augmentum vobis proveniat, et nulla super hoc coactionis necessitas intercedat. Datum Laterani iiijto Non: Februarij, pontificatus nostri anno tertio.

41.

Pave Alexander IV paalægger Erkebisperne og Biskopperne i Provinsen Dacia ved kirkelige Straffe at bringe de Novicer af Minoriterordenen, der ifōlge Provincialministerens Klage have forladt Ordenen for verdslige Goders Skyld, til igjen at vende tilbage til denne eller en anden Orden. Indtaget i Brev af 28 Marts 1277 nedenfor (Msscr. Barth. III (D) S. 102—3).

20 Februar 1257. Rom (Lateran).

Alexander episcopus servus servorum dei venerabilibus fratribus universis archiepiscopis et episcopis per Daciam constitutis salutem et apostolicam benedictionem. Ex parte dilecti filii ministri fratrum Minorum Dacie, fuit propositum coram nobis, quod nonnulli novicii domorum ejusdem ordinis sue administrationis, procurante humani generis inimico, ad seculum sunt reversi, quorum quidam matrimonia contrahunt, quidam vero ad ecclesias et beneficia ecclesiastica que prius habuerant restitui se procurant, seu alias in seculo dampnabiliter evagantur, in animarum suarum periculum et scandalum plurimorum, quamvis per habitum ejusdem ordinis qui dari profitentibus consuevit, quem ipsi sponte ac voluntarie receperunt, et alias apparuerit evidenter quod voluerint absolute vitam mutare, et sub religione domino perpetuo deservire; quare dictus minister de ipsorum salute sollicitus, nobis humiliter supplicavit, ut providere super hoc misericorditer curaremus. vestra igitur discretione plenam in domino fiduciam obtinentes, vobis in virtute obedientie per apostolica scripta districte precipiendo mandamus, quatinus, si est ita, dictos novicios ut ad eundem ordinem redeant, vel ad alium debeant se transferre, monitione premissa per censuram ecclesiasticam appellatione remota cogatis, cum a predictis ministro vel fratribus sui ordinis fueritis requisiti. Datum Laterani decimo Kalendas Martij pontificatus nostri anno tertio.

De

Pave Alexander IV meddeler Minoriterne Fortolkninger til Ordensregelen, der tildels formilde dens oprindelige Strenghed, navnlig med Hensyn til Erhvervelse af Gods og Penge, Aflösning for Dödssynder, Valg paa Generalminister, Examination for at opnaa Prædikeret, Ordensbrödres Adgang til Nonneklostre m. m.

Indtaget i Brev nedenfor af 4 Juli 1279 (Msscr. Barth. III (D) S. 185–91). (Trykt i Waddings Annal. Minor. IV. p. 446-48, hvorfra Varianterne).

42.

20 Februar 1257. Rom (Lateran).

Alexander episcopus servus servorum dei dilectis filiis genenali et provincialibus ministris ac custodibus ceterisque fratribus ordinis fratrum Minorum salutem et apostolicam benedictionem. Ordinem vestrum illo prosequentes affectu quod ipsum inter alios laudabilibus continue proficere incrementis [ferventer1 optemus libenter ea per que oportuni vigoris recipiat fulcimentum paterna sollicitudine procuramus, hinc est quod cum quedam dubia et obscura que in vestra regula continentur animos vestros cujusdam confusione [implicitatis involvant et nodose intricationis difficultate impediant intellectum et felicis recordationis Gregorius predecessor noster aliqua ex eis exposuerit et declaraverit semiplene, nos obscuritatem ab illis [perfecte interpretationem declaratione omnino amovere volentes et ambiguitatis scrupulum circa ipsa de vestris cordibus plenioris expositionis certitudine penitus amputare dicimus quod per eandem regulam quo ad [observationem evangelii quam injungit non nisi ad ea dumtaxat evangelii consilia [tenemini que in ipsa regula preceptorie vel inhibitorie sunt expressa, licet autem ministris provincialibus tam eorum vicariis quam aliis providis fratribus venientium ad ordinem receptionem pro suis provinciis de consilio fratrum committere discretorum, non tamen expedit converti volentes indifferenter admitti sed illos tantum qui suffragantibus eis litteratura et aliis laudabilibus circumstantiis possint utiles esse ordini sibique per vite meritum et aliis proficere per exemplum, soli vero ministri egressos ab ordine cum redierint ad ipsum recipiant et [ejiciant in certis casibus secundum determinationem vestri generalis capituli jam receptos quamquam vero predicta contineat regula quod clerici faciant divinum officium secundum ordinem sancte Romane ecclesie excepto psalterio ex quo habere poterunt breviaria cum tamen divino [intersint8 officio cum aliis celebrantes tunc eis illud [sufficit et ad dicendum proprium officium non [tenentur, 10 et licet in eadem regula sit prohibitum [ne fratres recipiant11 per se vel per alios [denarios 12 vel pecuniam ullo modo [possunt 13 tamen si rem sibi necessariam aut utilem velint emere vel solutionem facere pro jam empta vel nuncium ejus a quo res venditur vel aliquem alium volentibus sibi elemosinam facere nisi iidem per se vel per proprios nuncios solvere maluerint, presentare et taliter presentatus a fratribus non est eorum nuncius licet presentetur ab ipsis, sed illius potius cujus auctoritate solutionem facit seu recipientes [eandem 11 et ad ipsum si soluto empte rei pretio de [hujusmodi 14 elemosina remaneat aliquid apud eum [prout 15 etiam fratres

pro suis necessitatibus vel commodis [licite habere recursum. Si vero pro aliis fratrum necessitatibus aut commodis nominetur aliquis vel presentetur ab eis potest ille commissam sibi elemosinam sicut et dominis conservare vel apud specialem seu familiarem amicum fratrum nominatum vel non nominatum ab ipsis deponere per eum pro loco et tempore pro ipsorum necessitatibus vel commodis11 sic ut fratres expedire viderint [dispensandam16 seu etiam ad personas vel loca alia [transferendam17 ad quos etiam fratres pro hujusmodi necessitatibus [vel18 commodis sana conscientia recurrere poterunt maxime si negligentes fuerint vel necessitates aut incommoda ignoraverint eorundem et taliter nominati vel presentati a fratribus non sunt [ipsorum 19 nuncii seu depositarii sed illorum a quibus [illis 20 pecunia vel [denarii21 committuntur, nec fratres per se vel per interpositas personas [denarios 12 vel pecuniam recipiunt nominando aut presentando sic aliquos seu ad [hujusmodi 14 nominatos vel presentatos taliter recurrendo [cum 22 non sit [intensionis 23 eorum ut de ipsorum auctoritate hujusmodi [denarii2 4 vel pecunia conserventur aut ab eis 25 nomine depositi exigantur licet ipsis nunciis vel depositariis committantur pro necessitate eorundem vel commodo. Et cum in dicta regula [subjungitur26 quod pro necessitatibus infirmorum et aliis fratribus induendis per amicos spirituales ministri tantum et custodes sollicitam curam gerant. Debent alii fratres curam hujusmodi que prefatis ministris et custodibus ex regula precipue incumbit cum sibi ab illis commissa fuerit [gerere 27 diligenter. Dicimus insuper quod cum in ipsa regula contineatur expresse quod fratres nichil sibi [approperent 28 nec domum nec locum nec aliquam rem nec in communi [neque29 in speciali [debent 30 proprietatem habere sed locorum et domorum ac utensilium et librorum et eorum mobilium que licet habere ordo usum habeat et fratres secundum quod [generalis 3 1 et provinciales ministri deponendum duxerint [hiis 32 utantur nec vendi debent loca domus vel mobilia hujusmodi seu extra ordinem commutari aut alienari quoquomodo a quibuscumque personis ad usum fratrum donala vendita permutata seu quocumque justo modo concessa vel translata sunt vel [fuerunt 33 nisi apostolica sedes vel ecclesie Romane cardinalis qui pro tempore fuerit ordinis gubernator generali seu provincialibus ministris auctoritatem super hoc prebuerint vel assensum cum tam immobilium quam mobilium hujusmodi jus proprietas et dominium illis solis exceptis in quibus expresse donatores seu translatores sibi proprietatem et dominium servasse constiterit nullo medio ad ecclesiam ipsam spectent cui soli fratres domos et loca predicta cum ecclesiis ceterisque suis pertinentiis que omnia in jus et proprietatem beati

Petri suscipimus 34 a cujuslibet alterius jurisdictione illa penitus eximentes tam in spiritualibus quam 35 temporalibus decernimus subjacere. De vilibus autem mobilibus vel parum valentibus liceat fratribus pietatis seu devotionis intuitu vel pro alia honesta et rationabili causa obtenta super hoc prius superiorum suorum [licentiam 36 extra ordinem aliis elargiri; illud quoque regule predicte capitulum ubi dicitur [ut si quis fratrum 87 instigante humani generis inimico mortaliter peccaverint pro illis peccatis de quibus ordinatum fuerit inter fratres ut [recurratur3 8 ad [solos 39 ministros provinciales teneantur predicti fratres ad eos recurrere quam citius poterunt sine mora ad manifesta [tamen 40 et publica pertinet, possunt tamen iidem ministri pro fratrum laboribus et periculosis discursibus evitandis si expedire viderint custodibus et aliis discretis fratribus presbiteris super [hiis 32 committere vices suas volumus [aut41 ut ipsi ministri constituant vel constitui faciant tot per provincias quot ad [hoc42 necessarios noverint de maturioribus et discretioribus fratribus sacerdotibus qui super [hiis 43 peccatis cum occulta vel privata fuerint audiant penitentes nisi ministris aut custodibus suis ad loca [eorum 11 declinantibus maluerint confiteri; ad hec pro eo quod in regula dicitur ut decedente generali ministro a provincialibus ministris et custodibus in capitulo . . . . . .44 fiat electio successoris, dicimus quod singularum provinciarum custodes unum ex se constituant quem cum suo provinciali ministro pro ipsis ad capitulum dirigant vices suas committentes eidem, et cum juxta regule prefate tenorem nulli fratrum liceat populo predicare nisi a ministro generali fuerit examinatus et approbatus et sibi officium predicationis ab ipso concessum [pontifice idem minister45 vices suas ministris provincialibus et eorum vicariis committere in hac parte, ita tamen ut ipsi provinciales vel iidem vicarii in ipsorum provincialium absentia una cum [diffinitoribus 46 in provincialibus capitulis fratres suarum provinciarum qui examinatione indigere creduntur examinent et approbent eisque hujusmodi officium prout secundum deum viderint expedire concedant, si qui vero examinari non egent pro eo quod in theologica facultate et predicationis officio [sint instructi si etatis maturitas et alia que requiruntur in talibus conveniant in eisdem [possunt 48 de generalis [et11 vel suorum provincialium [ministrorum11 licentia seu mandato populo predicare, per id autem quod in eadem regula continetur quod fratres non ingrediantur monasteria [monacharum49 preter illos quibus a sede apostolica concessa [fuerit50 licentia specialis, [dicimus11 ingressum [in monasteria11 tantum modo [de monialium inclusarum ordinis sancti Damiani prohibitum fore ipsis 51 ad que nemini licet ingredi nisi ei a sede [ipsa 2

facultas super [hoc42 specialiter tribuatur, et nomine monasterii claustrum [domos53 et officinas interiores volumus comprehendi ad aliarum vero cenobia monialium possunt sicut et alii religiosi fratres illi ad predicandum vel petendum elemosinam aut pro aliis honestis et rationabilibus causis accedere et intrare, quibus id a superioribus suis pro sua fuerit maturitate vel idoneitate concessum. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc paginam nostre declarationis et constitutionis infringere vel ei ausu temerario contraire si quis autem hoc attemplare presumpserit indignationem omnipotentis dei et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum. Datum Laterani x. Kalendas Martij pontificatus nostri anno tertio.

43.

Pave Alexander IV paalægger Patriarcher, Erkebisper og Biskopper, om fornödiges ved kirkelige Straffe, at bringe lærde og læge, der have gjort Angreb paa Prædikebrödrenes og Minoriternes Ret til at prædike og hōre Skriftemaal, beskyldt dem for Dovenskab m. m., til inden en vis Tid at tilbagekalde sine Udsagn og Beskyldninger.

Efter Afskr. i Msscr. Barth. III (D) S. 66-70 af en Afskr. fra Aar 1500. (Trykt i Waddings Annales Minorum IV. p. 452-54, hvorfra Varianterne.)

Alexander episcopus servus servorum dei venerabilibus fratribus patriarchis archiepiscopis et episcopis ad quos [litere1 iste pervenerint salutem et apostolicam benedictionem. Non sine multa cordis amaritudine animique [perturbatione audivimus quod nonnulli magistri et doctores et alii acuentes [ut gladium linguas suas et venenum aspidum gerentes sub labiis [eorum1 ad infamiam gravamen et dispendium innocentum illud in sugillationem et lesionem dilectorum filiorum fratrum Predicatorum et Minorum nequiter vomuerunt, et licet ipsos distincte