografja oryginału).

In nomine Domini Amen. Ad perpetuam rei memoriam. Quia tunc multis errorum et dubiorum incommodis prudenter occurrimus, dum gesta etatis nostre literarum firmitatibus et testium an

notacione perhennamus, proinde Nos Wladislaus dei gracia Rex Polonie, necnon terrarum Cracovie, Sandomirie, Syradie, Lancicie, Cuyavie, Lythuanie princeps supremus, Pomeranie, Russieque dominus et haeres etc. cunctorum noticie tam presencium quam futurorum harum serie commendamus. Ex quo eterni regis dispensacio inefabili cuncta disponens racione, Nos de gentilitatis eduxit erroribus, et ad regalis dignitatis fastigium, quamvis nostris insufficientibus meritis, dignata est evocare, ad hoc precique sedula meditacione propositorum nostrorum studia dirigimus, curamque nostre interne diligencie deputamus, ut hos terrarum nostrarum Lythuanie indigenas et subditos, presertim quos in vetusti erroris caligine olim constituti socios tenebrarum habuimus, quosque per assumpcioném sacre fidei catholice ad gremium sancte matris ecclesie, illo volente, qui celestia pariter et terrena moderatur et dirigit, adtulimus per assuefaccionem et habitudinem ac scienciam piorum operum, sine quibus ipsa fides vacua, in lucis filios convertamus, horum tamen ope pariter et opera, quorum animos sapiencie et doctrine plenitudo decoravit, videlicet in fundamentis et profunditatibus scripturarum expertorum, quorum eciam consilio thronus roboratur regius, ut eorum virtuosis actibus reipublice stabilitas semper salubribus proficit incrementis. Sane dulcescebat in auribus nostris crebrius nobis repetita memoria illorum devotissimorum Principum, qui in partibus regionum suarum gymnasiorum locabant studia, et vocacione doctarum personarum defectus et errores patriarum suarum eliminare et evellere satagebant, quorum exemplis cor nostrum refloruit et ad execucionem propositorum per ipsos pia consideracione productorum incepit cordintine aspirare. Videmus siquidem et ad oculum experimur, qualiter Parisius per convocacionem et congregacionem peritorum, scientificorum et prudentum Franciam irradiat et venustat; quomodo Bononia et Padwa Italiam fortificat et exornat; qualiterque Praga Bohemiam illuminat et extollit, aut quomodo Uxonia totam fere Almaniam clarificat et fecundat. Profecto ad hoc summi disposicione presidii plurimarum terrarum obtinuimus principatum et regni Polonie recepimus dyadema, ut ipsum regnum claritate doctarum. personarum illustremus, quarum doctrinis defectus et umbras eius possemus evellere, ipsumque ceteris regionibus coequare. Non dubitantes id ipsum subditis regni predicti et terrarum nostrarum salubriter profuturum, in Cracovia civitate nostra locum ubi studium vigeat generale in qualibet licita facultate, de consensu, voluntate et sciencia ac indulto sanctissimi in Christo patris domini et domini. Bonifacii Dei providencia Pape IX. sacrosancte Romane et universalis ecclesie summi pontificis, ipsum benigne per bullarum suarum concessionem confirmantis, utpote in theologica seu sacre scripture, iuris canonici, legum, phisice et arcium liberalium facultatibus nominandum, eligendum, constituendum, ponendum et ordinandum ac erigendum duximus et tenore presencium facimus

« AnteriorContinuar »